Materia

Anmerkungen:

• Pisua duten eta okupatzen duen leku bat da.

1. Propietateak
   1. Masa

      Anmerkungen:

      • Materiaren pisua da. Balantzarekin neurtzen da.
   2. Bolumena

      Anmerkungen:

      • Okupatzen duen gauza bat da.
   3. Dentzitatea

      Anmerkungen:

      • Masa eta bolumenaren zatia da. Ezin da neurtu
   4. Temperatura

      Anmerkungen:

      • Gorputz batek beroz badago igotzen da. Hotz badago geizten da. Temperatura neurtzen da termometro batekin.
2. Egoerak
   1. Solidoa

      Anmerkungen:

      • Forma zehatza dute eta ez dute ontziaren forma hartzen 0ºC behera da.
   2. Likidoa

      Anmerkungen:

      • Ontziaren forma hartzen du.
   3. Gasa

      Anmerkungen:

      • Ontziaren espazioa betetzen du, ontzia irekietan ihes egiten da.
3. Beroa eta egoera aldaketa
   1. Fusioa

      Anmerkungen:

      • Solidoa likidora pasatzen da.
   2. Solidotzea

      Anmerkungen:

      • Likidoa solidora pasatzen da.
   3. Lurrunketa

      Anmerkungen:

      • Likidoa gasera pasatzen da
   4. Kondentsazioa

      Anmerkungen:

      • Gasa likidora pasatzen da.
4. Aldaketa mota
   1. Fisikoa
      1. Definizioa

         Anmerkungen:

         • Itxura bakarrik aldatzen da, substantziak lehenengo bera izaten jarraitzen du aldaketaren ondoren.
      2. Adibideak

         Anmerkungen:

         • Papera moztea. Gurina urtzea. Gatza uretan disolbatzea. Beira puskatzea
   2. Kimikoa
      1. Definizioa

         Anmerkungen:

         • Substantzia bat beste bat edo beste batzutan bilakatzen da. Aldaketa molekula mailan gertatzen da.
      2. Adibideak

         Anmerkungen:

         • Herdoltzea. Egurra erretzea. Bikarbonato eta ozpina nahastea. Burdina eta sufrea nahastea.
   3. Nuklearra
      1. Definizioa

         Anmerkungen:

         • Atomonoen nukleoen berrordenamendua atomo berriak sortzeko.
      2. Adibideak

         Anmerkungen:

         • Erradiaktibitatea. Fusio atomikoa. Fusio nuklearra. Izar eta Eguzkiaren energia.
5. Nahasteak

   Anmerkungen:

   • Bi osagai edo gehiago diren nahasteak.
   1. Homogeneoa

      Anmerkungen:

      • Bi osagai nahasten badira eta ezin al dela bigibiztan banatu horri homogeneoa deitzen zaio.
   2. Heterogeneoa

      Anmerkungen:

      • Begibiztan al dela banatu heterogeneoa deitzen zaio.
      1. Disoluzioak
         1. Solutua

            Anmerkungen:

            • Gutxien dagoen nahasketa batean solutua deitzen zaio.
         2. Disolbatzaile

            Anmerkungen:

            • Disolbatzailea gehien dagoen nahasketan da.
6. Nahasteen osagaien bereizketa
   1. Destilazioa

      Anmerkungen:

      • Destilazio aparatu bat hartzen dugu, ardoa eta alchola banatuko dugu.Ardoa dagoenean 78ºC ailegatzen denean alchola gasa bihurtuko da.Pasatuko dira tubo batetik eta kondentzatzen hasiko da eta ontzian egongo da.
   2. Dekantazioa

      Anmerkungen:

      • Olioa eta ozpina banatzeko inbutura botatzen dugu eta ataratzen dugu pizka bat atera arte ozpina eta banatuta dago.
   3. Kristalizazioa

      Anmerkungen:

      • Gatza urara botatzen dugu, disolbatzen denean lurrunketa egin behar dugu eta horri kristalizazioa deitzen zaio.
   4. Iragazketa

      Anmerkungen:

      • Ura eta area nahasteen dugu eta banatzeko iragazkia hartzen dugu eta botatzen dugu nahasketa area geldituko da gainean eta ura beherantz.
   5. Banaketa magnetikoa

      Anmerkungen:

      • Are eta limadurako burdina nahastuta badaude imana hartzen duzu eta ipini hurbilta eta limadurak joango dira.