með lögunum 1880 var bannað að prestart sætu í fræðslunefndum á íslandi

með fræðslulögunum 1907 var einstökum skólum gefið leyfi til að sleppa krstindómsfræðslu

um aldamótin 1900 voru skilin milli kirkju og skóla mun skarpari á norðurlöndum en í frakklandi

nær allir farkennarar voru prestart um aldamótin 1900

í Austurbæjarskólanum undir stjórn Sigurðar Thorlacius

sem stjórnendur nýbreytnistarfs í skólum á Akureyrir

sem brautryðjendur í vinnubókagerð í lesgreinum

uns þær giftust og drógu sig þá í hlé frá kennslu

öflugu trúarlegu uppeldi með áherslu á heilaga ritningu

góðium vináttutenglsum í heilbrigðum leikjum með öðrum börnum

öflugu skólastarfi þar sem kennari er góð fyrirmyndi

aga og reglusemi í skólastarfi

Mead

Goffman

Durkehim

Marx

Þegar barnið hefur lært að hlýða, lærir það að verða félagslegt

Barnið verður ekki félagsvera með námi, það verður að vera félagsvera til að læra

Börn fæðast sem félagsverur

Barnið verður félagslegt með því að fylgjast með fjölmiðlun

siðferði lærist einkum af fordæmi foreldra, kennara og annarra uppeldisaðila

siðareglur ber að skiða sem tilgátur sem sérhver kynslóð verður að sannprófa

siðareglur er rétt eins og vísindalegar tilgátur einungis unnt að sannprófa með tilraunum

siðareglur eru hluti af meðfæddri siðgæðisvitund

píetisminn leiddi til þess að almenningslæsi varð útbreitt

píetisminn á uppruna sinn á þýska málsvæðinu

með píetismanum var lögð áhersla á beint samband sóknarbarna við almættið

píetisminn gróf undan mikilvægi trúar í íslensku samfélagi

Hið persónluega sjálf er meðfætt, en hið félagslega sjálf myndast við félagsmótun

Hinu félagslega sjálfi (me) má lýsa sem innhverfðum væntingum samfélagsins

Hinu persónulega sjálfi (I) má lýsa sem skapandi viðbrögðum við væntingum samfélagsins

Bæði hið persónulega sjálf og hið félagslega sjálf myndast í samskiptum barns við umhverfi sitt

Menntun og uppeldi gegna lykilhlutveri í að tryggja lífræna samheldni í samfélaginu

Vélræn samheldni olli siðrofi í samfélaginu

Vélræn samheldni var ráðandi á tímum iðnaðarsamfélagsins

Í lífrænni samheldni felst að við erum í lifandi samskiptum við nágranna og þá sem við kaupum þjónustu af

Skrift og reikning

Íslandssögu

Trúarbragðafræði

Landafræði

lagði mikla áherslu á að miðla nemendum upplýsingum um heim fornaldar

lagði mikla áherslu á verklega og líkamlega menntun

lagði meira upp´ur víðtækri menntun en menntun í fornmálum svo sem grísku og latínu

lagði megináherslu á hlutleysi og að menntun væri ótengd öllum trúarbrögðum

Að álit John Dewey er frelsi fólks fyrst og fremst vitsmunafrelsi. Þess vegna sé menntun meginforsenda frelsis

Að áliti John Dewey er frelsi að geta gert það sem maður vill. Börn læri frekar af frjálsum vilja en tilneydd. Þess vegna eigi skólar að leyfa börnunum að læra einungis það sem þau vilja

Að áliti John Dewey varðar lýðræði ekki samskiptahætti fólks heldur stjórnskipulag samfélagsins. Þess vegna læra börn lýðræði í skóla einungis ef stjórnskipulag skólans er lýðræðislegt

Að áliti John Dewey felst lýðræði ekki í afstöðu fólks til samborgara sinna heldur til laga og reglna um stjórnun ríkisins. Þess vegna læri börn lýðræði með því að læra um lýðræðislegt stjórnarfar ríkisins

Að áliti John Dewey styrkir öll ánægjuleg reynsla af námi nemandann til áframhaldandi náms, og öfugt

Sem aðalhöfundur fræðslulaganna 1907 átti Guðmundur Finnbogason mikinn þátt í að lögleiða biblíusögur í stað fermingarkvers sem námsefni í barnaskólum

Að áliti John Dewey felst lýðræði í því að tryggja að meirihluti ráði, beint eða óbeint. Menntun til lýðræðis felst að hans áliti einkum í því að æfa nemendur í að taka þátt í atkvæðagreiðslum og kosningum

