Ancient Greek History (GR)

Κατά τα τέλη του 8ου αιώνα, το ιωνικό στοιχείο, που στο μεταξύ ενισχύθηκε σημαντικά με νέα εισροή από την πατρίδα, κυριάρχησε και ανέλαβε την ηγετική θέση ανάμεσα στα ελληνικά φύλα της Μ. Ασίας. Ήδη κατά τον 8ο αιώνα οι Ίωνες συνενώνονται σε μια αμφικτυονία με πολιτικό και θρησκευτικό χαρακτήρα. Επικεφαλής των Ιώνων βρισκόταν ένας αιρετός άρχων (βασιλεύς) που εκλεγόταν από το σύνολο των αμφικτυόνων. Κέντρο της ιωνικής ομοσπονδίας ήταν το ιερό του Ελικωνίου Ποσειδώνος στην Μυκάλη. Οι δωρικές κοινότητες πάλι είχαν σαν κέντρο τους το ιερό του Τριοπίου Απόλλωνος κοντά στην Κνίδο και οι Αιολείς ίσως το ιερό του Απόλλωνος στο Γρύνειο. Όλες οι προσπάθειες των Ελλήνων να εισχωρήσουν βαθύτερα στην ενδοχώρα απέτυχαν.  

Η μεταβατική περίοδος (1100-800 π.Χ.)

Στην καινούρια αυτή πατρίδα, οι Έλληνες άποικοι αποκτούν για πρώτη φορά πλήρη συνείδηση της εθνικής τους οντότητας. Έτσι αναπτύσσονται πάνω στο μικρασιατικό έδαφος οι πρώτες βασικές προϋποθέσεις για την καλλιέργεια ενός κοινού εθνικού και πολιτικού συναισθήματος. Για την πολιτειακή ανάπτυξη του Ελληνισμού εξ άλλου είχε ακόμη πιο πλατειά σημασία η "Πόλις" που πρωτοδιαμορφώθηκε στο μικρασιατικό έδαφος, ίσως ακολουθώντας το πρότυπο παρόμοιων σχηματισμών της Ανατολίας. Η αγεφύρωτη διάφορα των Ελλήνων προς τον αυτόχθονα ανατολίτικο πληθυσμό, ο μόνιμος κίνδυνος μιας αιφνίδιας καταστροφής, ανάγκασε τους αποίκους να ζήσουν υπό την προστασία των τειχών που περιέβαλλαν τους οχυρωμένους οικισμούς τους. Ο περιορισμένος αυτός χώρος υποχρέωνε τους Έλληνες να οργανώσουν ένα σύστημα ζωής, ένα είδος αστικού βίου, στο πλαίσιο του οποίου γεννήθηκε το πνεύμα εκείνο και η πολιτική νοοτροπία που είναι τόσο γνωστά για τους Έλληνες των ιστορικών χρόνων. Βέβαια, επικεντρωμένοι στην τοπική κοινότητα της πόλεως, έχασαν βαθμιαία το ενδιαφέρον τους για μια επεκτατική πολιτική, ωστόσο η ανάπτυξη του Ελληνισμού της Μ. Ασίας προπορεύεται κατά πολύ εκείνη της μητροπολιτικής Ελλάδας, ίσως αρκετούς αιώνες. 

Ο πολιτισμός της μεταβατικής περιόδου του Ελληνισμού. Ο πολιτισμός της περιόδου αυτής παρουσιάζει μια διπλή φυσιογνωμία. Από τη μία, ο ελληνικός πολιτισμός φαίνεται να αδρανεί λόγω της μετανάστευσης και της υλικής εξάντλησης του Ελληνικού χώρου, ενώ η "μυκηναϊκή κοινή" φαίνεται να διαλύεται σε πολυάριθμα εποχιακά ρεύματα, καθένα από τα οποία ακολουθεί τον δικό του δρόμο. Την περίοδο αυτή ωστόσο, γίνεται μετάβαση από την υπομυκηναϊκή φάση στον πρωτογεωμετρικό ρυθμό και από το 900 π.Χ. και ύστερα, στον γεωμετρικό ρυθμό. Η αλλαγή αυτή συνοδεύεται και από διαφορετική τοποθέτηση του Έλληνα στον περιβάλλοντα κόσμο. Ο διαβήτης και ο κανών γίνονται απαραίτητα εργαλεία με βάση τα οποία ο άνθρωπος παρατηρεί και αναπαριστά τον κόσμο. Με ράδινες και γωνιώδεις μορφές, ο άνθρωπος αναπαριστά σκηνές αγώνων και πολέμου ως έκφραση του ταραγμένου παρόντος. Από την άλλη, κόντρα στην υλική φτώχεια του πολιτισμού, επινοείται αλφαβητική γραφή και συγγράφονται τα ομηρικά έπη.

Φοίνικες Μετά την πτώση του Μινωικού και Μυκηναϊκού πολιτισμού, την πρωτοκαθεδρία στη Μεσόγειο την έχουν οι Φοίνικες. Με ανεπτυγμένο εμπόριο, ναυτιλία και βιοτεχνία οι Φοίνικες κάνουν αισθητή την παρουσία τους στη Μεσόγειο, ενώ τα εμπορεύματά τους συνδέονται με την άριστη ποιότητα. Ο πολιτισμός των Φοινίκων επηρέασε σημαντικά τον ελληνικό, ιδιαίτερα από τον 8ο αιώνα και ύστερα, τόσο στις δημιουργίες της υστερο-γεωμετρικής εποχής, όσο και στην γλώσσα, εφόσον η Ελληνική έχει δανειστεί πολλές φοινικικές λέξεις και μάλιστα έχει υιοθετήσει το φοινικικό συμφωνικό σύστημα γραφής.

Αλφαβητική Γραφή Τον 8ο αιώνα π.Χ. κατά το πρότυπο κυρίως του Φοινικικού, αλλά και του σημιτικού αλφαβήτου, επινοήθηκε το πρώτο ολοκληρωτικά φθογγογραφικό αλφάβητο στην ιστορία, το ελληνικό. Με την υιοθέτηση του συμφωνικού αλφαβήτου των Φοινίκων (επηρεασμένοι από το αιγυπτιακό) και την προσθήκη ορισμένων φθόγγων από το βορειοσημιτικό αλφάβητο, το ελληνικό αλφάβητο, που συστάθηκε, γρήγορα διαδόθηκε και προσαρμόστηκε στις ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου. Η ευκολία στην εκμάθησή του καθώς και η απομάκρυνση από τα ανατολίτικα πρότυπα που θέτουν το αλφάβητο ως γνώση μιας ελίτ ανθρώπων, ανοίχθηκε ο δρόμος για την ελληνική έκφραση και δημιουργία. Αμέσως, άρχισαν να καταγράφονται ονόματα νικητών σε αγώνες, υπογραφές καλλιτεχνών, κατάλογοι προϊόντων, ενώ ξεκίνησε και η λογοτεχνική δημιουργία με σημαντικότερο σταθμό τα ομηρικά έπη. 

θέση στην πνευματική ζωή των Ελλήνων από τα αρχαϊκά μέχρι τα βυζαντινά χρόνια και στην αγωγή του λαού θησαυρός ποιητικής πρακτικής πρωταρχή ελληνικής λογοτεχνίας σύνδεση δύο διαφορετικών κόσμων, αυτόν της μυκηναϊκής εποχής, του ηρωισμού και αυτόν της εποχής του ποιητή, του ανθρώπου που έδωσε ζωή στα έπη και αποτύπωσε πάνω τους την σφραγίδα του πνεύματός του (9ος-8ος αιώνας π.Χ.)

Ομηρικά Έπη

αποκαλύπτεται ο υλικός και πνευματικός κόσμος της μυκηναϊκής εποχής που συγχωνεύεται με το παρόν μυκηναϊκά πρότυπα (αριστοκρατία, πολεμικό πνεύμα και λαφυραγωγία) τα ομηρικά έπη έθεσαν τις βάσεις για την ανάπτυξη του εθνικού συναισθήματος. Μαζί με τον Ησίοδο διεπλάθη τόσο ο θρησκευτικός κόσμος, εφόσον εξουδετερώθηκαν οι τοπικές θεότητες και επικράτησε ο θεϊκός κόσμος που αποτυπώνεται στα έργα των, όσο και ο πολιτικός. Κατά το αριστοκρατικό πρότυπο της κοινωνίας των θεών, οργανώθηκαν και οι κοινωνίες μετά το πέρας των κατακτήσεων και την εξουσία πήραν στα χέρια τους οι γαιοκτήμονες. Όπου διατηρήθηκε η βασιλεία, περιορίστηκε και τη δημόσια ζωή της κινούσαν στις συνελεύσεις των μαχίμων, οι ευγενείς.

Σύνδεση Δύσης με Ανατολή (1200-800 π.Χ.)

Ανατολικοί Λαοί:  Ληδοί, Φρύγες, Ασσύριοι, Μηδοί 8ο αιώνα επικρατούν οι Ασσύριοι. Μέχρι τον 7ο αιώνα επεκτάθηκαν μέχρι και την Αίγυπτο. Με τη βοήθεια Ελλήνων μισθοφόρων, ο Ψαμμήτιχος κατόρθωσε να αποτινάξει την ασσυριακή κατοχή από την Αίγυπτο και Έλληνες έμποροι τότε εγκαταστάθηκαν στις εκβολές του Νείλου. Κατά πάσα πιθανότητα τότε ιδρύθηκε η πρώτη ελληνική αποικία στην περιοχή.   612 π.Χ. πτώση Νινευί από Μήδους.

