MATERIA

Nota:

•  Materia da pisatzen duten gauzak eta okupatzen duten leku bat da.

1. PROPIETATEAK.

   Nota:

   • Materia bi propietate ditu bolumena eta masa.Biak neurtu daitezke.
   1. Temperatura

      Nota:

      • Temperatura da Gorputza badago oso  beroz igotzen da . Hotz badago geizten da. temperatura neurtu alda termometro batekin.
   2. Bolumena

      Nota:

      • Bolumena da  materia hartzen duen espazio zatia da.
   3. Dentzitatea

      Nota:

      • Dentzitatea da bolumenaren eta masaren zatia da eta neurtzea ezin da.
   4. Masa

      Nota:

      •  Masa da materia  kantitatea da eta pisatzen duten gauzak da eta balantzarekin nuertzen da.
2. EGOERAk

   Nota:

   • Materia  hiru egoeratan banatuta daude:  Solidoa , Likidoa eta Gasa.
   1. BEROA ETA EGOERA ALDAKETAK

      Nota:

      • Energia da ,eta gorputz batzuetatik besteetara pasatzen da.
      1. Solidotzea

         Nota:

         • Likidoa  solidoari pasatzen da. 
      2. Lurruntzea

         Nota:

         •  Likidoa gasara  pasatzen da.
      3. Kondentsatzea

         Nota:

         • Gasa likidora pasatzen da
      4. Fusioa

         Nota:

         • Solidoa likidoan pasatzen da.
   2. Likidoa

      Nota:

      • LIkidoa ontizaren forma hartzen dute.
   3. Solidoa

      Nota:

      • Solidoak forma zehatza dute eta ez dute ontziaren forma hartzen .
   4. Gasa

      Nota:

      • Ontziaren espazioa betetzen dute. Ontzi irekietan ihes egiten dute.
3. ALDAKETA MOTAK
   1. Nuklearrak
      1. Definizioa

         Nota:

         • Atomoen nukleoen berrordenamendua atomo berriak sortzeko.  
      2. Adibideak

         Nota:

         • Erradiaktibitatea  Fusio atomikoa Izar eta Eguzkiaren energia.
   2. Kimikoa
      1. Definizioa

         Nota:

         • Substantzia bat beste bat edo  beste batzutan bilakatzen da; aldaketa molekula mailan gertatzen da.
      2. Adibideak

         Nota:

         • Herdoiltzea  Egurra  erretzea  burdina eta sufrea berotzea Bikarbonatoa  eta ozpina nahastea.
   3. Fisikoak
      1. Adibideak

         Nota:

         • Papera moztea Gurina urtzea  Gatza uretan disolbatzea Beira puskatzea.
      2. Definizioa

         Nota:

         • Itxura bakarrik aldatzen da ; substantzia lehengo bera izaten jarraitzen du aldaketaren ondoren.
4. NAHASTEAK

   Nota:

   • Bi osagaiak edo gehiago nahasten direnean
   1. Heterogeneoa

      Nota:

      • Heterogenoa da gauza begi bistan ikusten duguna
   2. Homogeneoa

      Nota:

      • Homogenoa da osagaiak begi bistan ez daudenen
   3. DISOLUZIOAK
      1. Solutua

         Nota:

         • Solutua da osagaien kantitate gutxien dutena.
      2. Disolbatzilea

         Nota:

         • Disolbatzailea da  osagaien kantitatea handia dutena
5. NAHASTEEN OSAGAIEN BEREIZKETA
   1. Dekantazioa

      Nota:

      • Dekantazioa olioa eta ozpina separatzeko balio du
   2. Kristalazioa

      Nota:

      •  Kristalazioa nahaste homogeneo da
   3. Destilazioa

      Nota:

      •  Destilazioa da disoluzio bateko substantzia desberdinak banatzeko den teknika da
   4. Iragazketa

      Nota:

      • Iragazketa  balio du, solidoa eta likidoa desberdintzeko
   5. Banaketa magnetikoa

      Nota:

      •  Banaketa magnetikoa  Area eta burdina separatzeko balio du