Refsirettur

Question	Answer
Hvaða reglur ráða hegðun manna í þjóðfélagi?	-Réttarreglur: Lög -Trúarreglur: t.d. boðorðin 10 -Siðgæðisreglur: Ýmsar dyggðir: Drengskapur og heiðarleiki t.d. -Siðvenjur: Ýmsar kurteisisreglur: Heilsa með handabandi t.d.
Hvað er réttarheimild?	Réttarheimild er sá grundvöllur, sem regla verður að styðjast við, til þess að hún geti talist réttarregla.
Hverjar eru réttarheimildirnar?	-Settur réttur -Réttarvenja -Fordæmi -Lögjöfnun -Meginreglur laga og eðli máls
Hvernig skiptist settur réttur í tvennt?	1. Sett lög í þrengri merkingu (sem handhafar löggjafarvalds setja: a. Almenn lög b. grundvallarlög c. bráðabirgðalög d. fjárlög e. lög, sem þjóðaratkvæði þarf um og síðan réttlægri -Settur réttur í rýmri merkingu (Handhafar framkvæmdarvalds setja): a. reglugerðir b. reglur c. tilskipanir d. auglýsingar e. samþykktir
Hvað er réttarvenja?	Réttarvenja felst í því, að menn hafa í langan tíma farið eftir tiltekinni venju um ákveðið atriði, því að þeir töldu að þeim bæri skylda til þess (beitt sem réttarreglu með tímanum)
Hvað er fordæmi?	Með því er átt við, að dómur hafi verið kveðinn upp um tiltekið úrlausnarefni og niðurstaða þess dóms hefur áhrif á síðari dómsúrlausnir um sama efni. Héraðsdómar fylgja venjulega HR.
Hvað er lögjöfnun?	Hún felst í því, að settri lagareglu er beitt um ólögákveðið tilvik, sem er náskylt eða samkynja því tilviki, sem setta lagareglan tekur beint til.
Hvað er "meginreglur laga og eðli máls"?	Til þess að unnt sé að byggja réttarreglu á þeim réttarheimildum þarf aðstaðan að vera sú, að engin regla á grundvelli hinna réttarheimildanna fjögurra er til. Dómari sem um mál fjallar getur ekki vísað því frá vegna þess að engin regla er til um það. Hann verður að leysa málið. Það gerir hann með því að finna upp nýja reglu, sem byggist á meginreglum laga eða jafnvel eðli máls.
Hvað eru refsireglur?	Einn flokkur réttarreglna og verða því að styðjast við réttarheimildir.
Hvaða réttarheimildir/refsiheimildir þurfa refsireglur að styðjast við?	-Sett lög í þrengri merkingu -Lögjöfnun
Hver er munurinn á Opinberum rétti og einkarétti?	Undir opinberan rétt falla þær reglur, sem fjalla um ríkisvaldið og samskipti þess við borgarana. Undir einkarétt falla hins vegar reglurnar um samskipti borgaranna sín á milli (bls 16-17)
Um hvað fjallar refsiréttur í stuttu máli?	Í refsirétti er fengist við að skýra reglur um afbrot og refsingu og önnur viðurlög við afbrotum.
Hvað er afbrot/refsing?	Afbrot: Háttsemi, sem refsing liggur við. Refsing: Viðurlög réttarins, sem liggja við afbrotum.
Skilyrði þess að verknaður teljist afbrot	Refsinæmur: Að til sé lagaákvæði, sem leggi refsingu við verknaðinum, þ.e. hann varði við tiltekna lagareglu, feli í sér brot á henni. Ólögmætur: Engar ástæður mega vera fyrir hendi, sem réttlæta verknaðinn. Saknæmur: Að hinn brotlegi hafi framið verknaðinn af ásetningi eða gáleysi
Hver eru hlutræn skilyrði refsiábyrgðar?	Refsinæmi og ólögmæti (saknæmi er huglægt skilyrði.
Hver eru ætluð áhrif refsinga?	Sérstök varnaðaráhrif: Refsingunni er ætlað að hafa þau áhrif á þann, sem fyrir henni verður, að hann fremji ekki brot að nýju. Varnaðaráhrif: Refsingin á að fæla menn almennt frá því að fremja brot. Refsingar hafa siðferðismótandi áhjrif (almenn varnaðaráhrif)
Hverjir eru gallar refsinga m.a.?	-Einangrun frá þjóðfélaginu -Rannsóknir hafa bent til, að refsivist hafi ekki sérstök varnaðaráhrif og að hún sé skaðleg fyrir fanga. (ósjálfstæði,deyfð,sinnuleysi,neikvæð afstaða til þjóðfélagsins) -Auðgunarbrot ekki eins þungbær fyrir brotaþola og áður=of þungar refsingar oft?
Hverjar eru tvær gerðir refsinga?	Refsivist: Fangelsi/Varðhald Fjársektir
