TEMA 3

A SOCIEDADE FEUDAL

1.-A EUROPA FEUDAL.

1.1.-As orixes do feudalismo

1.2.-Organización política

2.-O FEUDO, A BASE DA ECONOMÍA

3.-A SOCIEDADE E AS RELACIÓNS PERSOAIS

3.1.-A sociedade estamental

4.-A VIDA COTIÁ DOS SEÑORES

5.-A VIDA COTIÁ DOS CAMPESINOS

6.-A IMPORTANCIA DA IGREXA

7.-A ARTE ROMÁNICA. A ARQUITECTURA

8.-A ARTE ROMÁNICA. ESCULTURA E PINTURA

1.-A EUROPA FEUDAL.

1.1.-As orixes do feudalismo

O feudalismo foi a forma de organización política, económica e social dominante en Europa entre os séculos IX e XIII.

Xurdiu pola inseguridade da época, que fixo que os reis encargasen a defensa de extensos territorios aos nobres. Os campesiños, pola súa banda, buscaron a protección dos nobres, pasando a depender destes.

Creáronse así relacións de dependencia: relaciónelas feudo-vasalláticas e as relacións de dependencia señorial.

Relaciónelas feudo-vasalláticas eran pactos de axuda militar entre o rei e os grandes nobres, e entre estes e outros nobres de menor rango. Mediante estas relacións, un home convertíase en vasallo doutro, denominado señor. O vasallo comprometíase a prestarlle auxilio militar e consello ao señor. Este a cambio concedíalle un feudo, xeralmente unha gran extensión de terra e o dereito de gobernala, impartir xustiza e cobrar impostos aos seus habitantes.

As relacións de dependencia señorial establecíanse entre os campesiños e os señores. Os campesiños, a cambio de protección, entregaban as súas terras ao señor e traballaban para el. O señor cobráballes rendas e tiña sobre eles dereitos, como ditar ordes e administrar xustiza.

1.2.-Organización política

A forma de goberno era a monarquía feudal. Nela, os reis tiñan un escaso poder pois os nobres gobernaban os seus territorios con independencia do rei.

2.-O FEUDO, A BASE DA ECONOMÍA

A economía feudal era esencialmente agraria. Baseábase nos feudos ou señoríos, que tiña dous partes: a reserva señorial e os mansos. A reserva señorial

era traballada para o señor por servos e campesiños do feudo. Os mansos eran pequenas parcelas cedidas polo señor aos campesiños, a cambio de certos pagos e diversos traballos.

Os señoríos eran autosuficientes. Neles cultivábase a terra e fabricábase todo o necesario, como alimentos, ferramentas ou roupas. O comercio era moi escaso, e as técnicas de labranza eran moi rudimentarias, polo que se obtiñan baixos rendementos.

3.-A SOCIEDADE E AS RELACIÓNS PERSOAIS

3.1.-A sociedade estamental

A sociedade feudal dividíase en tres estamentos ou grupos sociais: a nobreza, o clero e o campesinado. A nobreza defendía á sociedade, o clero rezaba pola salvación desta, e o campesinado traballaba para mantela. Clero e nobreza eran estamentos privilexiados, pois non traballaban, non pagaban impostos e exercían certos cargos en exclusiva.

A sociedade feudal quedaba organizada nunha pirámide social: na cima atopábase o rei, seguido dos grandes nobres e o alto clero, os pequenos nobres e, finalmente, os campesiños.

3.2.-As relación de dependencia

– Relacións feudo-vasaláticas: establecíanse:

• Entre o rei e grandes nobres ou eclesiásticos.

• Entre grandes nobres e nobres de menor categoría.

Eran pactos de alianza militar a cambio de concesións. Incluían:

– Vasalaxe: acto polo cal un home se poñía baixo a dependencia doutro e convertíase en vasalo. Debía xurarlle fidelidade e comprometerse a prestarlle axuda militar e consello.

– Feudo: era a concesión realizada polo señor ao vasalo. Adoitaba ser unha grande terra e incluía:

» Dereitos de gobernala

» Impartir xustiza

» Cobrar impostos

Ao comezo estes pactos remataban coa morte dunha das partes, logo fixéronse hereditarios

– Relacións señoriais: Establecíanse entre os campesiños e os señores.

• Os campesiños recibían protección do señor

– O señor apoderábase das súas terras e tiña dereito sobre eles:

– Ditar ordes

– Cobrar impostos

– Administrar xustiza.

4.-A VIDA COTIÁ DOS SEÑORES

A nobreza era un grupo reducido de persoas. Estaba dividida en alta nobreza (condes, duques, marqueses) e baixa nobreza (nobres de menor rango e cabaleiros).

Os nobres eran un grupo privilexiado porque non pagaba impostos e ocupaba os principais cargos políticos e militares. Os nobres estaban encargados de defender á sociedade. De mozos eran adestrados no exercicio das armas e en tempos de guerra debían presentarse ante o rei, acompañados das súas tropas.

