cerdd I goffau chwe milliwn o Iddewon a fu farw yn yr Ail rhyfel byd yw 'y coed'
cafodd llawer I iddewon ei ladd gan y Natsiaid a llawer ohonyn nhw yn y siambrau nwy
Cyfeiria Gwenallt at y 'chwe miliwn o goed' a blannwyd yng Nhgaersalem ac maent yn 'cofgolofnau byw' i'r rhai a cafodd ei llosgi 'yn y ffyrnau nwy'
disgrifia Gwenallt yr olygfa wrth iddo ymweld a mynwent yn iwerddon. Nad oedd cerrig beddau o ' farmor' neu 'wenithfaen' yno ond mynwent o goed wedi plannu 'am bob corff a losgwyd yn y ffyrnau nwy'. Doedd yno ddim cloch eglwys i'w glywed na galwad y 'Mwsein y Mosg' yn cyhoeddi oriau gweddi'r arabiaid
Mae Gwenallt yn cyhuddo losgi llawer o bentrefi'r arabiaid ac yn y brwydrau hyn collodd llawer iawn o Arabiaid e bywydau.
deallwn fod Gwenalllt yn ein cyhuddo ni yn y Gorllewin am ddau digwyddiadau erchyll. Y cyntaf oedd bomio Dresden yn Nwyrain yr Almaen gan lladd 135,000 o bobl 'fe droesom o'r awyr Dresden yn un uffern ffaith'.
Yr ail oedd gollwng y ddau fom niwclear ar drefi Hiroshima a Nagasaki yn Japan gan llad miloedd a wneud i'r pobl a wnaeth byw dioddef o'r ymbeledredd niwcler.
Fe aeth Gwenallt ymlaen I gondemio'r ugeinfed ganrif fel y ganrif 'fwyaf barbaraidd ohonynt hwy I gyd'.
Cawn ddarlun du iawn o ddynoliaeth a rhagfynegir trydydd rhyfel byd mwy dychrynllyd na'r rhai a fu ' a bydd y nesaf yn waeth am fod y bomiau a'r rhocedi yn fwy, a dyfeisir mewn labordai sawl math o nwy.'
Unig obaith y dynoliaeth, yn ol y bardd, yw I dylyn traed iesu 'yr unig un a fu'n byw'r efengl yn ei oes'. Sef byw efengl cariad, heddwch a chymod.mae'r 'tair croes' yn symbol o'r croes wnaeth iesu cael ei croeshoilo ar felly mae'n llawn symboliaeth Gristnogol. Dyn crefyddol oedd Gwenallt a daw hynny'n amlwg ar ddiwedd y cerdd wrth iddo cyfeirio at Grist. Mae Gwenallt wedi cydymdeimlo ond hefyd rhoi bai ar yr Iddenon a'r Natsiaid ac ar lluoedd y Gorllewin. Dywed bod rhaid I ni rhannu'r bai yn hytrach na teimlo mai ni ydy'r 'saint'
Neges Gwenallt yw dylem gofio am y rhai a fu farw yn y rhyfel a sicrhau na fyddwn ni yn dechrau rhyfel arall.