Α' Μεσσηνιακός Πόλεμος (8ος αιώνας)

Η ανάπτυξη της στρατιωτικής πολεμικής της Σπάρτης ξεκίνησε κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. Με την κάθοδο των Δωριέων και την επέλασή τους στην Πελοπόννησο ήρθαν σε σύγκρουση με τους Αχαιούς, τους παλαιούς κύριους της χώρας, που όμως έληξε μάλλον με φιλικούς διακανονισμούς. Οι Αχαιοί έγιναν δεκτοί στην δωρική πολιτεία ως ισότιμα μέλη και κέντρο της επικράτειάς τους έγινε η ανοχύρωτη Σπάρτη. Η γη διαμοιράστηκε μεταξύ των λαών με τη μορφή κλήρων. Στους Σπαρτιάτες δόθηκαν οι εύφοροι τόποι της κοιλάδας του Ευρώτα. Ο προδωρικός πληθυσμός που μέχρι τότε ήταν υποτελής στα αχαϊκά γένη, υποδουλώθηκε και μετεβλήθησε σε ένα είδος δημόσιων δούλων, τους είλωτες. Αυτοί καλλιεργούσαν τη γη για λογαριασμό των κυρίων του που ζούσαν συγκεντρωμένοι στη Σπάρτη και ασχολιόντουσαν με τον πόλεμο, το κυνήγι και τον αθλητισμό και με τις πολιτικές συγκεντρώσεις της Απέλλας. Η ισχυρή όμως αύξηση του πληθυσμού του δωρικού λαού δημιούργησε την ανάγκη επέκτασης των Σπαρτιατών. Έτσι, λοιπόν, στα τέλη του 8ου αιώνα μετά από 20 χρόνια οι Σπαρτιάτες κατόρθωσαν να κάμψουν την Μεσσηνιακή αντίσταση και να εγκαταληφθεί η Ιθώμη. Αυτό σήμαινε την υποδούλωση του κατακτηθέντα λαού, ο οποίος όμως στα μέσα του επόμενου αιώνα επανάστησε φέρνοντας έτσι τους Σπαρτιάτες σε συνεχώς δύσκολη θέση.

Β' Μεσσηνιακός Πόλεμος (μέσα 7ου αιώνα)

Οι  Μεσσήνιοι εκμεταλλευόμενοι της εσωτερική κρίση που αντιμετώπιζαν οι Σπαρτιάτες λόγω του συνεχούς αιτήματος αναδασμού της γης, επαναστάτησαν κατά των Λακεδαιμόνων, με τη βοήθεια των Πισάτων, των Αρκάδων και των Αργείων. Παρά την στρατιωτική εξασθένηση των Σπαρτιατών, λόγω των επαναστάσεων, οι τελευταίοι επικράτησαν, τελικά, των Μεσσηνίων, ύστερα από τη νίκη τους στη "Μεγάλη Τάφρο" και  με την πτώση της οχυρωμένης Είρας.

Overview 8ου και 7ου αιώνα

Σε γενικές γραμμές η κατάσταση των ελληνικών φύλων χαρακτηρίζεται ως διεσπαρμένη, Παρόλ αυτά, όμως, την εποχή εκείνη γίνεται συνειδητή η ενότητα των λαών. Οι λαοί αυτοί μιλούν την ίδια γλώσσα, έχουν τα ίδια θρησκευτικά πρότυπα και γιορτές, ενώ εξέχουσα θέση έχει το μαντείο του Απόλλωνα στους Δελφούς και η Ολυμπία με την διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων. Τη συναίσθηση της ενότητας των λαών την επαληθεύει και η επικρατούσα κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες κατάσταση. Το διάστημα εκείνο, επικρατεί πανελλήνια εκεχειρία, ενώ προϋπόθεση για τη συμμετοχή στους Αγώνες ήταν η γνήσια ελληνική καταγωγή και η γέννηση από ελεύθερους γονείς. Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της εθνικής συνειδήσεως διαδραματίζουν και οι ελληνικές αποικίες, πομποί του ελληνικού πολιτισμού.

Β΄ Ελληνικός Αποικισμός (750-550 π.Χ.)

Χαρακτηριστικά: εξάπλωση σε όλη τη Μεσόγειο οργανωμένη μετακίνηση πληθυσμών από τις πόλεις οι μετανάστες προέρχονται από όλα τα οικονομικά στρώματα σημαντική για την ιστορία του δυτικού κόσμου, εφόσον οι Έλληνες πήραν μαζί τους και τον πολιτισμό του και δη την πολιτική τους επηρεάζει για πρώτη φορά σε τόσο μεγάλο βαθμό και την Ανατολή, αλλά και τη Δύση

Αποικίες: την ηγεσία της μαζικής εξόδου την ανέλαβε η ελληνική αριστοκρατία η πόλη που έθετε στη διάθεση των αποίκων τα πλοία της για τη μετακίνηση, διώριζε συνήθως και τον οικιστή στενή σύνδεση αποικίας-μητρόπολης, που φαίνεται από: τη διάκριση των φυλετικών τάξεων, τα ονόματα των αρχόντων, το ημερολογιακό σύστημα, η λατρεία των πολιούχων θεών που όλα ήταν κοινά οι αποικίες, ωστόσο, είχαν συνήθως ανεξάρτητη πολιτική οργάνωση

Αιτίες: υπερπληθυσμός Ελλάδας μεγάλες κοινωνικές αντιθέσεις πολιτικές διαφωνίες - εξορία αναζήτηση νέων εδαφών προς εκμετάλλευση ανάπτυξη εμπορικής δραστηριότητας Παράγοντες καθορισμού αποικιών: οικονομική σημασία ενδοχώρας ποιότητα εδάφους διάθεση αυτόχθονος πληθυσμού οχυρότης τοποθεσίας συγκοινωνιακές αρτηρίες

Η κατεύθυνση που ακολούθησε ο ελληνικός αποικισμός, προς τα βόρεια και τα δυτικά, επηρεάστηκε σημαντικά από την επικράτηση των Ασσυρίων στην Ανατολή που έβαζαν φραγμό στην ελληνική εξάπλωση. Αντίθετα, στη Δύση δεν επικρατούσε κάποια πολιτική δύναμη και τα ιταλικά φύλα έδειχναν μάλιστα ιδιαίτερη εξάρτηση από το ελληνικό εμπόριο και τον πολιτισμό των Ελλήνων. Ευνοϊκές συγκυρίες: ανάπτυξη ναυτιλίας  βελτίωση γεωγραφικής γνώσης του δυτικού κόσμου  

Οργάνωση Ελλήνων κατά Β' Αποικισμό

Οικονομία: Η βάση της ελληνικής οικονομίας είναι αγροτική και τα συστήματά της αρκετά πρωτόγονα. Μέχρι τον 4ο αιώνα στηρίζεται στην αγρανάπαυση και την κτηνοτροφία, ενώ η κοπή νομίσματος από τον 7ο αιώνα και μετά δεν αλλάζει κάτι ριζικά στον γεωργικό αυτό χαρακτήρα της οικονομίας. Χαρακτηριστικό της εποχής είναι η αφομοίωση των μικρών και των μεσαίων ιδιοκτησιών γης από μεγάλους γαιοκτήμονες, ενώ για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία η δουλεία αποκτά οικονομικό παράγοντα.

Πολιτική: Από τον 8ο αιώνα π.Χ. και μετά, τη βασιλεία την διαδέχθηκε η αριστοκρατία. Σε ορισμένες πόλεις το βασιλικό αξίωμα αντικαταστάθηκε με μία ετήσια βασιλεία, ενώ στην Αθήνα με την κατάργηση του κληρονομικού βασιλέα την εξουσία έχουν άρχοντες που διορίζονται για 10 χρόνια που στη συνέχεια περιορίζεται στον 1 χρόνο. Ωστόσο, εκτός από τον άρχοντα (αντί βασιλέα), τα καθήκοντα του οποίου περιορίζονται στον θρησκευτικό μόνο τομέα, υπάρχει, επίσης, ο πολέμαρχος για τη στρατιωτική διοίκηση και το συμβούλιο των έξι θεσμοθετών για την επιμέλεια της νομοθεσίας.

Δρακόντειες μεταρρυθμίσεις

η κλοπή τιμωρείται με θάνατο το χρέος ξεπληρώνεται με την υποδούλωση ολόκληρης της οικογένειας από τον μισθωτή διάκριση μεταξύ φόνου εξ αμελείας και εκ προθέσεως. Η μεν πρώτη τιμωρείται με εξορία και η δεύτερη με θάνατο καταργώντας έτσι και τις βεντέτες.

Τύραννις (7ος αιώνας)

Η ελληνική τυραννίς έχει την αφετηρία της στις εσωτερικές διενέξεις και στους κομματισμούς της άρχουσας αριστοκρατικής τάξης. Με αυτήν εμφανίζεται η ατομική προσωπικότητα στον πολιτικό τομέα. Από τα μέσα του 7ου αιώνα πρώτα στα ελληνικά κράτη του Ισθμού και ύστερα στην Ιωνία, εμφανίζονται οι μεγάλοι τύραννοι για να κυριαρχήσουν σχεδόν επί ένα αιώνα στην ελληνική ιστορία. Οι τύραννοι προσέφεραν στην ελληνική πολιτεία αυτό που της χρειαζόταν περισσότερο: μία ενιαία διακυβέρνηση που μέχρι τότε είναι κατακερματισμένη και γίνεται όργανο των αριστοκρατικών οικογενειών. Οι τύραννοι, δεν επιδίωκαν μόνο να επιβάλλουν την εξουσία τους στους πολίτες του δικού τους κράτους, αλλά να την επεκτείνουν σε άλλες πόλεις, με την σύναψη οικονομικών, ακόμα και οικογενειακών συμφωνιών. Τους τυράννους τους ενδιέφερε ιδιαίτερα η ανάπτυξη της οικονομίας. Χαρακτηριστικά, ο Περίανδρος, απαγορεύοντας την αγορά δούλων και θεωρώντας αξιόποινη την αργία, απέβλεπε αφενός στην αύξηση της απόδοσης της ελεύθερης εργασίας, να πλατύνει την ευημερία των πολιτών και του κράτους και να αποτρέψει την πολιτικολογία. Επίσης, εμποδίζοντας την εποχιακή μετατόπιση των εργατών της γης προς την πόλη, εξουδετέρωσε τη διαμάχη μεταξύ γαιοκτημόνων και του προλεταριάτου, που κατευθυνόταν πότε προς την πολιτεία και πότε προς την ύπαιθρο. Οι τύραννοι πάντως, εμφανίζονται επανειλημμένα σαν πρόμαχοι του δήμου, των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων  και χαρακτηρίζεται από ορισμένους σαν μία "προδρομική δημοκρατία".  