Nefndu dæmi um önnur refsikennd viðurlög	T.d. -Öryggisgæsla -öryggisráðstafanir -Réttindasvipting -Eignaupptaka -Ökuleyfissvipting Koma fram bæði í Hgl og sérrefsilögum
Nefndu dæmi um mun á refsingum og refsikenndum viðurlögum	Þannig má aðeins skilorðsbinda refsingu. Fangelsi getur því verið skilorðsbundið, en ekki ökuleyfissvipting. Þá er vararefsing aðeins ákveðin vegna sekta (þ.e. refsinga), en ekki vegna annarra refsikenndra viðurlaga.
Refsikenningar? (bls 26)	asdf
Hvað merkir það að verknaður sé refsinæmur?	Að til sé lagaákvæði, sem leggur refsingu við honum.
Hvernig eru brot flokkuð í 4 flokka?	-Tjónsbrot: Þar er lýst tiltekinni háttsemi, sem hefur afleiðingar, og verður ásetningur brotamanns að taka til þessarra afleiðinga. -Samhverf brot (andstæðan við tjónsbrot): Brot, þar sem lýst ert refsiverðri háttsemi án tillits til afleiðinga. Þá er nóg, til þess að refsa megi brotamanni, að hann fremji tiltekinn verknað. Afleiðingar þurfa ekki að koma fram, svo að refsa megi honum fyrir fullframið brot og hann þarf ekki að hafa ásetning til neinna afleiðinga. (ærumeiðingar t.d.) -Hættubrot: Fólgin í því einu að valda hættu, tjón þarf ekki að verða. Sýna þarf á almenna hættu eða raunverulega hættu. -Fullframningarstig fært fram: Fullframin, áður en afleiðingar eru komnar fram, en ásetningur brotamanns þarf þó mað taka til þessarra afleiðinga. (peningafals t.d.)
Hverjar eru 4 skýringar refsilaga?	-Almenn lögskýring: þegar orð lagaákvæðis eru skýrð í samræmi við almenna málvenju eða sérmálvenju eftir því sem við á. -Þröng lögskýring: Ef vafi leikur á um hvernig túlka beri lagaákvæði og tveir kostir eða fleiri koma til greina, sem allir hafa jafnmikið til síns máls, er talið, að fremur beri að velja þrengri eða þrengsta kostinn. -Rýmkandi lögskýring: Lagaákvæði sýrð þannig að eins fjarlæg tilvik eru látin falla undir refsiákvæðið og orðalag þess frekast leyfir. -Samanburðarskýring: Ákvæði í sérstaka hluta hgl. þarf að skýra með hliðsjón af ákvæðum í almenna hluta laganna. Sem dæmi má nefna 211. gr. um manndráp af ásetningi, sbr. 18. gr., þar sem fram kemur, að ásetningur þarf að vera fyrir hendi til þess að refsa megi fyrir hegningarlagabrot, nema annað sé tekið fram.
Hverjar eru 4 tegundir brotaeindar?	-Framhaldsbrot: eru röð sams konar eða líkra brota, sem framin eru hvert á fætur öðru, og hagsmunir, sem brotin beinast að eru þess eðlis, að þeir standa ekki í vegi fyrir því að meta brotastarfsemina sem eina heild. t.d. fjárdráttarbrot gjaldkera hjá fyrirtæki. -Ástandsbrot: felast í því að koma á varanlegu ólögmætu ástandi eða vanrækja að sinna varanlegri lagaskyldu.,t.d. frelsissvipting -Heildarbrot: eru brot, sem felast í sams konar endurteknum athöfnum eða athafnaleysi. td. 141.gr. um ítrekaða vanrækslu eða hirðuleysi í starfi og 262.gr. um stórfellda óreglusemi í bókhaldi. -Samsett brot: eru brot, sem innihalda einstaka þætti, sem refsa mætti fyrir sem sjálfstæð brot. Háttsemin er hins vegar metin sem eitt brot og refsað fyrir hana sem slíka. t.d. nauðgun (sem inniheldur líkamsárás líka sem og kynferðislegt ofbveldi).
Hvað er athafnabrot? Hvað er óbeint athafnaleysi? Hvað er Beint athafnaleysi?	Athafnabrot: framin með beinum athöfnum, t.d. hnífaárás eða innbrot. óbeint athafnaleysi: Fræðilega er því unnt að fremja hvaða brot sem er með athöfn eða athafnaleysi, enda þótt orðalag ákvæðanna taki mið af athöfnum, og verður athafnaleysið þá lagt að jöfnu við beina athöfn. Þetta athafnaleysi er kallað óbeint athafnaleysi. Beint athafnaleysi: Þótt sjaldgæft sé að refsing sé lögð við athafnaleysi eingöngu, eru þó nokkur ákvæði í hgl., sem leggja refsingu við því einu, að hafast ekki að, án þess að um nokkur tengsl við aðstæður sé að ræða.

Next up

Description

Resource summary

Similar

	Created by Rúnar Örn Grétar about 9 years ago