Punt 5 OP2 Blijf gezond! in een casus benodigde interventies herkennen die de gezondheid van de volwassen mens bevorderen en daarbij rekening houden met de fysieke en sociaal-culturele omgeving van de zorgvrager
Description
Mind Map on Punt 5 OP2 Blijf gezond! in een casus benodigde interventies herkennen die de gezondheid van de volwassen mens bevorderen en daarbij rekening houden met de fysieke en sociaal-culturele omgeving van de zorgvrager, created by C de Haan on 15/01/2018.
Punt 5 OP2 Blijf gezond! in een casus benodigde
interventies herkennen die de gezondheid van
de volwassen mens bevorderen en daarbij
rekening houden met de fysieke en
sociaal-culturele omgeving van de zorgvrager
Etnische verschillen
in gezondheid
Gezondheidsverschillen tussen etnische groepen
Verschillen in gezondheid tussen
allochtonen en autochtonen werken
door in de zorg aan die groepen
zowel in preventieve als in curatieve zorg
Determinanten van gezondheid
Leefstijl
roken/alcohol/voeding
Fysieke omgeving
arbeids- en woonomstandigheden
Sociale omgeving
sociale steun/sociaal netwerk
psychosociale stress
door ingrijpende levensgebeurtenissen
gebruik van zorg
zoals huisarts of JGZ
Veranderingen in het risicoprofiel
Convergerende ziektepatronen en
bijbehorend risicoprofiel
Sterfte- en ziektepatronen van migranten
gaan steeds meer lijken op die van de
autochtone bevolking in gastland.
Veranderingen in risicoprofiel
zijn dus mogelijk
5 mechanismen waarmee de verdeling
van specifieke risicofactoren verklaard
kunnen worden
1. Genetische kenmerken
2. Migratiegeschiedenis
3. Culturele kenmerken
4. Etnische identiteit
5. Positie in het gastland
Context waarin mensen terecht komen. Van belang zijn:
sociaaleconomische positie / discriminatie / sociale participatie
(meedoen)
Mensen blijven vaak vasthouden aan oorsprong en afstamming -
voelt iemand zich bijv. surinamer of nederlander? --> kan
specifieke psyhosociale factoren opleveren: stress, depressie,
gedragsgerelateerde factoren: roken/alcoholgebruik
Cultuur: geheel aan normen, opvattingen en
waarden die betekenis geven aan de werkelijkheid.
Aanpassing van culturele kenmerken onder
invloed van cultuur in het gastland
assimilatie - volledige aanpassing
integratie - onderdeel zijn van de samenleving
met behoud van eigen cultuur
separatie - vasthouden aan de eigen cultuur en geen
contact zoeken met personen uit de dominante cultuur
marginalisatie - het contact verliezen met de zowel
dominante cultuur als die van de minderheid
Psychosociaal: migratie + voorafgaande stress. Vluchteling: voorafgaand
geweld, de vlucht zelf, asielprocedure: sequentiële traumatisering --> kan
invloed hebben op fysieke gezondheid: hart/vaatziekten
Fysiek: in gastland andere omstandigheden: klimaat, voeding,
infrastructuur enz. : hogere frequentie ongevallen of verdrinking
etnische verschillen door genen/ bepaalde aandoeningen
komen juist wel/niet voor. Andere reactie op medicijnen.
Gezondheidsbevordering en diversiteit
Toepasbaarheid van gangbare theorieën en modellen
van gedragsverandering in een cutureel diverse praktijk
Publieke gezondheidszorg
de manier van organisatie van de samenleving om de
gezondheid te bevorderen en ziekte te voorkomen
zuiver biomedische interventies hebben minder
invloed dan effectieve interventies voor de gehele
bevolking (riolering, goede huizen enz)
maatschappelijk draagvlak/participatie
ontwikkeling van effectieve strategieën zijn
afhankelijk van participatie
betrokkenheid van alle partijen (gehele bevolking) nodig
opleggen van gedrag en beleidscontrole zijn zinloos
soms zijn cultuurspecifieke of doelgroepgerichte
interventies nodig om een bepaald doel te bereiken
hoe gedrag te beïnvloeden?
