Zusammenfassung der Ressource
Metelau.
- Y gyfres adweithedd.
- K
Na
Ca
Mg
Al
C
Zn
H
Fe
Ni
Sn
Pb
Cu
Hg
Ag
Au
Pt
- Mwyngloddio
- Anfanteision
- Swnllyd
- Llwch
- Llygredd
- Hyll
- Dinistrio cynefin
anifeiliaid gwyllt
- Manteision
- Swyddi i pobl lleol
- Dod a arian ir lleoliad
- Ffurfiad metelau.
- Rhydwytho =colli Ocsigen.
- Ocsideiddio =ennill Ocsigen.
- Y Ffwrnais chwyth.
- 1. Nwyddau crai (mwyn Haearn, golosg a
calchfaen) yn mynd mewn i dop y ffwrnais.
- 2. Chwythellu o aer poeth yn
chwythu mewn i waelod y ffwrnais.
- 3. Ocsigen yn yr aer poeth yn adweithio
gyda'r Golosg i ffurfio Carbon Monocsid.
- 4. Mae'n ecsothermig felly mae'r
tymheredd yn cyrraedd 2000'C.
- 5. Mae'r Carbon Monocsid yn codi ac
adweithio gyda'r mwyn Haearn i ffurfio Haearn.
- Haearn(III) Ocsid + Carbon Monocsid -> Haearn + Carbon Deuocsid
Fe2O3 + 3CO -> 2Fe + 3CO2
- 6. Mae'r golosg yn gallu
rhydwytho'r mwyn Haearn hefyd.
- Haearn (III) Ocsid +Carbon -> Haearn + Carbon Monocsid
Fe2O3 + 3C -> 2Fe + 3CO
- 7. Haearn tawdd yn rhedeg i waelod
y ffwrnais ac yn cael ei tapio i ffwrdd.
- 8. Mae'r Calchfaen yn adweithio gyda amhureddau
tywodlyd yn y mwyn Haearn i ffurddio slag tawdd.
- 9. Mae'r nwyon gwastraff yn cael ei deffnyddio
i ragboethi'r aer sy'n dod ewn y gwaelod.
- Carbon + Ocsigen -> Carbon Monocsid
2CO + O2 -> 2CO
- Echdynnu (electrolysis) Alwminiwm.
- 1. Mae'r mwyn (Bocsit) yn cael ei trin a
phrosesu i cael gwared o'r amhureddau
ac yn creu Alwminiwm Ocsid.
- 2. Mae gan Alwminiwm Ocsid ymdoddbwynt uchel
felly rydym yn hydoddi mewn cryolit tawdd. Mae hyn
yn dod a tymheredd gweithio'r electrolit i tua 950'C.
- 3. Mae trydan yn cael ei basio drwy'r electrolyt.
- 4. Mae'r ionau positif alwminiwm yn cael
ei atynnu i'r Catod (negatif) ble maent yn
ennill 3 electron i ffurfio atomau Al.
- Al3+ + 3e- -> Al
- 5. Mae'r ionau negatif Ocsid yn cael ei atynnu at
yr anod positif, yma mae 2 ion Ocsid yn colli 2
electron yr un i ffurfio un moleciwl Ocsigen O2.
- 2O2 - 4e- -> O2
- Yn gyfan gallwn ysgrifennu'r
adwaith cyflawn mewn un hafaliad
- 2Al2O3 -> 4Al + 3O2