Zusammenfassung der Ressource
EUSKADI XIX. MENDEAN
- Aro modernoaren amaiera
- Nekazaritza iraupenezkoa zen. Kostaldean,
merkataritza ere garatuta zegoen.
- Gizartea gizarte-klasetan antolatuta zegoen: lur
jabeak eta merkatariak, eta, nekazari txikiak.
- XIX. mendean, Euskadin aldaketa sozial, kultura,
ekonomiko eta politiko handiak gertatu ziren.
- Industrializazioaren hasiera
- Euskadin, Industria Iraultza kostaldean kontzentratu zen;
zehazki, Bilboko itsasadarraren inguruan eta Gipuzkoan.
- Bizkaian, oinarrizko sektoreak lehen
sektorea eta siderurgia izan ziren.
- Industria-garapenaren hasiera
- 1876tik aurrera, siderurgiaren ekoizpena handitu egin zen. Bestetik,
beste jarduera batzuk hedatu egin ziren (ontzigintza eta sektore
hidroelektrikoa). Azkenik, komunikazio-bideak garatu egin ziren
(trenbideak). Horrez gain, finantza-zentro eta banku handiak ere.
- Liberalismoa
- Burgesak eta merkatariak liberarismo moderatuaren
aldekoak ziren, baina talde karlistek, aldiz, Foruen
inguruko antolakuntza tradizionalaren alde egin zuten.
- Lehen Karlistaldia (1833-1839) amaitzean,
eutsi egin zitzaien Foruei.
- Bigarren Karlistaldian (1872-1876) karlistek galdu zuten,
eta horren ondorioz, Foruak deuseztatu egin ziren.
- Biztanleria
- Liberalismoak eta Industria Iraultzak euskal gizartean ere izan
zuten eragina. Inguru industrializatuetan, ordura arte sekula
ikusi gabeko erritmo batean hasi zen hazten biztanleria.
- Gizarte berriko talde pobreenak langileak
izan ziren; haiek hirietan bizi ziren, pilatuta.