Materia

Annotations:

• Espazioa okupatzen eta pisatzen duten gauzak dira.

1. Masa

   Annotations:

   • Materiaren kantitatea da. Balantzarekin neurtzen da.
2. Bolumena

   Annotations:

   • Materiak hartzen duen espazio zatia da. Ontzi graduatuekin neurtzen da.
3. Dentsitatea

   Annotations:

   • Masa zati bolumena egiten duzu eta dentsitatea ematen dizu.
4. Tenperatura

   Annotations:

   • Esku bat hotza badago eta beste esku bat bero badago hotza dagoena bero biurtzen da eta bero dagoena hotza biurtzen da.

1. Likidoa

   Annotations:

   • Likidoek ontziaren forma hartzen dute. Bolumena konstantea dauka.
2. Gas

   Annotations:

   • Gasek ontziaren espazioa betetzen dute. Ontzi irekietan ihes egiten dute.
3. Solidoa

   Annotations:

   • Solidoek forma zehatza dute. Ez dute ontziaren forma hartzen. Bolumen konstante dauka
4. Beroa eta egoera Aldaketak
   1. Fusioa

      Annotations:

      • Solidoa likidoa
   2. Solidotzea

      Annotations:

      • Likidoa solidoa.
   3. Kondentsatzea

      Annotations:

      • Gas likidoa
   4. Lurruntzea

      Annotations:

      • Likidoa gas

1. Fisikoak
   1. Definizioa

      Annotations:

      • Itxura bakarrik aldatzen da; substantziak lehenengo bera izaten jarraitzen du aldaketaren ondoren.
   2. Adibideak

      Annotations:

      • Papera moztea. Grina urtzea. Gatza uretan disolbatzea. Beira puskatzea.
2. Kimikoak
   1. Definizioa

      Annotations:

      • Substantzia bat beste bat edo beste batzutan bilakatzen da; aldaketa molekula mailan gertatzen da.
   2. Adibideak

      Annotations:

      • Herdoiltzea. Egurra erretzea. Burdina eta sufrea berotzea. Bikarbonatoa eta ospina nahastea.
3. Nuklearrak
   1. Adibideak

      Annotations:

      • Erradiaktibitatea.  Fusio atomikoa.  Fusio nuklearra.  Izar eta Eguzkiaren  energia.
   2. Definizioa

      Annotations:

      • Atomoen nukleoen berrordenamendua,  atomo berriak sortzeko.

Annotations:

• Bi osagai edo gehiago nahasten dira.

1. Heterogeneoak

   Annotations:

   • Osagaiak oso errez bereiztu ahal dira.
2. Homogeneoak

   Annotations:

   • Osagaiak  oso zai bereizten dira.
   1. Disoluzioak
      1. Disolbatzailea

         Annotations:

         • Geien dagoen osagaia da.
      2. Solutoa

         Annotations:

         • Gutxien dagoen osagaia da.

1. Destilazioa

   Annotations:

   • Ipintzen duzu garagardoa ontzi batean eta eztaltzeko  termometro bat ipintzen duzu gero ur hotzatik pasatzen da eta azkenean halkola dago  ontzi batean eta garagardoa bestean.
2. Dekantazioa

   Annotations:

   • Zu daukazu olioa eta ospina nahastuta eta bereiztu nahi baduzu ontzi bat eta   inbutu berezi bat hartu behar duzu. Lehenengoz inbutuan ospina eta olioa ipintzen duzu eta gero ontzia behean ipintzen duzu. Gertatzen dena da olioa dentsitate gutziago daukanez behera joaten da.
3. Kristalizazioa

   Annotations:

   • Zu daukazu ura eta gatza nahastuta eta bereiztu nahi baduzu lehenengoz ura ontzi batean ipini behar duzu. Gero gatza botatzen duzu eta nahasten duzu. Amaitzeko sutan ipni behar duzu ehun graduraino ailegatzen denean eta gero gatza kristala moduan geratzen da.
4. Iragazketa

   Annotations:

   • Zu daukazu area eta ura nahastuta ontzi batean eta bereiztu nahi  duzu,  lehenengoz beste ontzi bat hartzen duzu eta bestearen behean ipintzen duzu. Bigarren hartzen duzu  iragazki paper bat eta bigarren ontziaren gainean ipintzen duzu. Amaitzeko buelta ematen diozu lehenengo ontziari eta area geratzen da inbutuan eta ura ontzian.
5. Bereizketa nuklearra

   Annotations:

   • Burdina badago iman batekin bereizten da.