BIGARREN ERREPUBLIKA, GERRA ZIBILA ETA FRANKISMOA

AURREKARIAK
1. 1898ko Krisia
  1. Espainiak hauek galdu zituen:
    1. Kuba
      1. Filipinak
        Puerto Rico
        mugimendu intelektual hau sortu zen
        Erregenerazionismoa
        Espainako koroak galerak izan zituen eta hondamendi krisia sortu zen. 98ko Hondamendia krisi bat sortu zuen eta horregatik sortu zen mugimendua. Espainiaren atzerapena gainditzeko erreformak proposatzen zituen.
    2. Mugimendu Independestengatik galdu zituen.
      1. Estatu Batuekin gerra bat egon zen eta Espainak uki egin zion Kubari lehenengo eta Kuba independiente bihurtu zen. FIlipinak eta Puerto Rico Esatutu batuen koloniak bihurtu ziren.
  2. Monarkiaren krisi bat. Maria Kristina errege orde.
2. Berrezarkuntzaren krisia
  1. hiru krisi
    1. Aste Tragikoa
      1. 1917ko Krisia
        Langile-mugimenduaren erradikalizazioa
        1930ean hau berrezarri zen
        Diktadoreak 1930ean dimititu zuen. Donostiako Ituna sinatu zen.
        Errusiako Iraultzaren eraginatik, komunismoa sortu zen eta langileen protestak areagotu egin ziren.
        Militarrak ez zeuden gustura maila igoerekin, ez ziren inpartzialak egiten. Ondoren, protesta politiko bat egon zen Bartzelonan. Parlamentuan batzar bat egin zen lortzeko independentzia. Mugimendu sindikalista greba orokor batera deitu zituen herritarrak.
      2. 1909ean herri matxinada bat egon zen Bartzelonan. Klase herritarrez osatutako tropak bidali zituztelako Marokora, gerra batera. Klase altuak ordaintzen zuten gerrara ez joateko.
BIGARREN ERREPUBLIKA
1. etapak
  1. Behin behineko gorbenua
    1. Biurteko Erreformista
      1. Biurteko Kontserbadorea
        1934ko Urriko iraultza eta 1936ko hauteskundeak
        gertaera nagusiak
        Ezkerreko alderdi politikoak elkarturik aurkeztu ziren 1936ko hauteskundeetara, Fronte Popular izenarekin, irabazi zuen. Sozialistak, komunistak, errepublikar ezkertiarrak eta indar sozialista batzuk osatzen zuten. Primo de Rivera Falange Espainola joera faxistako alderdiko burua zen. Gobernu berriak erreformen politikari ekin zion berriro ere eta 1934ko Urriko Iraultzako presoak askatu zituen. 1936ko uztailaren 12a, eskuineko pistolariek Castillo tenientea hil zuten. Castillo tenientearen kideek Calvo Sotelo eskuineko buruzagia hil zuten.
        gertaera nagusiak
        Azañak dimititu egin zuen eta hauteskunde berriak egin ziren. Hauteskundetan Zentro eskuinak irabazi zuen, CEDA. Jose Maria Gil Robles buru zuela, Alejandro Lerrouxen Alderdi Erradikala iritsi zen, gobernura. Ezkerraren eta eskuinaren arteko tentsioak 1934ko Urriko Iraultza ekarri. Iraultzak arrakasta izan zuen Asturiasen. Katalunian gobernu autonomoa matxinadara gehitu zen. Iraultza amaitu ondoren, gobernua krisian sartu zen. Alderdi Erradikaleko ustelkeriaren eta desadostasun ideologikoen ondorioz.
      2. gertaera nagusiak
        Manuel Azaña izendatu zuten gobernuko presidente. Azañak erreformak egiten jarraitu zuen: Nekazaritza- erreforma hasi zen, honekin ekoizpena handitu nahi zuten. Landu gabeko lurrak lurrei gabeko nekazarie eman zizkioten beraiek lantzeko. Kataluniari autonomia eman zitzaion eta generalitatea sortu zen. Erreforma militar bat egin zen, horrekin soldadutzaren iraupena laburtu nahi zuten eta errepublikarrei zin egin. Lan- erreformak egin ziren eta istripu aseguruak ezarri. Hezkuntza erreformatu zen. Ezkontza zibila eta dibortzioa arautu ziren. Sanjurjo jenerala estatu-kolpe bat egiten saiatu zen.
    2. gertaera nagusiak
      1. 1931an udal- hautsekundeak egin ziren. Errepublikanoek irabazi zuten. Emaitza jakitean, Alfonso XIII.a behin- behineko gobernu bat eratu zen. Donostiako Ituna sinatu zuten alderdiek osatu zuten gobernu berria eta Niceto Alcalá Zamora izendatu zuten presidente. Gorteek 1931ko Konstituzioa egin zuten eta erregimen erabat demokratikoa ezarri zuten.
GERRA ZIBILA
1. bi bando aurrez aurre
  1. Matxinatuak (nazionalak)
    1. hauek zituzten kontrolpean
      1. Gaztelako iparraldea, Galizia, Extremadurako ipar-mendebaldea, Andaluziako mendebaldeko hiri batzuk, Nafarroa.
    2. Politika
      1. Italia Faxista eta ALemani nazien laguntza zuten.
    3. Ekonomia
      1. Industria ekoizpena murritza zen eta nekazaritza eta abeltzaintzako ekoizpena handiak
  2. Errepublikanoak
    1. hauek zituzten kontrolpean
      1. Aragoiko zati handi bat, Espainiako Iparraldea (Nafarroa izan ezik), Kataluina, Levante ingurua, Madrid eta ia Andaluzia guztia
    2. Ekonomia eta politika
      1. Errepublikako eremuetan zuden euskalduak industrialdeak zirela mehatxagune nagusiekin. Baino nekazaritza baliabideak murritzak ziren. Gerra Zibilean bigrada internazionalaren laguntza jaso zuten.
2. Estatu Kolpe bat eta Espainaren zatiketa bat. 1936ean hasi zen, Afrikako armaden altxamendua penintsulara igo zen, Sanjurjo, Franco eta Molaren esku. Karlistak, Monarkikoak, Kontserbadoreak, Falangistak eta Elizaren zati handi bat babesten zuten Francori.

Próximo

BIGARREN ERREPUBLIKA, GERRA ZIBILA ETA FRANKISMOA

Descrição

Resumo de Recurso

Semelhante

	Criado por Oihana N??ez aproximadamente 5 anos atrás