Μεγάλη Ρήτρα

Ορισμός: το αρχαιότερο πολιτικό κείμενο της ελληνικής ιστορίας που καθορίζει τις βασικές αρχές που συνθέτουν την πολιτεία των Λακεδαιμονίων Η Μεγάλη Ρήτρα απηχεί τον περιορισμό της βασιλικής δυνάμεως εις όφελος του δήμου και αντιπροσωπεύει το τέρμα μιας περιόδου εσωτερικών διενέξεων, κατά την διάρκεια των οποίων έχασε η σπαρτιατική βασιλεία την κυρίαρχη θέση της. Η ιδιαίτερη σημασία της Μ.Ρ. βρίσκεται στο ότι παραχωρεί το δικαίωμα των οριστικών αποφάσεων στον δήμο, δηλαδή στο σύνολο των μάχιμων Σπαρτιατών. Ο καθορισμός τακτών περιόδων για τη σύγκληση της Απέλλας φαίνεται να υποδηλώνει ότι τούτο δε γινόταν προηγουμένως. Ακολουθεί στη συνέχεια ο όρος της Μ.Ρ. για την ίδρυση ενός ναού αφιερωμένου στον Συλλάνιο Δία και στην Αθηνά Συλλανία, για τη διαρρύθμιση των φυλών και των ωβών και για την εγκαθίδρυση μιας γερουσίας με 30 μέλη. Η παρουσία της Γερουσίας αποτελεί νεωτερισμό. Η Μεγάλη Ρήτρα δε μνημονεύει τους Εφόρους

"Αγωγή" & Σκοτεινή πλευρά συστήματος

Πρόκειται για το σύστημα  εκπαίδευσης των Σπαρτιατών. Ολόκληρη η αγωγή ήταν προσανατολισμένη σε ένα μόνο σκοπό. την μόρφωση δυναμικών στρατιωτών, προς τον οποίον απέβλεπε και η γυμναστική και έτσι φυτευόταν βαθιά μέσα στην ψυχή κάθε αγοριού το ιδανικό της απαράβατης εκτέλεσης του καθήκοντος, της τυφλής υπακοής, της περιφρόνησης των αγαθών της ζωής. Σε ηλικία 7 ετών, το παιδί έφευγε από το σπίτι των γονέων και άρχιζε να ανατρέφεται από την πολιτεία υπό την εποπτεία μεγαλυτέρων εφήβων. Στα 14 χρόνια, υπαγόταν στην τάξη των "Ειρήνων" και στα 20 έμπαινε στην κοινότητα των πολεμιστών, στην οποία και ανήκε για το υπόλοιπο της ζωής του. Ο γάμος και η οικογένεια, υπηρετούσε αποκλειστικά μόνο μία ανάγκη, τη δημιουργία απογόνων.

αυστηρή επιτήρηση ειλώτων με τον θεσμό της Κρυπτείας απομάκρυνση όλων των ξένων από την χώρα απαγόρευση χρυσού και αργυρού νομίσματος απομόνωση από την πολιτιστική ζωή της υπόλοιπης Ελλάδας  = "αντιδραστικό και αστυνομικό κράτος"

Εσωτερική Ανάπτυξη Αθήνας

Η πολιτική της Αθήνας δε συνδυάζεται με το στρατιωτικό κράτος της Σπάρτης, αλλά οδηγείται στην "Ισονομία" μέσω των μεταρρυθμίσεων του Σόλωνος και με την τυραννίδα του Πεισιστράτου και των υιών του. Η "Ισονομία" είναι αυτή που εξασφαλίζει σε κάθε πολίτη την πλατειά ανάπτυξη των ατομικών δυνατοτήτων του, οδηγεί στην σύνταξη μιας πολιτείας που οι μεταγενέστεροι την χαρακτήρισαν "Δημοκρατία".  Στις παλαιότερες φάσεις στην ιστορία της πόλης, βρίσκουμε την εικόνα ενός ώριμου αριστοκρατικού κράτους. Όλα τα πολιτικά και ιερατικά αξιώματα συγκεντρώνονται από τα μέλη των μεγάλων οικογενειών. Προς τα τέλη του 7ου αιώνα το μεγαλύτερο μέρος της καλλιεργήσιμης γης βρίσκεται στα χέρια των μεγάλων αυτών οικογενειών, πράγμα που σημαίνει ότι το οικονομικό δυναμικό ελέγχεται από αυτές. Τα ευρύτερα στρώματα πληθυσμού, οι ελεύθεροι και οι αποχειροβίωτοι θήτες και ένα σημαντικό ποσοστό από τους παλαιούς μικρούς γεωργούς, εξαρτώνται άμεσα από τους μεγαλογαιοκτήμονες (είτε τους οφείλουν διάφορα ποσά, ή έχουν μεταπέσει στην κατάσταση της δουλοπαροικίας. Για την χρήση της γης είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν στους κτηματίες το ένα έκτο της ετήσιας παραγωγής).

Σόλων

Μετά τον αγώνα για τη Σαλαμίνα μεταξύ Αθηναίων και Μεγαρέων, που επικράτησαν οι πρώτοι, δόθηκε στον Σόλωνα το 594/3 π.Χ. η εξουσία των Αθηνών. Στην αναδιοργάνωση του Σόλωνα, περιλαμβάνονται τρεις ενέργειες: η απαλλαγή των πολιτών από τα χρέη (σεισάχθεια) η μεταρρύθμιση του νομισματικού συστήματος, των μέτρων και των σταθμών καταργώντας το πελοποννησιακό μετρικό σύστημα η σύνταξη της νομοθεσίας, η οποία μεταξύ άλλων εισήγαγε και την σολώνεια πολιτειακή μεταρρύθμιση Σαν πράξη ιδιαίτερα επαναστατική θεωρήθηκε από τους συγχρόνους του η σεισάχθεια. Πάντως ο Σόλων απαγόρευσε για πάντα τον δανεισμό με ενέχυρο το πρόσωπο του οφειλέτη. Ο ίδιος μάλιστα καυχιέται ότι κατάργησε τους "όρους" και ότι μετέτρεψε σε ελεύθερη ιδιοκτησία την χώρα που προηγουμένως ήταν υποδουλωμένη. Καθόρισε ένα ανώτατο όριο εγγείου ιδιοκτησίας ευνοώντας την παγίωση μίας τάξης γεωργών μεσαίας και μικρής δυναμικότητας. Με την αγροτική αυτή μεταρρύθμιση, ο Σόλων, πέρα από το γεγονός ότι δημιούργησε μία νέα οικονομική και κοινωνική βάση, κλόνισε πολύ την κυρίαρχη θέση της αριστοκρατίας. Τούτη εδραίωσε την ιδέα του κράτους στην Αθήνα, δηλώνοντας ότι προηγείται πάντοτε το δημόσιο συμφέρον του ατομικού.

Δύο βασικές ιδέες κυριαρχούν στην σολώνεια νομοθεσία : Η προσπάθεια να διευκολυνθεί η χειραφέτηση του ατόμου από τα δεσμά του γένους ώστε να ενταχθεί ο πολίτης στην ευρύτερη ενότητα του κράτους και η τάση να προωθηθεί η ανάπτυξη του εμπορίου και της βιοτεχνίας. Η πρώτη εκφράζεται με τον νόμο εκείνο που ο διαθέτης που δεν έχει παιδιά είναι ελεύθερος να καταστήσει κληρονόμο του τον οποιονδήποτε, αλλά και με τον θεσμό της εισαγγελίας. Σύμφωνα με τον τελευταίο, κάθε πολίτης, και όχι μόνο συγγενείς, μπορούσε να καταγγείλει κάποιον, αν κατά τη γνώμη του διέπραττε κάποιο αδίκημα σε βάρος κάποιου άλλου. Απαγορεύοντας ο Σόλων την εξαγωγή όλων των γεωργικών προϊόντων, εκτός από το λάδι, εξυπηρέτησε τις ανάγκες της αττικής οικονομίας. Τα δημητριακά ήταν περιορισμένα, ενώ το λάδι και τα αττικά αγγεία κατακτούσαν όλο και πιο πλατειές αγορές.  Ο νόμος που όριζε ότι κανείς δεν είχε το δικαίωμα να απαιτήσει από τους υιούς του να τον συντηρούν κατά τα γηρατειά, εφόσον δεν είχε φροντίσει να τους μάθει κάποια τέχνη, όπως και η προσπάθεια του Σόλωνα να προσελκύσει στην Αθήνα ξένους τεχνίτες, φανερώνει την αύξηση του ενδιαφέροντος στην πόλη για την μεταποιητική οικονομία κατά την αλλαγή του αιώνα. Μεγάλη πολιτική σπουδαιότητα είχε επίσης η αμνηστία, που έφερε πίσω στην πόλη τους εξορισμένους εξ αιτίας του κυλώνειου άγους Αλκμαιωνίδες. Οι νόμοι του Σόλωνα καταγράφηκαν πάνω σε περιστρεφόμενους ξύλινους πίνακες και ορισμένα αποσπάσματα τοποθετήθηκαν στην βασίλειο στοά, πάνω σε πέτρινους κίονες. Έτσι οι Αθηναίοι πολίτες ήταν σε θέση να τη διαβάσουν.

Διαίρεση τάξεων (Σόλων)

Πολύ σοβαρές συνέπειες για την πολιτειακή ζωή είχε η διαίρεση των τάξεων που καθιέρωσε ο Σόλων. Σαν κριτήριο για τον χωρισμό των τάξεων χρησιμοποίησε τα εισοδήματα από την γη και χάραξε έτσι σαφέστατα όρια μεταξύ των διάφορων κοινωνικών βαθμίδων. Συγκεκριμένα, οι ιππείς έπρεπε να διαθέτουν ετήσια παραγωγή 300 μεδίμνων και οι ζευγίτες (ελεύθεροι οπλίτες) 200. Όποιος βρισκόταν κάτω από το όριο των ζευγιτών ανήκε στους θήτες (Αθηναίοι πολίτες χωρίς περιουσία ή σταθερό εισόδημα). Από την κατηγορία των ιππέων ξεχώριζαν οι πεντακοσιομέδιμνοι που σχημάτιζαν την ανώτερη τάξη. Η μεταφορά του συστήματος της στρατιωτικής οργάνωσης στην πολιτική ζωή ήταν ουσιαστικά αποτέλεσμα των γενικότερων εξελίξεων του 7ου αιώνα. Πλέον, αποφασιστικό κριτήριο για την διαβάθμιση των πολιτικών δικαιωμάτων και την κοινωνική τοποθέτηση των πολιτών δεν ήταν πλέον η καταγωγή, αλλά η περιουσία και μάλιστα η κτηματική. Τα ύψιστα αξιώματα δόθηκαν αποκλειστικά στην ανώτερη τάξη : τούτοι είχαν το δικαίωμα να γίνονται άρχοντες και ταμίες (θησαυροφύλακες) και στα υπόλοιπα αξιώματα μπορούσαν να διορίζονται οι ιππείς και οι ζευγίτες, αλλά όχι οι θήτες. Οι τελευταίοι συμμετείχαν μόνο στην Εκκλησία του Δήμου και στην Ηλιαία. Η διαίρεση των τάξεων από τον Σόλωνα με βάση τη γεωργική παραγωγή, υποδηλώνει την αποφασιστική τροπή προς την τιμοκρατία.

