NUTRIZIOA artiko antartida

1. Digestio hodia
   1. AHOA

      Annotations:

      • Ahoan hasi eta uzkian amaitu. 10 edo 12 metro artean.
   2. FARINGEA
   3. HESTE GORRIA
   4. Urdaila

      Annotations:

      • Elikaiaiak 3-4 ordu elikagaiak azidoarekin lagundu Sabelak 1,5 litro dauka. jatean bikoiztu ahal da
   5. heste lodia
   6. heste meharra

      Annotations:

      • Elikagaiak heste meharrean eta heste lodian ordu asko.
   7. Uzkia
2. Guruin eratxekiak
   1. Listu guruinak
   2. Gibela

      Annotations:

      • Gibela 1,6 kilogramo, gorputzaren organo handiena.
   3. Pankrea
3. Digestio prozezua
   1. MURTXIKATZEA

      Annotations:

      • 1. Hortzekin elikagaiak txikitxea
   2. Urdaileko digestioa

      Annotations:

      • 4. Urdail-urina horrek elikadura-boloa xehatu eta kimoa ostatu.
   3. Irensketa

      Annotations:

      • 3. mihiarekin elikagai boloa faringera bidali
   4. Listuztaketa

      Annotations:

      • 2. Elikagai txikiak listuarekin nastu eta boloi bat egin
   5. Hesteetako digestioa

      Annotations:

      • 5. Kimioa, estemeaharra joan , pankrea kimoa kilo bihurtu eta gibela eta esteak jarraitzen dituen urinek
   6. Substantziak elikagarriak xurgatu

      Annotations:

      • 6. Heste meharreko hormetan, hestebiloak kiloen subtzantziak xurgatu, odolara pasatu eta gero gorputzera pasatu.
   7. Gorozkiak osatzea

      Annotations:

      • 7. Ez diren elikadurak heste lodira igarotzen dira, hura xurgatu eta odolera pasatu eta gorozkiak(EZ ELIKAGAIAK) uzkitik atera.
4. Atalak

Annotations:

• Oxigenoa zeluletara eraman eta CO2 kampora joaten da

1. ARNASKETAK
   1. 1. Arnasgora

      Annotations:

      • Diafragma jaitsi, birikiak puztu, sudur-hobietatik O2 sartu eta berotu eta garbitu O2
   2. 2. Gas-trukea

      Annotations:

      • Birikak-albeoloetan odolaren CO2 atera eta O2 sartu.
   3. 3. Arnasbehera

      Annotations:

      • Diafragma igo, birikak txikitu arnasbideen bidez.
2. ATALAK
3. ATALAK
   1. 1. Arnasbideak

      Annotations:

      • Kanpoko aire biriketara eraman, eta gero berriro ere kanpora
      1. Ahoa
      2. Sudur-hobiak
      3. Faringea
      4. Laringea
      5. Trakea
      6. Bronkioak
      7. Bronkioloak
   2. 2. Birikak

      Annotations:

      • Zaku forma eta bronkioloak eta birika albeoloak dituzte, pleura inguratuz, kaxa toraxikoa eta diafragma babesten ditu.
      1. Bronkioloak
      2. Birika arbeoloak
      3. BABESAK
         1. kaxa toraxikoa
         2. Diafragma
   3. 3. Birika albeoloak

      Annotations:

      • txikiak dira, biriken barruan, odol kapilarrez inguratuta eta bere lana CO2 eta O2 trukatzea
      1. Bronkioloa
      2. Odol-kapilarren sarea

Annotations:

• Zelulen hondakinak bildu eta gero kanpora doaz Substantzia elikagarriak eta O2 zelula guztietara eraman Zirkulazio-sistema bihotzak, odol-hodiek eta odolak osatzen dute 

1. Bihhotza

   Annotations:

   • ukambilaren tamainakoa organo bat,  biriken erdian eta inklinatuta, gorputz osora pompatu odola uzkutu eta lasaitu.
   • 4 zatitan banatu: bi aurikula eta bi bentrikulu, euskuineko bentrikulu eskuineko aurikularekin eta ezkerreko bentrikulu eskerreko aurikularenkin.
2. Odol-Hodiak

   Annotations:

   • Odol-Hodiak: odola igarotzen den odi-sarea, arteriak, zainak, benulak eta kapilarrak. Arteriak bihotzetik atera, gorputz osora bidaldu, arteriolotan adarkatu. Kapilarrak pilatu, benulak osatu eta zainak bihotzera bueltatu
   • Arteriak bihotzetik 
3. Odola

   Annotations:

   • Odola elementu ahuek ditu: Plasma: ura eta subtantzia disolbatuta. Globulo gorriak: O2 biriketatik zeluletara eta CO2 zeluletatik biriketara. Globulu zuriak: Orgnismoa infekzioengan babestu. Plaketa: Plaketak zauriak buxatu eta koabuloak osatu.
4. Odolaren zirkulazioa
   1. 1.

      Annotations:

      • Ezkerreko aurikulua oxigenoa duen biriketako odola jasotzen du.
   2. 2.

      Annotations:

      • Odola zelula guztietara joan subtantzia elikagarriak eta oxigenoa utzi hondakinak eta dioxidoa jaso.
   3. 3.

      Annotations:

      • Odola bihotzara eraaten du benetatk eta sartzen da eskuineko aurikulatik.
   4. 1.

      Annotations:

      • Odola eskuineko aurikulatik bentrikulara joaten da.
      1. 2.

         Annotations:

         • Beste truke odolak karbono dioxidoa utzi egiten du eta oxigenoa hartu.
         1. 3.

            Annotations:

            • Azkena bihotzara itzuli eta berriro zirkulazioa.
   5. zirkulazio handia

      Annotations:

      • Zirkulaziio handia ehun guztietara eramaten du  oxigenoa utzi eta karbono dioxidoa utzi.
   6. Zirkulazio txikia

      Annotations:

      • Zirkulazio txikia odola biriketara eraman oxigenoa hartu eta bihotzara itzuli.

Annotations:

• Iraitz-sistemaren zeregina hau da: Odola garbitzea, gure organismoatil hondar-substantziak ateratzen

1. Gernu-Aparatua
   1. Giltzurrunak

      Annotations:

      • Bizkarraren alde bietan kokatu, 2 organo dira, Gerrialde gainean kokatuta. Eta gernua sortzen dute:  ura eta hondar-substantzia nahaste bat
   2. Gernu-Bideak

      Annotations:

      • Gernua eramaten dute, pilatu ere organismotik kampora arte, gernu bideak hauek dira:
      1. Ureterrak

         Annotations:

         • Giltzurrun bakoitzetik ateratzen dira bi hodi hauek eta gernu-maskurira eramaten dute gernua
      2. Maskuria

         Annotations:

         • Ureterren amaieran dago organo hau, hemen pilatzen da gernua.
      3. Uretra

         Annotations:

         • Hodi-forma du eta maskurian pilatu den gernua kamporatzen du.
2. IZERDI-GURUIAK

   Annotations:

   • Azal guztain banatu eremu hauetan kopeta,basapeak esku-ahurrak eta oinazpiak izerdia kamporatu uraren eta hondar-substantzien nahastea izerdia kamporatu uraren eta hondar-substantzien nahastea Guruin bakoitza hodi bat, poro horretatik izerdia kamporatu
3. IRAIZKETA

   Annotations:

   • 1. Prozezua hasten da subsantzia dituen odola giltzurrunetara heltzean, arterien bidez 2. Giltzurrunetatik odola igarotzen da, hor banatu egiten dira hondar-substantzia gehienak 3.Hondar-substantzia uran disolbatzen da eta gernua osatzen da 4.Ureterren giltzurrunetatik gernu-maskuria eraman, gernua han pilatu 5.Maskuria betetzean pixa egiteko sentimendua eukiko duzu, uretatik maskuria