As mulleres nobres dedicábanse a dirixir aos serventes, educar aos fillos, rezar e bordar.

Os nobres residían no castelo, que estaba defendido por un foso e sólidas murallas.

A parte principal era a torre da homenaxe, onde residían o señor e a súa familia.

A alimentación da nobreza era mellor que a dos outros grupos sociais, pois consumía máis carne. As diversións eran escasas, destacando os torneos, combates dacabalo entre adversarios.

5.-A VIDA COTIÁ DOS CAMPESINOS

O campesinado formaba a maior parte da sociedade. Estaba formado por viláns (campesiños libres), e por servos (que non podían abandonar o feudo).

A vida do campesinado era moi dura. Traballábase de sol a sol, pero os rendementos agrícolas eran baixos porque tiñan que deixar cada ano a metade da terra en barbecho. Tamén debían pagar impostos ao seu señor e á igrexa, e traballar gratuitamente a reserva señorial.

As mulleres participaban nas tarefas agrarias e realizaban, ademais, as faenas domésticas. A mortalidade era elevada, debido ás enfermidades, á falta de medicamentos e ás malas colleitas.

Os campesiños vivían en aldeas, e as súas vivendas era humildes, normalmente cunha soa estancia e con escaso mobiliario.

A alimentación era escasa, principalmente a base de pan. As diversións populares eran principalmente as conmemoracións relixiosas ou acontecementos especiais como vodas ou vitorias militares

6.-A IMPORTANCIA DA IGREXA

O clero dedicábase á oración. Estaba formado polo alto clero (arcebispos, bispos e abades) e o baixo clero (sacerdotes, monxes e monxas), que vivía máis humildemente.

A igrexa desempeñou un importante papel: aconsellaba aos reis, posuía grandes feudos, cobraba rendas como o diezmo, e tiña gran influencia social, pois dirixía o ensino e asistía a pobres, enfermos e desvalidos. A vida do clero variaba segundo fose secular ou regular. O clero secular, formado por bispos e sacerdotes, vivía entre os laicos e non estaba sometido a unha regra.

O clero regular, formado por monxas e monxes, en cambio, vivía nun mosteiro. Os mosteiros situábanse no campo, e, neles, monxes e monxas levaban unha vida regulada pola regra da orde. A máis importante foi a dos benedictinos, fundada por San Benito, cuxo lema eran «ora et labora» (rezar e traballar).

Os mosteiros, ademais, tiñan extensas terras, servos que as traballaban, talleres, etc., e eran centros de cultura onde existían escolas e copiábanse oslibros antigos.

7.-A ARTE ROMÁNICA. A ARQUITECTURA

O románico é o estilo representativo da época feudal e desenvolveuse entre os séculos XI e XII. Foi unha arte esencialmente relixiosa, que levantou principalmente igrexas, mosteiros e catedrais.

A arquitectura emprega grosos muros, arcos semicirculares (de medio punto), e bóvedas de canón. O edificio típico é a igrexa, con planta de cruz latina. Algunhas das máis destacadas foron a de Vezelay (Francia) e a de Santiago de Compostela

(España).

8.-A ARTE ROMÁNICA. ESCULTURA E PINTURA

A escultura e a pintura realizábanse nas igrexas, e a súa finalidade era adoutrinar ao pobo. As figuras son ríxidas e os temas representados son relixiosos (vida de Cristo, Xuízo Final, etc.).

A escultura sitúase principalmente nas portadas e capiteis das igrexas. A pintura realízase sobre os muros interiores das igrexas ou sobre táboas. Caracterízase por un debuxo moi marcado e por cores planas. Tamén destacaron as pinturas de miniaturas, que ilustraban os libros.

PREGUNTAS PARA ESTUDAR DO TEMA 3

A SOCIEDADE FEUDAL

1)A quen confiaron a defensa do seu territorio os reis da Idade Media?

2)Que buscaban os campesinos nesta época?

3)Que é o feudalismo?

4)Que son as relacións feudo-vasaláticas?

5)Que son as relacións de dependencia señorial?

6)Como era a economía feudal e como se organizaban os feudos?

7)Define estamento e explica como estaba dividida a sociedade feudal?

8)Como se formaban os nobres e como era a cerimonia da homenaxe?Como era a ceremonia para ser cabaleiro?

9)Como se alimentaban e divertían os nobres?

10)Onde se situaba o castelo e como era?

11)Que importancia tiñan os monxes no terreo político, económico, social e cultural?

12)Cales eran as dependencias do mosteiro?

13)Enumera as condición de vida duras do campesinado.

14)Como era a súa alimentación e diversión e as vivendas?

15)Por que se di que o estilo románico é internacional?

16)Enumera as características da igrexa románica.

	Created by Rosa María Cid Galante about 10 years ago

Resumo do tema Sociedade Feudal de 2º ESO