Βουλή των 400 (Σόλων)

Ο Σόλων δημιούργησε την Βουλή των 400 στην οποία συμμετείχαν 100 πολίτες, καθοριζόμενοι με κλήρο, από κάθε μια εκ των τεσσάρων φυλών. Με το σώμα τούτο εμφανιζόταν ένα αντιστάθμισμα της εξουσίας του Αρείου Πάγου, του αριστοκρατικού συμβουλίου, που υπήρχε από την εποχή της βασιλείας και ασκούσε την εποπτεία πάνω σε όλες τις κρατικές υποθέσεις, χαρακτηριζόταν επίσης και ως "φύλακας των νόμων". 

• Αριστοκρατία_Τιμοκρατία
• Σπαρτιατικό Πολίτευμα

Χρήσιμα links : https://perevia.gr/2009/11/20/%CE%B7-%CF%84%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE/ https://koinoneordaias.wordpress.com/2013/09/11/%CE%BF%CE%B9-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%81%CF%85%CE%B8%CE%BC%CE%AF%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%8C%CE%BB%CF%89%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CE%BD-he/

Ορισμοί

Μεγάλη Ρήτρα : πρόκειται για το αρχαιότερο πολιτικό κείμενο της ελληνικής ιστορίας που καθορίζει τις βασικές αρχές του σπαρτιατικού πολιτεύματος. Όμοιοι : πρόκειται για τίτλο που συναντάμε στην Σπαρτιατική κοινωνία και συμβολίζει τη δυνατότητα των Σπαρτιατών να συμμετέχουν οικονομικά στα κοινά γεύματα. Υπομείονες : πρόκειται για τίτλο που συναντάμε στη σπαρτιατική κοινωνία και δηλώνει την αδυναμία να υποστηρίξουν ορισμένοι Σπαρτιάτες, οικονομικά, τα κοινά γεύματα και σήμαινε την απομάκρυνση του εκάστοτε πολίτη από τα πλήρη δικαιώματα. Ειρήνες : ονομάζεται η κοινότητα που ανήκαν τα παιδιά των Σπαρτιατών από τα 14 τους χρόνια μέχρι τα 20.  Σεισάχθεια : πρόκειται για μεταρρύθμιση του Σόλωνα που απαλλάσσει τους πολίτες από τα χρέη. Όροι : πρόκειται για στήλες πέτρινες όπου ήταν γραμμένη η υποθήκευση των κτημάτων

Οργάνωση περσικού κράτους επί Δαρείου

Ο Δαρείος το 518 εισήγαγε στο κράτος του νέα οργάνωση. Ολόκληρη η επικράτεια χωρίστηκε σε 20 φορολογικές περιφέρειες. Παράλληλα διατηρήθηκαν οι σατράπειες σαν διοικητικά διαμερίσματα: Αυτές αποτελούσαν το πιο εκφραστικό χαρακτηριστικό της παλαιάς φεουδαρχικής οργάνωσης του Κύρου. Ο αριθμός τους δεν ήταν σταθερός. Σε σχέση με τις σατράπειες είναι οι φορολογικές περιφέρειες οι οποίες εν μέρει μόνο συνέπιπταν με τις πρώτες και εν μέρει διασταυρωνόταν η έκφραση ενός νέου περισσότερο απολυταρχικού συστήματος διακυβερνήσεως που είχε διαμορφωθεί κατά τα πρότυπα των παλαιών μεγάλων κρατών της Ανατολής, δηλαδή του ασσυριακού και του νεοβαβυλωνικού βασιλείου. Σαν γλώσσα της διοικήσεως και των βασιλικών υπηρεσιών, ο Δαρείος χρησιμοποίησε την λεγόμενη αυτοκρατορική αραμαϊκή.  Με την αποστολή Περσών αξιοματούχων, στρατιωτών και υπαλλήλων, δημιουργήθηκαν σε κάθε γωνιά της αυτοκρατορίας περσικές αποικίες. Ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί ήταν οι σατράπες οι οποίοι συγκέντρωναν στο πρόσωπό τους την στρατιωτική και την πολιτική εξουσία, πράγμα που τους εξασφάλιζε μεγάλη αυτονομία ακόμα και σε σχέση προς την αυτοκρατορική κυβέρνηση. Αυτός ορισμένες φορές ήταν και ο λόγος των επανειλημμένων επαναστάσεων μέχρι τα μέσα του 5ου αιώνα.  

Οργάνωση περσικού στρατού

Ο αυτοκρατορικός στρατός απαρτιζόταν από τις φρουρές των διαφόρων οχυρών και από τις δυνάμεις που ζητούσε ο μέγας βασιλεύς από τους υποτελείς τιμαριούχους του σε περίπτωση πολέμου. Επιπλέον υπήρχαν τα εντελώς άνισα ως προς τον οπλισμό και την μαχητικότητα στρατιωτικά σώματα των πολυάριθμων υποδουλωμένων λαών, που οδηγούνταν από τους σατράπες ή τοπικούς άρχοντες. Τον πυρήνα ολόκληρου του στρατού αποτελούσε το περσικό πεζικό των 10.000 "Αθανάτων", από τους οποίους 1.000 με επικεφαλής τον Hazarapatis σχημάτιζαν την σωματοφυλακή του βασιλέως, ενώ ο αρχηγός τους, ανέλαβε τη θέση του "μεγάλου βεζίρη", του πρωθυπουργού δηλαδή της αυτοκρατορίας. 

Οικονομία περσικής αυτοκρατορίας (-5ο αι.)

Οι χώρες του κράτους βρίσκονταν σε διαφορετικά επίπεδα από οικονομική άποψη. Ενώ στη Λυδία κυκλοφορούσε από τον 7ο αιώνα το νόμισμα σε αρκετή έκταση, στην πρόσω Ασία και την Αίγυπτο χρησιμοποιούνταν σαν μέτρο αξίας ράβδοι από πολύτιμο μέταλλο. Παράλληλα υφίσταντο σε ολόκληρη την αυτοκρατορία το ανταλλακτικό με αγαθά εμπόριο και σε ορισμένες επαρχίες κυκλοφορούσε χωρίς κανένα περιορισμό.  Με τη δημιουργία αυτοκρατορικού νομίσματος ο Δαρείος Α΄ αποκατέστησε την τάξη μέσα στο χάος. Ο "δαρεικός" ένα χρυσό νόμισμα με την εικόνα του μεγάλου βασιλέως δημιούργησε την βασική προϋπόθεση για την οικονομική ενότητα της περσικής αυτοκρατορίας. 

Πεισίστρατος

Η Αθήνα το 561/560 αρχίζει με την τυραννίδα του Πεισιστράτου μια νέα περίοδο της ιστορίας της. Ο Πεισίστρατος παρά την εξουσία που διέθετε, βρήκε υποστήριξη από μεγάλο μέρος από τους κατοίκους της Αττικής, ιδιαίτερα το πλήθος των μικρών γεωργών, τους οποίους ο ίδιος και υποστήριξε. προσέφερε δάνεια για την διευκόλυνση της γεωργίας οργάνωσε τον θεσμό των κατά δήμους δικαστών δημιουργώντας έτσι μια νέα βάση για την απονομή της δικαιοσύνης στην ύπαιθρο επέβαλλε καταπιεστική φορολογία στο εισόδημα των γεωργών, προκειμένου να συντηρήσει τον μισθοφορικό στρατό που ο ίδιος πλήρωνε έκοψε αττικό νόμισμα με την εικόνα της Αθηνάς έκανε δημόσια έργα συγκέντρωσε στην Αθήνα συγγραφείς και καλλιτέχνες και ανέπτυξε την αγγειοπλαστική Ο Πεισίστρατος είχε ένα επιδέξια διαμορφωμένο σύστημα συμμαχιών που απέβλεπε στη διασφάλιση της εξουσίας του μέσα στην πόλη. Κατά την εποχή του δε, παρατηρείται ραγδαία ακμή του ναυτιλιακού εμπορίου που ξεπερνά ακόμα και αυτό της Κορίνθου και της Αίγινας και προώθηση της αποίκισης. Μετά από 18 χρόνια, ο Πεισίστρατος πέθανε από φυσικά αίτια και τον διαδέχθηκαν οι δύο υιοί του, ο Ιππίας και ο Ίππαρχος.

Κλεισθένης (508-507)

Η αναδιοργάνωση του Κλεισθένη ήταν αποτέλεσμα των πολιτικών αναγκών της στιγμής. Οι μεταρρυθμίσεις ήταν απαραίτητες για να αποτραπεί η δημιουργία νέων κλειστών τάξεων μέσα στο κράτος και για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον. Βασικά υπήρχαν τρεις παρατάξεις: η μεσόγειος - οι μεγάλοι γαιοκτήμονες του λεκανοπεδίου η παραλία - όσοι ασχολούνταν με το εμπόριο και την αλιεία οι μικροί γεωργοί των ορεινών διαμερισμάτων της ΒΑ Αττικής Τα συμφέροντα των παρατάξεων αυτών απειλούσαν να ανατρέψουν την έννοια του κράτους και την πολιτεία σε άθυρμα των ταξικών παθών. Για να εξουδετερώσει την κατάσταση αυτή, ο Κλεισθένης χώρισε την Αττική και την Αθήνα σε γεωγραφικά διαμερίσματα : το άστυ, η παραλία και η μεσόγειος διαιρέθηκαν το καθένα σε 10 τριττύες που κάθε μία χωριζόταν σε δήμους. Ανά μία τριττύς από τις τρεις παραπάνω ζώνες εντάχθηκε σε μία φυλή, ανεξάρτητα από την γεωγραφική και τη μεταξύ τους εδαφική σχέση. Έτσι δημιουργήθηκαν 10 φυλές, που αντικατέστησαν τις 4 προϋπάρχουσες.

