Zusammenfassung der Ressource
Materia
- Zer da materia?
Anmerkungen:
- Espazioa okupatzen eta pisatzen duten gauzak dira.
- Propietateak
- Masa
Anmerkungen:
- Materiaren kantitatea da.
Balantzarekin neurtzen da.
- Bolumena
Anmerkungen:
- Materiak hartzen duen espazio zatia da.
Ontzi graduatuekin neurtzen da.
- Dentsitatea
Anmerkungen:
- Masa zati bolumena egiten duzu eta dentsitatea ematen dizu.
- Tenperatura
Anmerkungen:
- Esku bat hotza badago eta beste esku bat bero badago hotza dagoena bero biurtzen da eta bero dagoena hotza biurtzen da.
- Egoerak
- Likidoa
Anmerkungen:
- Likidoek ontziaren forma hartzen dute.
Bolumena konstantea dauka.
- Gas
Anmerkungen:
- Gasek ontziaren espazioa betetzen dute.
Ontzi irekietan ihes egiten dute.
- Solidoa
Anmerkungen:
- Solidoek forma zehatza dute.
Ez dute ontziaren forma hartzen.
Bolumen konstante dauka
- Beroa eta egoera Aldaketak
- Fusioa
Anmerkungen:
- Solidotzea
Anmerkungen:
- Kondentsatzea
Anmerkungen:
- Lurruntzea
Anmerkungen:
- Aldaketa motak
- Fisikoak
- Definizioa
Anmerkungen:
- Itxura bakarrik aldatzen da; substantziak lehenengo bera izaten jarraitzen du aldaketaren ondoren.
- Adibideak
Anmerkungen:
- Papera moztea.
Grina urtzea.
Gatza uretan disolbatzea.
Beira puskatzea.
- Kimikoak
- Definizioa
Anmerkungen:
- Substantzia bat beste bat edo beste batzutan bilakatzen da; aldaketa molekula mailan gertatzen da.
- Adibideak
Anmerkungen:
- Herdoiltzea.
Egurra erretzea.
Burdina eta sufrea berotzea.
Bikarbonatoa eta ospina nahastea.
- Nuklearrak
- Adibideak
Anmerkungen:
- Erradiaktibitatea.
Fusio atomikoa.
Fusio nuklearra.
Izar eta Eguzkiaren energia.
- Definizioa
Anmerkungen:
- Atomoen nukleoen berrordenamendua, atomo berriak sortzeko.
- Nahasteak
Anmerkungen:
- Bi osagai edo gehiago nahasten dira.
- Heterogeneoak
Anmerkungen:
- Osagaiak oso errez bereiztu ahal dira.
- Homogeneoak
Anmerkungen:
- Osagaiak oso zai bereizten dira.
- Disoluzioak
- Disolbatzailea
Anmerkungen:
- Solutoa
Anmerkungen:
- Gutxien dagoen osagaia da.
- Nahasten Osagaien Bereizketa
- Destilazioa
Anmerkungen:
- Ipintzen duzu garagardoa ontzi batean eta eztaltzeko termometro bat ipintzen duzu gero ur hotzatik pasatzen da eta azkenean halkola dago ontzi batean eta garagardoa bestean.
- Dekantazioa
Anmerkungen:
- Zu daukazu olioa eta ospina nahastuta eta bereiztu nahi baduzu ontzi bat eta inbutu berezi bat hartu behar duzu.
Lehenengoz inbutuan ospina eta olioa ipintzen duzu eta gero ontzia behean ipintzen duzu.
Gertatzen dena da olioa dentsitate gutziago daukanez behera joaten da.
- Kristalizazioa
Anmerkungen:
- Zu daukazu ura eta gatza nahastuta eta bereiztu nahi baduzu lehenengoz ura ontzi batean ipini behar duzu. Gero gatza botatzen duzu eta nahasten duzu. Amaitzeko sutan ipni behar duzu ehun graduraino ailegatzen denean eta gero gatza kristala moduan geratzen da.
- Iragazketa
Anmerkungen:
- Zu daukazu area eta ura nahastuta ontzi batean eta bereiztu nahi duzu, lehenengoz beste ontzi bat hartzen duzu eta bestearen behean ipintzen duzu.
Bigarren hartzen duzu iragazki paper bat eta bigarren ontziaren gainean ipintzen duzu.
Amaitzeko buelta ematen diozu lehenengo ontziari eta area geratzen da inbutuan eta ura ontzian.
- Bereizketa nuklearra
Anmerkungen:
- Burdina badago iman batekin bereizten da.