Daearyddiaeth 1.1.2

Llanwau dyddiol, ceryntau alltraeth ac atraeth
1. Llanw yn cael ei achosi gan dyniad disgyrchol y lleuad wrth iddo droi o gwmpas y ddaear
2. Wrth i'r lleuad cylchi'r ddaear, mae'n tynnu'r dwr yn y cefnforoedd tuag ato gan greu chwydd o ddwr (Pen llanw)
3. Mae'r llaeuad yn tynnu'r ddaear tuag ato, sy'n creu ail ben llanw ochr draw'r ddaear
4. Yn yr ardaloedd rhwng y ddau chwydd, ceir distyll (low tide)
5. Dwywaith y mis, mae'r lleuad a'r haul yn aliniedig
  1. Rhoi tyniad disgyrchol ychwanegol ar chwydd lanw'r ddaear i greu gorlanw (Spring tide)
6. Pan mae'r haul a'r lleuad ar ongl sgwar i'w gilydd, mae llanw bach (Neap tide)
7. Mae morffoleg yr arfordir yn effeithio ar amrediad y llanw
Tonnau Adeiladol a Distrywiol
1. Tonnau yn cael eu egni o'r gwynt
  1. Gwynt yn chwythu dros arwyneb y mor gan creu ffrithiant
  2. Llusgiad ffrithiannol yn achosi gronynnau dwr ger arwyneb y mor i gylchdroi
  3. Siap ton yn unig yw'r mudiant yma, ac nid llif neu blaen symudiad dwr
2. Ton yn cyrraedd dwr bas
  1. Ffrithiant rhwng gwely'r mor a gwaelod y mor yn achosi iddo arafu
3. Nid yw brig y ton yn cael ei effeithio gan y ffrithiant
  1. Mynd yn fwy serth nes iddo dorri
4. Effeithiau ar gyflymder tonnau
  1. Cyflymder y gwynt
  2. Hyd y cyfnod gwyntog
  3. Cyrch y Mor
    1. Pellter y dwr agored y mae gwynt yn chwythu drosto
5. Tonnau ADEILADOL
  1. Adeg yr haf
  2. Isel, gwastad ac yn radool
  3. Tonfeddi hyd at 100m
  4. Amledd isel - 6 i 8 ton y funud
  5. Torddwr cryf
  6. Tynddwr gwan
  7. Cyfrannu at ffurfiant cefnenau ac ysgafellau ar y traeth
6. Tonnau DISTRYWIOL
  1. Adegau stormus / gaeaf
  2. Serth
  3. Amledd uchel - 13 i 15 ton y funud
  4. Torddwr gwan
  5. Tynddwr cryf
Plygiant Tonnau
1. C1 - Tonnau yn neshau at yr arfordir
  1. C2 - Dyfnder y dwr yn lleihau, Uchder tonnau yn cynyddu, Cyflymder yn lleihau, Hyd tonnau yn lleihau
    1. C3 - Tonnau egni uchel yn cwrdd a'r arfordir, ac yn ymwahanu
      1. C4 - Tonnau yn colli egni
Symudiad Gwaddod
1. Drifft y Glannau
  1. Tonnau ar ongl wrth cyrraedd y traeth
    1. Tynddwr yn tynnu gwaddod syth yn ol
      1. Ffurfio bar alltraeth
2. Tonnau'n perpendiciwlar i'r traeth
  1. Gwaddod yn cael ei cludo i fyny ac i lawr y traeth yn berpendicwlar
    1. Symudiad gwaddod yn bennaf yn digwydd alltraeth

Next up

Daearyddiaeth 1.1.2

Description

Resource summary

Similar

	Created by Dylan Harris over 7 years ago