Από τώρα και έπειτα ο δήμος αποτέλεσε την βασική μονάδα αυτοδιοικήσεως με επικεφαλής τον Δήμαρχο. Οι εκατό δήμοι που αρχικά δημιουργήθηκαν ήταν επιφορτισμένοι με την τήρηση ληξιαρχικών μητρώων των πολιτών, την ενημέρωση των στρατιωτικών και ναυτικών καταλόγων και με την τοπική αυτοδιοίκηση στον τομέα των οικονομικών και της λατρείας. Ο Αθηναίος πολίτης έπαιρνε τώρα το επίσημο όνομά του μόνο από τον δήμο, όπου ήταν η μόνιμη κατοικία του κατά την εποχή της αναδιοργάνωσης. Οι τρυττίες δεν είχαν καμιά ιδιαίτερη δικαιοδοσία. Οι δέκα φυλές έδιναν από ένα σώμα πεζών οπλιτών για τη Φάλλαγα με επικεφαλής ένα στρατηγό και μια ίλη ιππικού. Οι 10 στρατηγοί ήταν υπό τις διαταγές ενός αρχιστράτηγου, του πολεμάρχου. η σολώνεια Βουλή των 400 αντικαταστάθηκε από άλλη που είχε 500 μέλη. Κάθε φυλή έστελνε 50 βουλευτές. Τα 500 μέλη χωρίζονταν κατά φυλές σε 10 ομάδες (πρυτανεία) ανά 50 βουλευτές. Κάθε πρυτανεία αναλάμβανε την διακυβέρνηση επί χρονικό διάστημα το 1/10 του χρόνου και όσοι ανήκαν σ αυτήν σιτίζονταν στο Πρυτανείο. Ένα τμήμα της πρυτανείας μαζί με τον Επιστάτη των πρυτάνεων, που εναλλασσόταν κάθε μέρα, κατοικούσαν στο κυβερνητικό κατάστημα, τον Θόλο (κυκλικό οικοδόμημα). Κάθε ζήτημα πριν φτάσει στην Εκκλησία του Δήμου, συζητιόταν στην Βουλή, γεγονός που την έκανε το πιο σπουδαίο όργανο ολόκληρου του κρατικού μηχανισμού.

Ορισμοί

Σατράπειες : διοικητικές περιφέρειες της περσικής αυτοκρατορίας με επικεφαλής τον σατράπη. Αυτός συγκέντρωνε στο πρόσωπό του την πολιτική και την στρατιωτική εξουσίες, γεγονός που του επέτρεπε να κινείται ανεξάρτητα από την περσική κυβέρνηση και πολλές φορές να κινεί επαναστάσεις. Πελοποννησιακή Συμμαχία : σχηματίσθηκε το δεύτερο ήμισυ του 6ου αιώνα με βάση τις ξεχωριστές συνθήκες που υπέγραψε η Σπάρτη με κάθε μία από τις πελοποννησιακές πόλεις - Ταγέα, Μαντινεία, Ορχομενό και Κόρινθο, τα Μέγαρα και την Αίγινα. Λόγω της αναμφισβήτητης στρατιωτικής υπεροχής της Σπάρτης, σαν ηγεμονική δύναμη, διοικούσε απολυταρχικά την συμμαχία. Οι σύμμαχοι ήταν υποχρεωμένοι να ακολουθούσαν την Σπάρτη στις εκστρατείες με τα 2/3 της δύναμής των. Oστρακισμός : θεσμός που καθιέρωσε ο Κλεισθένης προκειμένου να αποφευχθεί η τυχόν επάνοδος στην τυραννίδα. Κάθε χρόνο, κατά την 6η πρυτανεία, προβαλλόταν στην Εκκλησία το ερώτημα αν έπρεπε να διενεργηθεί οστρακοφορία. Δύο πρυτανείες αργότερα, αν η απάντηση ήταν θετική και μαζεύονταν κατά την ψηφοφορία 6.000 όστρακα, ο πολίτης που θα συγκέντρωνε τις περισσότερες ψήφους εξοριζόταν για 10 χρόνια, χωρίς όμως να θίγεται η τιμή και η περιουσία του.

Ιωνική Επανάσταση (499-494)

Αιτίες: οι Πέρσες είχαν εγκαταστήσει στις ελληνικές πόλεις της Ιωνίας τυράννους που περιόριζαν την αυτονομία του λαού, καταργώντας την Εκκλησία του Δήμου περιορισμός εμπορικής δραστηριότητας των Ιώνων, από τους Πέρσες, που είχε ως αποτέλεσμα μεγάλες οικονομικές απώλειες Οι πόλεις της Ιωνίας είχαν υποταχθεί στους Πέρσες το 547/6 π.Χ. και από τότε διοικούνταν από ντόπιους τυράννους διορισμένους από τον σατράπη στις Σάρδεις. Το 499 π.Χ. ο τότε τύραννος της Μιλήτου, Αρισταγόρας, με στόχο να ενισχύσει την θέση του, ξεκίνησε με την υποστήριξη του σατράπη Αρταφέρνη μια εκστρατεία εναντίον της Νάξου. Η πολιορκία της Νάξου απέτυχε και για να αποφύγει μια πιθανή απομάκρυνσή του από την ηγεσία της Μιλήτου, ο Αρισταγόρας κήρυξε στην πόλη του δημοκρατία, προκάλεσε την πτώση άλλων τυράννων σε πόλεις της Ιωνίας και υποκίνησε έναν γενικό ξεσηκωμό των Ιώνων εναντίον της περσικής κυριαρχίας. Από τις ελληνικές πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδος, μονάχα η Αθήνα και η Ερέτρια δέχθηκαν να βοηθήσουν και έστειλαν 25 τριήρεις. Οι επαναστάτες έκαψαν τις Σάρδεις, ωστόσο υπέστησαν βαριά ήττα στην Έφεσο. Για τρία χρόνια, οι Πέρσες κατέπνιγαν την εξέγερση στην Καρία και το 494 π.Χ. ανασυντάχθηκαν, νίκησαν τους Ίωνες στη ναυμαχία της Λάδης - μετά την αποστασία των Σαμίων - και κατέστρεψαν την Μίλητο.

 

• Μηδικοί Πόλεμοι

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%95%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9C%CF%85%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CE%B7%CF%82

Ιδρύθηκε το 478/7 π.Χ. με πρωτοστάτες στην οργάνωση τον Θεμιστοκλή και τον Αριστείδη. 'Ηδη η αποχώρηση της Σπάρτης από τον ναυτικό πόλεμο κατά των Περσών, δημιούργησε την εντύπωση ότι η Αθήνα με τον στόλο της ήταν το μοναδικό μέσο που μπορούσε να αποτρέψει την επάνοδο στην περσική κυριαρχία. Έτσι, νησιά (Χίος, Λέσβος, Σάμος) και πόλεις ενώθηκαν στο πλαίσιο της αμυντικής και επιθετικής συμμαχίας, αορίστου χρόνου, κατά των Περσών και για την προστασία των Ελλήνων και σχημάτισαν την Αθηναϊκή Συμμαχία. Η Συμμαχία απλωνόταν σε ολόκληρο το Αιγαίο, από τα ιωνικά μέχρι τα αιολικά παράλια της Μ.Ασίας μέχρι την Εύβοια και από την Χαλκιδική μέχρι τη Ρόδο. Μέχρι και το 450 προσέρχονταν σ αυτή καινούρια μέλη. Το 425 περιλαμβάνονταν στη συμμαχία πάνω από 400 πόλεις. Από τα μέλη της συμμαχίας, οι πιο μεγάλες πόλεις ήταν υποχρεωμένες να δίνουν πολεμικά πλοία, ενώ όσες δε διέθεταν στόλο, κατέθεταν μία συμμετοχική εισφορά των 460 ταλάντων, για τις ανάγκες του πολέμου, στο συμμαχικό ταμείο που φυλασσόταν στον ναό του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος στη Δήλο. Το συμμαχικό ταμείο ήταν υπό την διαχείριση των Ελληνοταμιών, υπαλλήλων που διορίζονταν από τον αθηναϊκό δήμο. Οι συνελεύσεις ("ξύνοδοι") της συμμαχίας, λάβαιναν χώρα στην Δήλο και σ αυτές κάθε πόλη είχε μόνο μία ψήφο, ακόμα και η Αθήνα που όμως κατέχοντας την ηγεμονική θέση μπορούσε να κατευθύνει τις αποφάσεις των συμμάχων κατά τις θελήσεις της. Η λεπτομέρεια του αορίστου χρόνου συμμαχίας, εκμεταλλεύθηκε από την Αθήνα αργότερα για να καταστείλει κάθε απόπειρα αποστασίας.

Δηλιακή - Αθηναϊκή Συμμαχία

Σπάρτη μετά την μάχη στην Μυκάλη

Κατά τα χρόνια μετά την εκστρατεία του Ξέρξη, εντείνεται η αντίθεση μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης. Η πρώτη με τον στόλο που έχει, προχωρά στην οικοδόμηση των αθηναϊκών τειχών και της οχύρωσης του Πειραιά, γεγονός που προκαλεί την αντίδραση τόσο των γειτονικών πόλεων, κυρίως της Αίγινας, όσο και της Σπάρτης η οποία αποχωρεί από τον ναυτικό πόλεμο. Περίεργη όμως δράση ανέπτυξε και ο Παυσανίας μετά τη μάχη στην Μυκάλη. Ο Σπαρτιάτης βασιλιάς, μετά την επιχείρηση του ελληνικού στόλου κατά της Κύπρου με την υποταγή και την προσχώρηση πολλών κοινοτήτων της νήσου στην ελληνική συμμαχία, παρουσίασε μία δεσποτική συμπεριφορά κατά την πολιορκία του Βυζαντίου. Είχε εγκαταστήσει γύρω του σωματοφυλακή, αποτελούμενη από Αιγυπτίους, φορούσε περσικά ρούχα και ζούσε κατά τον βαρβαρικό τρόπο, γεγονός που τον σημαδεύει σαν τον μοναδικό άνδρα που θέλησε να παραβεί τα όρια της σπαρτιατικής νομοθεσίας και να δημιουργήσει μακριά από την πατρίδα του, μια δική του εξουσία.