Theorieën voor gedragsverandering
cognitieve theorieën
Psychologische theorieën
Economische theorieën
Sociaal en en culturele theorieën
Context/omgeving van mensen is óók
belangrijk
social support theorie
eerst naar de mogelijkheid kijken
voor support uit eigen omgeving
peer education theorie
peer support, peer pressure is beslissend.
op termijn is zoiets ineffectief, gaat meer lijken
op indoctrinatie van op informatieverschaffing
op basis van gelijkwaardigheid.
het is mogelijk om bepaald gedrag meerwaarde
te geven, maak gedragsverandering aantrekkelijk
social marketing theorie
campagne gebaseerd op marktonderzoek. Dit concept gaat
niet uit van gelijkwaardigheid. (niet iedereen kan bijvoorbeeld
een product aanschaffen ivm laag inkomen)
kan betuttelend overkomen, wat leidt tot verzet
communication and persuasion-theorie
'bedreigen' zal meer medewerking geven en positieve
reacties uitlokken. Gebruik slogans 'AIDS KILLS'. niet
gewenste resultaat/bang voor mensen met hiv
kan in sommige gevallen werken/roken
naast informatie heb je ook de psychologische capaciteit
nodig om een zinvolle beslissing te kunnen nemen
de copingtheorie
gaat uit van overlevingsstrategieën van individuen
welke verschillende manieren hebben om met
bedreigen van de gezondheid om te gaan
benadrukt dat er geen algemene 'recepten' zijn
om gedragsverandering tot stand te brengen
wanneer mensen informatie krijgen
zullen ze gedrag veranderen
Health belief-model
mensen hebben in hun levensruimte gebieden
die positief/negatief/neutraal zijn.
campagnes/informatie ter bevordering van
gedragsverandering kunnen voordelen vergroten,
barriéres verkleinen, nadelen benadrukken
onvoldoende ruimte voor culturele aspecten
van gedragsverandering
sociale leertheorie
Iemand kan zijn gedrag veranderen als hij/zij 1) de
capaciteit/vaardigheden heeft 2)verwachtingen heeft tav
persoonlijke vaardigheid gedrag te veranderen 3) iemand geloofd
dat de uitkomsten van het gedrag tot gewenste resultaten leiden
Culturele aspecten blijven buiten beschouwing.
Theorie gaat uit van belonen van successen. Werkt
niet bij Aziatische culturen (groepsdenken)
theorie van beredeneerd gedrag
gedrag wordt bepaald door kennis/attitude. Attitudes en
subjectieve oordelen helpen bij het voorspellen van iemands
intenties tot verandering, welke leiden tot bepaald gedrag
er wordt geen rekening gehouden met de
omgeving - cultureel/maatschappelijk ongevoelig
Theorie in praktijk brengen
PERCEDE-PROCEED-model
STAP 1 - PERCEDE: vooronderzoek naar de
factoren die gedrag bepalen, versterken en
vergemakkelijken
STAP 2: PROCEED: de gezondheidseducatie-interventies, het
beleid, de organisatie en de regulering van de in PERCEDE
gesignaleerde factoren die bepalend zijn voor het gewenste
gedrag.
Kortom: actieonderzoek
bevordert, als het goed en volledig wordt gedaan, ook
het verzamelen van cultuurspecifieke informatie over
een desbetreffende groep en helpt planners inzicht te
krijgen in hun gedrag
stages of change model
ook wel transtheoretisch model genoemd.
maakt gebruik van alle voorgaand
genoemde benaderingen, maar de mate
verschilt per fase
Fase 1: onwetendheid (precontemplatie)
Fase 2: bewustwording (contemplatie)
Fase 3: gedragsverandering (voorbereidingsfase)
Fase 4: actie (uitproberen van ander gedrag)
Fase 5 behouden van gewenste gedrag
één van de populaire manieren om aan
gezondheidsbevordering bij migranten te werken
kan alleen niet bij gecompliceerde problematiek
Participatief actieonderzoek
voor een behoorlijke analyse wordt de onderzochte
populatie betrokken (vertegenwoordigers van doelgroep,
op alle niveaus in het onderzoek)
migranten zoeken zelf naar oplossingen om problemen
aan te pakken, monitoren zelf de interventie, en sturen
zelf het onderzoek bij
soms lastig ivm geldstromen en niet
uit handen durven geven door
onderzoekers