Zusammenfassung der Ressource
EBW: Onderwerp 1, Gr7 (KABV)
- Moderne samelewings:
- geïndustrialiseerde samelewing
- gebruik tegnologie om produkte vir handel te produseer
- Mense het gespesialiseerde vaardighede + maak op ander
mense se vaardighede staat om goed te produseer wat hulle
nie self kan produseer nie.
- dryf meer handel as tradisionele samelewings
- Tradisionele samelewing:
- gemeenskappe gebruik basiese metodes
om te jag + kos te versamel
- gebrek aan tegnologie + meeste aktiwiteite is
bestaansaktiwiteite.
- beleef nie ekonomiese groei nie
- maak staat op hulself vir oorlewing
- dryf handel baie min
- hoofsaaklik in landelike gebiede
- Ruilhandel:
- vorm van handel waar
mense goedere ruil sonder
om geld te gebruik
- wanneer 1 soort diens vir iets anders verruil
word sonder geld
- vroegste vorm van ruilhandel = vee
- later = gewasse
- Trans-Sahara handel:
- tussen ongeveer 8ste en 16de eeu het lande in Asië +
Europa met Afrika handel gedryf
- Afrika het goud, sout, ivoor + slawe aan hulle verruil vir
weefstowwe soos sy, krale + keramiekware
- Karavane kamele het kommoditeite oor Sahara gedra vanaf Algerië,
Libië + Egipte na dele van Wes-Afrika soos Ghana, Mali + Nigerië
- Stille ruilhandel:
- vertroue baie belangrik
- handelspartye op trans-Sahara handelsroete = nie
dieselfde tale gepraat nie
- dis 'n soort ruilhandel waar
handelaars kommoditeite ruil sonder
om met mekaar te praat / interaksie
met mekaar te hê
- Ruilhandel nadele:
- moeilik om waarde te bepaal
- kan nie alles kry wat nodig het nie
- kan nie voedsel vir lang tydperke stoor nie
- mense wil dalk nie jou goedere hê nie
- dit wat jy wil ruil = dalk nie van beste gehalte nie
- Promesses (Skuldbewyse)
- Notas wat
wetlik bindend
is + wat kopers
gebruik om
onvoorwaardelik
aan verkopers
te belowe dat
hulle spesifieke
bedrag geld
binne tydperk
sal betaal
- dis soos private weergawe van 'n banklening
- dit verklaar dat persoon by 'n privaat organisasie of individu geld leen
- kan ook rente op bedrag spesifiseer.
- 8ste eeu deur Chinese in Tang-dinastie gebruik
- ongeveer 12de eeu deur Arabiese handelaars
- nuttig vir handelaars = hoef nie baie
muntstukke rond te dra + dis gevaarlik
- werk so goed daar is mense wat dit
vandag nog gebruik
- Geskiedenis van geld:
- 20 000 jaar gelede = mense jag, versamel + ruil
- 9000-6000 VHJ = vee + gewasse vorm van
betaalmiddel
- 3000-2000VHJ= begin van bankwese
- 1500VHJ- 1950's =In China, Arabië + Afrika =
skulpe as betaalmiddel
- 1000-300VHJ = graaf + mesgeld in China
- 640-26VHJ = muntstukke van goud + silwer
- 118VHJ = 1ste banknote
- 806-921HJ = 1ste papiergeld
- 1816 = Engeland aanvaar goudstandaard
- 1880 -1914 = meeste lande in wereld
baseer waarde van hulle geld op
goudstandaard
- 1931 = Brittanje beweeg weg van goudstandaard
- 1971 = Amerika beweeg weg van goudstandaard; einde
van stelsel
- Vandag = talle vorms van bataalmiddels
- Elektroniese bankwese:
- nuutste ontwikkeling
- gebruik = internet, selfone, otomatiese
tellermasjiene (OTM), debietkaarte ens.
- met bogenoemde kan jy geld
rondskuif sonder geld in hand + sonder
banktellers
- dis veilig want geen kontant is nodig
- bedrog is egter nogsteeds moontlik
- stel individue + besighede in staat om finansiële transaksies te doen
- Rol van geld:
- geld wys hoe samelewing verander het
- in ou dae = grond rykdom
- vandag = geld rykdom
- boere het surplusse vir ander
kommoditeite / geld verruil
- ruilmiddel:
- kan dit verhandel / ruil vir goedere /
dienste
- verrekeningseenheid:
- dis 'n standaardmaatstaf vir wat
handelsgoedere / dienste werd is
- waardedraer:
- behou sy waarde oor tyd;
dit dra gestoorde waarde
- Verbruikersekonomieë:
- ekonomie waarin besighede
verbruikers aanmoedig om soveel
geld moontlik te spandeer op hul
goedere / dienste
- elektroniese banksake en globalisering maak verbruikersbesteding makliker
- plaas druk op omgewing omdat mense meer verbruik as wat hulle produseer
- beteken: materiale word vinniger opgebruik as wat dit voorsien kan word
- bv. motors wat vervaardig + verkoop word, maar daar is beperkte hoeveelheid
brandstof in aarde
- dit vererger omgewingsprobleme
- dus het fokus van mense om al hoe meer geld op verbruikersgoedere te bestee, 'n
onvolhoubare manier van lewe geword
- Woordelys:
- ruilhandel = vorm van handel waar mense goedere ruil
sonder om geld te gebruik
- kommoditeite = artikels wat mense vir ruil gebruik
- VHJ = voor die huidige
jaartelling / voor geboorte van
Christus. Word gebruik om
sensitief te wees vir ander
gelowe as die Christendom
- HJ = huidige
jaartelling / na geboorte
van Christus. Het
gewoonlik AD (Anno
Domini) Latyn vir :'in die
jaar van ons Here'. Word
gebruik om sensitief te
wees vir ander gelowe
- surplus = wanneer daar 'n groter aanbod is as die
vraag; wanneer jy meer het as wat jy nodig het
- verstedeliking = beweging van mense van landelike gebiede na stede + die
groei wat stede as gevolg hiervan ondervind
- globalisering = proses waardeur besighede, kulture + gemeenskappe meer
verbind word + onderling afhanklik raak van mekaar as gevolg van
kommunikasie + reistegnologie
- onvolhoubaar = wanneer iets nie vir altyd kan hou nie; hulpbronne sal
opraak as mense aanhou om onvolhoubaar te leef