Διαμάχη Θεμιστοκλή - Κίμωνα

Θεμιστοκλής: προβλέποντας τη σύγκρουση μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης, στόχευε στην ενίσχυση της θέσης της Αθήνας, αγνοώντας την Λακωνική πολιτεία υποστήριζε την συνέχιση του πολέμου κατά των Περσών

Κίμωνας συντηρητικός και φιλολακωνικός, υποστήριζε την δίχως ενδοιασμούς συνεργασία με την Σπάρτη ήταν, επίσης, υπέρ του πολέμου κατά των Περσών

Κίμωνας

Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας και υιός του Μιλτιάδη, ο Κίμωνας από το 476 π.Χ. τέθηκε επικεφαλής των συμμαχικών δυνάμεων και με αφετηρία το Βυζάντιο και τον εκτοπισμό του Παυσανία, ξεκίνησε την πρώτη συμμαχική επιχείρηση. Στη συνέχεια, κατευθύνθηκε στην Ηϊόνα και στην Σκύρο, οι οποίες, όπως και η Κάρυστος, καταλήφθηκαν το 475 π.Χ. Ανέκοψε την περσική προώθηση στη Μικρά Ασία και το Αιγαίο με την νίκη στη μάχη του Ευρυμέδοντα καταστρέφοντας την περσική κυριαρχία στην μεταξύ Κύπρου και Μ.Ασίας θάλασσα και το Αιγαίο έγινε ένα κλειστό, ελληνικό πέλαγος. Η νίκη αυτή απογείωσε το κύρος της συμμαχίας και προσχώρησαν σ αυτή ορισμένες πόλεις της Ιωνίας, της Καρίας και της Λυκίας. Από την άλλη πλευρά όμως, θεωρήθηκε μη αναγκαία η συμμαχία από ορισμένα μέλη της, εφόσον απομακρύνθηκε ο άμεσος περσικός κίνδυνος. Ήδη πριν από την μάχη στον Ευρυμέδοντα η Νάξος είχε αποστατήσει και είχε αναγκαστεί να επανέλθει στη συμμαχία, γεγονός που δηλώνει την ηγεμονική δύναμη της Αθήνας που χρησιμοποιούσε την εξέχουσα θέση της για να εξασφαλίσει οικονομικά πλεονεκτήματα σε βάρος των συμμάχων της. Το 465 οι Αθηναίοι αποφάσισαν να στείλουν 10.000 αποίκους στην Θράκη με σκοπό να αρχίσει η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της, γεγονός που προκάλεσε την αποστασία της Θράκης και την επανάστασή της, η οποία καταπνίχθηκε από τον Κίμωνα τρία χρόνια αργότερα και είχε ως αποτέλεσμα την παραδειγματική τιμωρία της Θάσου.

Το τέλος του Θεμιστοκλή και του Παυσανία

Το τέλος των δύο αυτών επιφανών προσωπικοτήτων συνδέεται άμεσα, μεταξύ άλλων και με την εσωτερική μεταβολή στην νοοτροπία της Αθήνας και της Σπάρτης. Η αδιάκοπα εντεινόμενη τάση των Αθηναίων για την απόλυτη αυτονομία δε μπορούσε να συνδεθεί με την προβολή που είχε ο Θεμιστοκλής μέσα στο κράτος χάρη στα κατορθώματά του και στους οπαδούς του. Επίσης η δεσποτική συμπεριφορά του Παυσανία ήταν εντελώς αντίθετη προς τη σπαρτιατική νομοθεσία. Και δεν αποτελεί σύμπτωση το γεγονός ότι μετά την πτώση του Θεμιστοκλή ακολούθησε η εγκαθίδρυση της εξτρεμιστικής δημοκρατίας, ενώ στην Σπάρτη παγιώθηκε η απολυταρχική εξουσία των εφόρων. Με τον οστρακισμό επίσης του Κίμωνα δε θα υπάρξει κανένας πολιτικός που να προσπαθήσει να οδηγήσει τις δύο πολιτείες σε συνεργασία.Το 467 ο Παυσανίας πέθανε ενώ λίγο καιρό πιο πριν πέθανε εξορισμένος και ο Λεωτυχίδας, κι έτσι η νίκη των εφόρων ήταν ολοκληρωτική.

Γ΄Μεσσηνιακός Πόλεμος

Το 464 π.Χ, ένας σεισμός στην Σπάρτη προκάλεσε μεγάλη φθορά στον πληθυσμό, γεγονός που έδωσε αφορμή στους είλωτες στη Μεσσηνία να ξεσηκωθούν. Στο κίνημα αυτό πήραν μέρος και ορισμένες πόλεις των περιοίκων. Το μίσος που επικρατούσε από τους Μεσσήνιους κατά των Λακεδαιμονίων τους οδήγησε σε τρομερές βιαιότητες. Ωστόσο, η σπαρτιατική πειθαρχία κυριάρχησε και παρά το ότι ζήτησε τη βοήθεια της Αθήνας, έστειλε πίσω τα στρατεύματά της, όταν αυτά κατέφθασαν, γεγονός που θεωρήθηκε ιδιαίτερα προσβλητικό από τους Αθηναίους και διέλυσε τη συμμαχία Αθήνας - Σπάρτης. Η Ιθώμη, στην οποία είχαν συσπειρωθεί οι επαναστάτες, έπεσε και οι τελευταίοι με τη βοήθεια της Αθήνας εγκαταστάθηκαν στην Ναύπακτο. 

Εφιάλτης

Ενώ ο Κίμωνας ήταν ακόμα στην Μεσσηνία, με πρωτοβουλία του Εφιάλτη, έγινε μια σπουδαία πολιτειακή μεταρρύθμιση που είχε ως στόχο την κυρίαρχη θέση των ευγενών του Αρείου Πάγου. Ο Άρειος Πάγος τότε έχασε όλα τα πολιτικά προνόμια και διατήρησε μόνο το δικαίωμα να εκδικάζει τις φονικές υποθέσεις και να ασκεί κάποια εποπτεία στα ζητήματα της λατρείας. Οι παλαιές του δικαιοδοσίες παραχωρήθηκαν στην Βουλή, στην Ηλιαία και την Εκκλησία του Δήμου. Η Βουλή, που είχε το δικαίωμα της εποπτείας των δημόσιων υπαλλήλων και μπορούσε να επιβάλλει ποινές, ανέλαβε επίσης το καθήκον να επεξεργάζεται προκαταρκτικά κάθε πρόταση προς την Εκκλησία και να την εισάγει προς ψηφοφορία συνοδεύοντάς την ή όχι με δικές της συμβουλευτικές κρίσεις. Για την απαλλαγή από κάθε ευθύνη των υπαλλήλων, μετά την λήξη της αρχής τους, αποφασίζουν τα δικαστήρια της Ηλιαίας, η οποία απαρτιζόταν από 6.000 πολίτες καθοριζομένους με κλήρο. Με την καθιέρωση της "γραφής παρανόμων", αποκτούσε το δικαίωμα κάθε πολίτης να διατυπώνει κατηγορία εναντίον του εισηγητή οποιασδήποτε αποφάσεως, εάν του φαινόταν παράνομη.  Ο Εφιάλτης δολοφονήθηκε το 461 π.Χ. και στην κορυφή της δημοκρατικής παρατάξεως ανέβηκε ο Περικλής.

Περικλής

Μετά την δολοφονία του Εφιάλτη το 461 π.Χ. στην κορυφή της δημοκρατικής παράταξης ανέβηκε ο Περικλής ο οποίος συνέχισε το μεταρρυθμιστικό έργο του και έφτασε στο απόγειό της την Αθήνα.  Χαρακτηριστικό γνώρισμα στην εικόνα των Αθηναίων κατά τους περίκλειους χρόνους είναι οι κραταιές οχυρώσεις του Πειραιά και τα μνημειώδη οικοδομήματα που ανιδρύθησαν και προ πάντων πάνω στην Ακρόπολη. Με το λεγόμενο βόρειο και το φαληρικό τείχος, η Αθήνα μετατράπηκε σε απόρθητο φρούριο, ενώ αργότερα προστέθηκε και ένα τρίτο τοίχος παράλληλα στο πειραϊκό. Την εποχή του Περικλέους κτίστηκε ο Παρθενών, με επικεφαλής τον Ικτίνο και τον Καλλικράτη, ενώ ο Φειδίας κόσμησε τον ναό αυτό με το άγαλμα της Αθηνάς. Για την κατασκευή όλων συλλήβδην των οικοδομημάτων επιβαρύνθηκαν αρκετά οι συμμαχικές πόλεις, που σιγά σιγά έγιναν περισσότερο υποτελείς, παρά μέλη της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Η Αθήνα, έγινε σπίτι για όλων τον ειδών καλλιτέχνες, και παράλληλα διαδόθηκε η αττική διάλεκτος.  Η παιδεία ήταν διαδεδομένη, οι περισσότεροι Αθηναίοι ήξεραν να γράφουν και η φοίτηση στα γυμνάσια, από τα παιδιά των πλουσίων και της μεσαίας τάξης ήταν πράγμα αυτονόητο. Διδάσκονταν τον Όμηρο, τον Ησίοδο και τους Λυρικούς και τους αποστήθιζαν. Το θέατρο έφτασε στο απόγειό του και την εποχή εκείνη στην αττική σκηνή κυριαρχούσε ο Σοφοκλής.

