Materia

Annotations:

• Pisua duten eta okupatzen duen leku bat da.

1. Propietateak
   1. Masa

      Annotations:

      • Materiaren pisua da. Balantzarekin neurtzen da.
   2. Bolumena

      Annotations:

      • Okupatzen duen gauza bat da.
   3. Dentzitatea

      Annotations:

      • Masa eta bolumenaren zatia da. Ezin da neurtu
   4. Temperatura

      Annotations:

      • Gorputz batek beroz badago igotzen da. Hotz badago geizten da. Temperatura neurtzen da termometro batekin.
2. Egoerak
   1. Solidoa

      Annotations:

      • Forma zehatza dute eta ez dute ontziaren forma hartzen 0ºC behera da.
   2. Likidoa

      Annotations:

      • Ontziaren forma hartzen du.
   3. Gasa

      Annotations:

      • Ontziaren espazioa betetzen du, ontzia irekietan ihes egiten da.
3. Beroa eta egoera aldaketa
   1. Fusioa

      Annotations:

      • Solidoa likidora pasatzen da.
   2. Solidotzea

      Annotations:

      • Likidoa solidora pasatzen da.
   3. Lurrunketa

      Annotations:

      • Likidoa gasera pasatzen da
   4. Kondentsazioa

      Annotations:

      • Gasa likidora pasatzen da.
4. Aldaketa mota
   1. Fisikoa
      1. Definizioa

         Annotations:

         • Itxura bakarrik aldatzen da, substantziak lehenengo bera izaten jarraitzen du aldaketaren ondoren.
      2. Adibideak

         Annotations:

         • Papera moztea. Gurina urtzea. Gatza uretan disolbatzea. Beira puskatzea
   2. Kimikoa
      1. Definizioa

         Annotations:

         • Substantzia bat beste bat edo beste batzutan bilakatzen da. Aldaketa molekula mailan gertatzen da.
      2. Adibideak

         Annotations:

         • Herdoltzea. Egurra erretzea. Bikarbonato eta ozpina nahastea. Burdina eta sufrea nahastea.
   3. Nuklearra
      1. Definizioa

         Annotations:

         • Atomonoen nukleoen berrordenamendua atomo berriak sortzeko.
      2. Adibideak

         Annotations:

         • Erradiaktibitatea. Fusio atomikoa. Fusio nuklearra. Izar eta Eguzkiaren energia.
5. Nahasteak

   Annotations:

   • Bi osagai edo gehiago diren nahasteak.
   1. Homogeneoa

      Annotations:

      • Bi osagai nahasten badira eta ezin al dela bigibiztan banatu horri homogeneoa deitzen zaio.
   2. Heterogeneoa

      Annotations:

      • Begibiztan al dela banatu heterogeneoa deitzen zaio.
      1. Disoluzioak
         1. Solutua

            Annotations:

            • Gutxien dagoen nahasketa batean solutua deitzen zaio.
         2. Disolbatzaile

            Annotations:

            • Disolbatzailea gehien dagoen nahasketan da.
6. Nahasteen osagaien bereizketa
   1. Destilazioa

      Annotations:

      • Destilazio aparatu bat hartzen dugu, ardoa eta alchola banatuko dugu.Ardoa dagoenean 78ºC ailegatzen denean alchola gasa bihurtuko da.Pasatuko dira tubo batetik eta kondentzatzen hasiko da eta ontzian egongo da.
   2. Dekantazioa

      Annotations:

      • Olioa eta ozpina banatzeko inbutura botatzen dugu eta ataratzen dugu pizka bat atera arte ozpina eta banatuta dago.
   3. Kristalizazioa

      Annotations:

      • Gatza urara botatzen dugu, disolbatzen denean lurrunketa egin behar dugu eta horri kristalizazioa deitzen zaio.
   4. Iragazketa

      Annotations:

      • Ura eta area nahasteen dugu eta banatzeko iragazkia hartzen dugu eta botatzen dugu nahasketa area geldituko da gainean eta ura beherantz.
   5. Banaketa magnetikoa

      Annotations:

      • Are eta limadurako burdina nahastuta badaude imana hartzen duzu eta ipini hurbilta eta limadurak joango dira.