Guðmundur Finnbogason mælti með því að stofna kennaraskóla í fjölmennasta skólahverfinu í Reykjavík

Guðmundur Finnbogason aðhylltist verkhyggju í menntamálum og lagði því áherslu á gildi menntunar fyrir atvinnulífið fremur en einstaklinginn

John Dewey aðhylltist verkhyggju í menntamálum og taldi að allt nám í skóla ætti að byggja á þeirri reynslu sem nemendur hafa af lífinu utan skólans

Guðmundur Finnbogason vildi að skólanám þjálfaði margþætta hæfileika, ímyndunarafl, tilfinningar og vilja ekki síður en minni og skilning

John Dewey aðhylltist verkhyggju í menntamálum og taldi að allt nám í skóla ætti að miða að því að það nýtist nemendum strax í því lífi sem þeir lifa utan skólans

að fólk byggir skoðanir sínar almennt á margvíslegum upplýsingum sem einmitt hafi aukist mjög á tímum vísindabyltingarinnar

að fólki hafi opast vettvangur til að losna undan því ósjálfræði sem það á sjálft sök á

að fólk ar farið að taka lýðræðislegar ákvarðanir í samræmi við almannaviljann

að trú á guð hafi vikið fyrir skynsemistrú og trú á vísindin og reynslubundna þekkingu

beitir maður skynsemi sinni þannig að aðrir heyri til, t.d. í fjölmiðlum

fjallar maður um opinber mál eins og viðeigandi er miðað við þá stöðu sem maður hefur eða það embætti sem maður gegnir

fjallar maður um málefni sem koma manni sjálfum ekki við heldur varða einungis allt samfélagið

Beitir maður skynsemi sinni sem sérfróður maður frammi fyrir almenningi, þ.e. lesendahópi sínum

Rannsóknir Bourdieu hafa sýnt að habitus er fullmótað á seinni hluta unglingsára (18 til 20 ára)

Habitus eru lærð viðbrögð sem stjórna hegðun, skynjun og umhugsun

Bourdieu lagði áherslu á að habitus væri einungis stéttarbundinn

Habitus er hugtak Bourdieu yfir vandaðan og vel grundaðan menningarlegan smekk

Stelpum í lægsta þjóðfélagsþrepinu gekk betur á prófum en strákum í sama þjóðfélagsþrepi

Munur á námsárangri milli þjóðfélagshópa minnkaði eftir því sem leið á skólagönguna

Í ÖLLUM þjóðfélagshópum gekk strákum betur á prófum en stelpum

Stelpum hefur alltaf gengið betur en strákum í skóla

Fyrra stig leikja felst í því að börn reyna á þolrif foreldra með óhlýðni

Á síðara stigi leiks, sem nefnist regluleikur,leika börn sér að reglum samfélagsins

Í hlutverkaleik þjálfast börnin í að setja sig í spor annarra

Í regluleik öðlast börn fyrstu þjálfun sína í að leika af fingrum fram

Að hugmyndir Durkheims um áhrifavald kennarans sem fyrirmyndar fengu aukinn meðbyr

Að kenningar Frankfurtarskólans (Adorno og Horkheimers) um óheppileg áhrif valdboðs í fjölskyldum fengu aukna athygli

Að menn veittu kenningum Deweys um nauðsyn aga í skólastarfi aukna athygli

Að hugmyndir G.H. Meads um félagslegt eðli Sjálfsins voru gagnrýndar fyrir rómantískt óraunsæi

Vildi Dewey að börn stunduðu nám sitt sem mest í skóla sem sameiginlegt viðfangsefni, en Guðmundur ætlaði heimanámi og heimilisfræðslu allmikið hlutverk

Lagði Dewey sérstaka áherslu á list- og verkgreinar í barnafræðslu (verkhyggja), Guðmundur á lesgreinar og tungumál

Var menntandi reynsla að hyggju Deweys fyrst og fremst skynjun (raunhyggja), hjá Guðmundi fremur athöfn

Var Dewey hugvísindamaður (heimspekingur) að mennt, Guðmundur hins vegar raunvísindamaður (sálfræðingur)

Menningarauður er meðfædd hæfni samkvæmt Bourdieu

Í kenningu Bourdieu er habitus og menningarauður í raun hið sama

Menningarauður ákvarðast af magni fjárhagsauðs

Táknbundinn auður nær einnig yfir menningarauð