Μεταρρυθμίσεις Περικλή

αύξησε τον μισθό των δικαστών της Ηλιαίας και καθιέρωσε ειδικό μισθό για τους ενόσκους και αργότερα για τους βουλευτές και για όλους τους υπαλλήλους που ανελάμβαναν με κλήρο αξιώματα επετράπη για πρώτη φορά στους ζευγίτες να γίνονται άρχοντες γνήσιος Αθηναίος θεωρείται πια ο γόνος Αθηναίων πολιτών εισήγαγε τον θεσμό των διανομών, βάση του οποίου ορισμένοι πολίτες συντηρούνταν από το δημόσιο ταμείο, γεγονός που οδήγησε στην απάρνηση αυτών της παραγωγικής διαδικασίας ίδρυσε αποικίες και κληρουχίες, οι οποίες πρώτες οργανώνονταν σαν ανεξάρτητες πολιτείες, ενώ οι δεύτερες είχαν άρρηκτη πολιτική εξάρτηση από το αθηναϊκό κράτος.  απαγόρευσε τους γάμους Αθηναίων με γυναίκα που δεν καταγόταν από την Αττική έχοντας επιβαρύνει το δημοσιονομικό ταμείο της Αθήνας, προσπάθησε με το ψήφισμα του Καλλία να δημιουργήσει ένα πάγιο πρόθεμα στο Αθηναϊκό Ταμείο, με την κατάθεση 3.000 ταλάντων. Τα χρήματα αυτά θα χρησιμοποιούνταν μόνο σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης

Ειρήνη του Καλλία 449 π.Χ.

Το 450 π.Χ. 200 πλοία της Αθηναϊκής Συμμαχίας, με επικεφαλής τον Κίμωνα, επικράτησαν των Περσών στην Σαλαμίνα της Κύπρου. Ύστερα από την ανάκληση του στρατού από τον Περικλή και την αποστολή του Καλλία στα Σούσα, έγιναν διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλήνων και Περσών που οδήγησαν το 449 στην Ειρήνη του Καλλία με την οποία: περιοριζόταν η σφαίρα επιρροής των Περσών στο Αιγαίο και πλέον δεν έπλεε κανένα πλοίο στο πέλαγος τέθηκαν τα όρια μεταξύ Ελλήνων και Περσών στη δυτική Μ. Ασία δημιουργήθηκε μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη με πλάτος όσο διάστημα μπορούσε να διατρέξει ένα άλογο σε μία ημέρα ή ένας πεζοπόρος σε τρεις, όπου δεν είχαν το δικαίωμα να πατήσουν τα περσικά στρατεύματα η Αθήνα ήταν υποχρεωμένη να σταματήσει τον περσικό πόλεμο Ωστόσο, ο Πέρσης ήθελε να θεωρηθούν υπήκοοί του όσοι κατοικούσαν στα περσικά εδάφη και γι αυτό δεν υπογράφηκε επίσημη συνθήκη ειρήνης, παρά κατοχυρώθηκε με μια δεσμευτική δήλωση του Αρταξέρξη Α' 

Κερκυραϊκά 435-433 π.Χ.

Η Επίδαμνος, αποικία της Κέρκυρας, εξαιτίας εσωτερικών διενέξεων μεταξύ ολιγαρχικών και δημοκρατών, ζήτησε τη βοήθεια της μητρόπολης η οποία αρνήθηκε. Τότε η Επίδαμνος, στράφηκε προς την Κόρινθο η οποία υποστήριξε την αποικία στέλνοντας στρατιωτική βοήθεια και νέους αποίκους, ενώ απέρριψε την πρόταση της Κέρκυρας για διαιτησία του ζητήματος. Οι δύο δυνάμεις συγκρούστηκαν και η ναυμαχία της Λευκίμμης, έληξε με την ήττα τον Κορινθίων, την παράδοση της Επιδάμνου στους Κερκυραίους και την αιχμαλώτιση της κορινθιακής φρουράς. Οι μεγάλες πολεμικές προετοιμασίες των Κορινθίων το διάστημα 434-433, οδήγησε την Κέρκυρα να ζητήσει βοήθεια από την Αθήνα και μεταξύ των δύο δυνάμεων δημιουργήθηκε μια αμυντική συμμαχία (''επιμαχία''). Το καλοκαίρι του 433 συγκρούσθηκε εκ νέου η Κόρινθος με την Κέρκυρα κοντά στα Σύβοτα και η παρουσία του αθηναϊκού στόλου, έδωσε την τελική έκβαση και την νίκη στην Κέρκυρα.

Ποτειδαιατικά 432-429 π.Χ.

Η Ποτείδαια ήταν αποικία των Κορινθίων στην Χαλκιδική, η οποία είχε προσχωρήσει στην Αθηναϊκή Συμμαχία, διατηρούσε όμως τους δεσμούς της με την μητρόπολη που έστελνε κάθε χρόνο τους ανώτατους άρχοντες (επιδαμιουργοί). Όταν η σύγκρουση με την Κέρκυρα και την Κόρινθο βρισκόταν στο αποκορύφωμά της, η Αθήνα ζήτησε στην Ποτείδαια να διώξει τους Κορίνθιους επιδαμιουργούς και να κατεδαφίσει το νότιο τείχος της. Εκείνη τότε, στηριζόμενη στη συμμαχία της με τον Μακεδόνα Περδίκκα Β', απάντησε με αποστασία από τη συμμαχία και την ακολούθησαν οι Βοττιαίοι και οι κάτοικοι της Χαλκιδικής.  Η Αθήνα το 429 π.Χ. έστειλε στράτευμα στην Ποτείδαια και συγκρούσθηκε με αυτόν της αποικίας και των Κορίνθιων συμμάχων της και επικράτησε, ενώ η Ποτείδαια παραδόθηκε στους Αθηναίους. Ο ίδιος στρατός όμως ηττήθηκε στον Σπάρταλο πολεμώντας κατά των Βοττιαίων και των Χαλκιδαίων.   

Μεγαρικό Ψήφισμα 432 π.Χ.

Ο Περικλής με το Μεγαρικό Ψήφισμα απέκλειε από όλα τα λιμάνια της Ηγεμονίας τους Μεγαρείς, που ήταν σύμμαχοι των Κορινθίων και ανταγωνιστές των Αθηνών. Το γεγονός αυτό κατάφερε να πλήξει θανάσιμα το εμπόριό τους. Υπό την πίεση των Μεγάρων διατυπώθηκε η κατηγορία πρώτα από την σπαρτιατική Απέλλα και ύστερα από την συνέλευση της Πελοποννησιακής Συμμαχίας, ότι παραβιάσθηκε η τριακονταετής ειρήνη από τους Αθηναίους. Και οι δύο παρατάξεις προσπάθησαν, φαινομενικά, με διαπραγματεύσεις να αποφύγουν έναν πόλεμο. Όταν μάλιστα η Σπάρτη είχε απαιτήσει την εξορία του Περικλέους και την αποκατάσταση της αυτονομίας των Συμμάχων, είχε πλέον προχωρήσει στο στάδιο της προπαγανδιστικής προετοιμασίας του πολέμου. Και όταν δε ο Περικλής πρότεινε την προσφυγή σε διαιτησία με βάση τη συνθήκη για ειρήνη το 446/5 και το αίτημα απερρίφθη από την Σπάρτη, τότε έγινε φανερό σε όλο τον κόσμο ότι ο πόλεμος έκρουε τις πόρτες.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82 https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82

Αρχιδάμειος Πόλεμος 431-421 π.Χ

Πήρε το όνομά του από τον βασιλιά της Σπάρτης Αρχίδαμο Β' , ο οποίος, ύστερα από την επίθεση της Θήβας κατά των Πλαταιών, εισέβαλε στην Αττική την οποία και πολιόρκησε επί ένα μήνα και στη συνέχεια αποσύρθηκε, ξεκινώντας έτσι τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Στα αντίποινα, η Αθήνα λεηλάτησε την Κεφαλληνία και το Σόλλιον στην Ακαρνανία, εκπάτρισε τους Αιγινίτες και λεηλάτησε τα Μέγαρα. Το 430 π.Χ. έγινε νέα εισβολή των Πελοποννησίων στην Αττική, που όμως δεν προκάλεσε ιδιαίτερες καταστροφές, ούτε άλλαξε τα πράγματα. Λίγο αργότερα όμως, ξέσπασε λοιμός στην Αθήνα που αποδεκάτισε τουλάχιστον το 1/3 του πληθυσμού της, ο οποίος κατ εντολή του Περικλέους είχε συγκεντρωθεί εντός των τειχών. Τον ένοχο του λοιμού τον βρήκαν οι Αθηναίοι στο πρόσωπο του Περικλέους, τον οποίο και καταδίκασαν ότι είχε καταχρασθεί δημόσια χρήματα και του αφαίρεσαν με τρόπο προσβλητικό το αξίωμα του, την στρατηγία που κατείχε επί 15 χρόνια. Το 431 π.Χ. η Θήβα συμμαχεί με την Αθήνα γεγονός που έδινε την ευκαιρία στην Αθήνα να συμμαχήσει και με την αμφιταλαντευόμενη περί του πολέμου Μακεδονία. Το 429 η ναυτική εκστρατεία του Φορμίωνος, είχε για τους Αθηναίους διπλή επιτυχία. Οι Πελοποννήσιοι μάταια αγωνιζόντουσαν να διασπάσουν τον στόλο στη θάλασσα της Ναυπάκτου και ο αθηναϊκός στόλος συνέχιζε απτόητος τον αποκλεισμό της Πελοποννήσου προκαλώντας πρόβλημα στην οικονομία της χώρας. Το 428 η Λέσβος με την πρωτεύουσά της Μυτιλήνη αποστάτησαν από την Συμμαχία, όμως δύο χρόνια αργότερα η πολιτεία αναγκάστηκε ύστερα από πολιορκία να παραδοθεί στην Αθήνα άνευ όρων. Η Μυτιλήνη έχασε την αυτονομία της και υποχρεώθηκε να κατεδαφίσει τα τείχη της, να παραδώσει τον στόλο της και να δεχθεί την απώλεια των εδαφών της, ενώ όσοι κρίθηκαν ένοχη παραδόθηκαν στον δήμιο.

Νικίειος Ειρήνη 421 π.Χ.

