Euskal herriko musika tresnak

Annotations:

• Bibratzen duen elementua soinutresna gorputza bera denean, perkusio musika tresna deitzen zaio.

1. TTUNTTUN-A EDO DANBURRIA
   1. frantseses, "tambourin basque" izena ere hartzen du.
   2. xvI eta xvII mendeetan ttunttun-a Nafarroa osoan eta Lapurdin ere zabalduta zegoela aipatuz testuak badaude.
      1. Gaur egun, zuberoan bereziki erabiltzen da.
   3. Erresonantzia kutxaz eta 6 hariz osatuta dago.
      1. Makiltxo batez kolpatuz jotzen da.
   4. Musika tresna kordofonoa da.
2. TXALAPARTA
   1. Makila labur batzuez jotzen diren bi oholez osatuta dago.
      1. Bi izan ohi dira txalapartaren jotzaileak
         1. Batek "ttakun" edo "ttakutun" deitzen dena egiten du, eta besteak "errena" edo "urguna".
      2. Oholtzak bi otarren gainean jartzen dira, erresonantzia galdu ez dezan.
         1. Ohol eta otarre artean lastoa edota zaku zaharrak jartzen dira.
3. TOBERA
   1. Bi lagunen artean airean edukitzen den palanka edo hodia da.
      1. Bi jole: bakoitzak metalezko bi burni ziri dituela kolpatuz jotzen da
         1. Festa giro bat da
   2. Altzairuzko balanka bi muturretatik zintzilik dago sokekin helduta.
      1. 30cm-2m ko luzeera du
      2. Jotzile bakoitzak 30cm ko bi burni ditu.
         1. Batek erritmoa markatzen du, eta besteak errepikatzen du.
            1. Bertsolari batek joaldia tartekatuz abesten du.
4. TRONPA EDO MUSUGITARRA
   1. Giltza baten itxura du, erdian bibratzen duen altzairuzko mihizka bat du.
      1. Batez ere Durangoaldean jotzen da.
   2. Hortzen artean jartzen da eta metalezko mihia eta masailak mugitzean armoniko desberdinak lortzen dira.
      1. Ahoa erresonantzia kitxa baten moduko bat da.

1. Txistua

   Annotations:

   • Hiru zuloko moko flauta zuzena da. Talde finkoa: 1go txistua, 2.txistua, (biak danbolinarekin) silbotea eta atabala.
   1. hiru zulo ditu
2. Nafar gaita

   Annotations:

   • Dultzinaren antzekoa da. hau da, pita, tutua eta nota emateko eta aldaketetarako zuloak berdinak ditu.
   1. Katea-txapa dauka.
3. Dultzaina

   Annotations:

   • Mihi bikoitzeko musika tresna da. Mihiaren bibrazioa tutura bideratzen da. Nota aldaketetarako zortzi zulo ditu.
   1. Gaitaren antzekoa da
4. Zuberoako txirula

   Annotations:

   • txistuaren talde berekoa da. zuberoan jotzen da, batez ere. txistua baino laburragoa, 25zm. eta txirula baino soinu zorrotzagoa du. hiru zulo ditu, egurrezkoa da, eta ttunttunaz lagundurik jotzen da.
   1. flauta zuzenen taldekoa da
5. Txanbela

   Annotations:

   • ia galdua dago. Zuberoako dultzaina txikia da. Zazpi zulo ditu. Gaur egun kantutegian dugun musika era zaharrena da.
   1. Gaur egun ia galduta dago.
6. Sunpriñua

   Annotations:

   • Mihizka bikoitzeko musika tresnarik sinpleena da, landare edo zuhaitz adarrekin egiten da. Euskal herrian urritzaren azalez egiten da, bi zulo ditu bere doinua jotzeko. Gaur egun erabat galduta dago.
   1. Gaur egun ez da batere ezaguna,
7. Alboka

   Annotations:

   • Mihi bakarra du. Artzain giroko musika tresna dela uste da, jatorriz. Bi hodiz eta behi adarrez osatuta dago. Arnesketa zirkularraren bidez jotzen da.
   1. Klarinetearen kidea da
8. Trikitixa edo infernuko hauspoa

   Annotations:

   • Euskal herrian herri soinu tresna berriena da. XIX urtean indarrez sartu zen, txirula eta atabalarekin taldea osatuz, eta baita dultzaina eta panderoaz lagundurik.
   1. ferrokarrilarekin batera sartu zen euskal herrian