Μετά τον θάνατο του Βρασίδα και του Κλέονος, στην Αθήνα την εξουσία ανέλαβε το φιλειρηνικό κόμμα του Νικία, ενώ η συνθήκη ειρήνης μεταξύ Σπάρτης και Άργους έληγε. Για να αποφύγει η Σπάρτη ένα ακόμη πόλεμο, ήταν πρόθυμη να διαπραγματευθεί με την Αθήνα κι έτσι το 421 συνάφθη πεντηκονταετής ειρήνη μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης. Η Σπάρτη απαιτούσε την επιστροφή των αιχμαλώτων της Σφακτηρίας και την εκκένωση της Πύλου, των Κυθήρων και των Μεθάνων, ενώ δέχθηκε να επιστρέψουν στην δηλιακή συμμαχία, όσοι σύμμαχοι αποχώρησαν από την αθηναϊκή συμμαχία και προσαρτήθηκαν στην πελοποννησιακή. Η συνθήκη δεν τηρήθηκε από καμία πλευρά. Η Κόρινθος, τα Μέγαρα, η Ηλίς και η Βοιωτία ούτε καν επικύρωσαν την ειρήνη. Η Αμφίπολη δεν παραδόθηκε στην Αθήνα, αλλά εκκενώθηκαν τα παράλια της Θράκης. Η Αθήνα από την άλλη πλευρά κατείχε ακόμα τα Κύθηρα, την Κέρκυρα και την Ποτείδαια και αρνήθηκε τον επαναπατρισμό των αιχμαλώτων της Σφακτηρίας. Τον ίδιο χρόνο ωστόσο, η εσωτερική κρίση της Πελοποννήσου έκανε τους Σπαρτιάτες να συμφιλιωθούν με τους Αθηναίους, υπογράφοντας μία αμυντική συμμαχία με διάρκεια 50 χρόνια, γεγονός που προκάλεσε τις αντιδράσεις και την αποστασία πολλών μελών της Πελοποννησιακής Συμμαχίας.

Μάχη της Μαντινείας 418 π.Χ.

Διεξήχθη ανάμεσα στους Σπαρτιάτες και τους Αργείους.  Παρόλο που τους Αργείους και τους συμμάχους τους τους ενίσχυσαν αθηναϊκά στρατεύματα, οι Λακεδαιμόνιοι επικράτησαν, υπό την αρχηγία τους βασιλέα Άγιδος και αποκαταστάθηκε πλήρως η σπαρτιατική ηγεμονία στην Πελοπόννησο. Το Άργος, η Μαντινεία και η Αχαΐα προσχώρησαν στην Πελοποννησιακή Συμμαχία και διέλυσαν την ξεχωριστή συμμαχία που είχαν με τους Αθηναίους

Πολιτική κατάσταση Αθήνας

Το σχέδιο του Αλκιβιάδη για συμμαχία των Πελοποννησίων κατά της Σπάρτης ναυάγησε μετά την νίκη της τελευταίας στη μάχη της Μαντινείας και στην Αθήνα δημιουργήθηκαν αντιδράσεις. Ο Νικίας εξακολουθούσε και επιζητούσε ειρήνη, μέχρι που ο πολιτικός του αντίπαλος Αλκιβιάδης τον μετέπεισε. Οι δυο τους εξελέγησαν το 417/416 στρατηγοί και πάσχισαν για εντυπωσιακές εξωτερικές επιτυχίες. Το 417 επέβαλαν την αθηναϊκή κατοχή στην Μήλο, παρά την ουδετερότητά της. Η Σπάρτη δεν αντέδρασε και το 416 σύναψε καινούρια συνθήκη με την Αθήνα εφόσον δημιουργήθηκαν νέες διενέξεις με το Άργος. Η μεγάλη αλλαγή στα ελληνικά πράγματα ήρθε με την Σικελική εκστρατεία.

Εκστρατεία στην Σικελία

Η μεγάλη αλλαγή στα ελληνικά πράγματα ήρθε με την εκστρατεία στην Σικελία. Οι δωρικές Συρακούσες υπέταξαν τους ιωνικής καταγωγής Λεοντίνους και τους προσάρτησαν στο συρακουσιακό κράτος. Τότε η Σεγέστη που είχε πόλεμο με την Σελινούντα, ζήτησε τη βοήθεια της Αθήνας στηριζόμενη στη συμμαχία της μ αυτής. Για τους Έλληνες, η Σικελία ήταν ανέκαθεν η "χρυσή Δύση'', με πλούσια εδάφη και οικονομικές δυνατότητες δημιουργήθηκε η πεποίθηση ότι με την κατάκτησή της η Αθήνα, όχι μόνο θα διπλασίαζε τη δύναμή της, αλλά θα μπορούσε στη συνέχεια να στραφεί και στην υπόλοιπη μητροπολιτική χώρα. Ο ίδιος ο Αλκιβιάδης, έβλεπε με την κατάκτηση της Σικελίας τη βάση για την προσωπική του δύναμη. Έτσι η Εκκλησία του Δήμου αποφάσισε να στείλει βοήθεια στη Σεγέστη και να φροντίσει για την αποκατάσταση της αυτονομίας των Λεοντίνων. Επικεφαλής της επιχείρησης τέθηκαν ο Νικίας, ο Λάμαχος και ο Αλκιβιάδης. Στους τρεις αυτούς δόθηκαν ειδικές και πλήρεις δικαιοδοσίες για την διεξαγωγή των επιχειρήσεων και για τη σύναψη συνθηκών. Το βράδυ πριν την αποχώρηση του στόλου, δημιουργήθηκε ταραχή στην Αθήνα με το σκανδαλώδες επεισόδιο των Ερμοκοπίδων. Το συμβάν θεωρήθηκε κακός οιωνός, ωστόσο ο στόλος αναχώρησε. Λίγο αργότερα όμως, ο Αλκιβιάδης διετάχθη να επιστρέψει στην Αθήνα εφόσον ύστερα από σχετική καταγγελία βρέθηκε στο στόχαστρο για το συμβάν των Ερμοκοπίδων. Ο ίδιος παρά την διαταγή δεν επέστρεψε στην Αθήνα, παρά αυτομόλησε στη Σπάρτη και κρίθηκε προδότης.

Με την απομάκρυνση του Αλκιβιάδη, η σικελική εκστρατεία έχασε την ψυχή της. Ύστερα από διάφορες ασυντόνιστες ενέργειες οι Αθηναίοι το 415 αποβιβάσθηκαν στο λιμάνι των Συρακουσών όπου σε μία πρώτη σύγκρουση ο Νικίας κατετρόπωσε τον στρατό της πόλης. Τότε ο Ερμοκράτης, ο πολιτικός που κυβερνούσε τις Συρακούσες, ζήτησε εσπευσμένα βοήθεια από την Σπάρτη και την Κόρινθο και τις παρότρυνε να κηρύξουν τον πόλεμο κατά των Αθηνών.  Τον Μάιο του 414 οι Αθηναίοι αποβιβάσθηκαν για δεύτερη φορά στις Συρακούσες, αυτή τη φορά στα βόρεια της πόλης. Κατέλαβαν το ύψωμα των Επιπολών και κατασκεύασαν ένα οχύρωμα απομονώνοντας την πολιτεία από την ενδοχώρα. Οι πολιορκούμενοι προσπαθούσαν μάταια να απαλλαγούν από τον εχθρικό αποκλεισμό, ώσπου η Σπάρτη έστειλε τον Γύλιππο, ο οποίος επιτέθηκε κατά των Αθηναίων, διέσπασε τη φρουρά, ενώ λίγο αργότερα κατάφερε να ανακαταλάβει τις Επιπολές εξουδετερώνοντας την πολιορκία. Ο Νικίας, ζήτησε τότε βοήθεια από την Αθήνα που έστειλε πρώτα 10 τριήρεις υπό τον Ευρυμέδοντα και άλλες 65 υπό τον Δημοσθένη.  Την άνοιξη του 413 ο Σπαρτιάτης βασιλεύς Άγις, εγκατέστησε το στρατόπεδό του στην Δεκέλεια και κατέστρεψε τα βόρεια διαμερίσματα της Αττικής. Το καλοκαίρι του 413 ο στρατός των Αθηναίων στη Σικελία, λόγω της αναβλητικότητας και διστακτικότητας του Νικία, βρήκε τέλος ύστερα από μία καταστροφή από τους Συρακούσιους και ρίχθηκε στα λατομία του νησιού.  

Κατάλυση Δημοκρατίας

Για όσα συνέβησαν στη Σικελία θεωρήθηκε υπεύθυνη η δημοκρατία. Το 411 π.Χ. στην Αθήνα κατέρρευσαν τα τελευταία λείψανα της δημοκρατίας λόγω της εσωτερικής και εξωτερικής φθοράς. Ήδη από το 413 εκλέχθηκαν ''δέκα πρόβουλοι'' που αποτέλεσαν την ανώτατη αρχή στην Αθήνα και ανέλαβαν ορισμένες από τις δικαιοδοσίες της Βουλής. Ιδιαίτερη ισχύ απέκτησε η ολιγαρχική κίνηση από τη στιγμή που συνδέθηκε με τον Αλκιβιάδη. Ο τελευταίος πρόσφερε να συναφθεί συνθήκη ειρήνης με τον Πέρση βασιλιά, εφόσον θα γινόταν στην Αθήνα αλλαγή του πολιτεύματος προς την ολιγαρχία.  Το 411 διορίστηκε μία επιτροπή από 30 ''συγγραφείς αυτοκράτορες'' μεταξύ των οποίων ήταν και οι 10 πρόβουλοι. Στην Εκκλησία του Δήμου που συγκλήθηκε, ο Πείσανδρος εισηγήθηκε να καταργηθούν όλες οι δίαιτες και οι μισθοί, το παλλάδιο της δημοκρατικής πολιτεία και να περιορισθούν τα πολιτικά δικαιώματα σε 5000 άτομα. Οι πολίτες τούτοι θα συγκαλούνταν μόνο για την διαχείριση δημοσίων υποθέσεων, κυρίως για να συναφθούν συνθήκες ειρήνης, και εφόσον θα το έκρινε σκόπιμο η Βουλή των 400 που πια είχε απεριόριστη εξουσία.

Επαναφορά Δημοκρατίας

Οι ολιγαρχικοί προκειμένου να διατηρήσουν την εξουσία, ήταν απαραίτητο να έχουν την υποστήριξη του αθηναϊκού στόλου που βρισκόταν την εποχή εκείνη στη Σάμο.

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​https://chilonas.com/2014/05/23/httpwp-mep1op6y-1pv/