Σχολική Ψυχολογία

Η σχολική ψυχολογία αποτελεί ένα κλάδο της εφαρμοσμένης ψυχολογίας που παρέχει υπηρεσίες σε μαθητές κάθε ηλικίας, και σε συστήματα και φορείς που εμπλέκονται με τη μάθηση και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, σε οικογένειες που ζητούν βοήθεια για την αντιμετώπιση προβλημάτων σχολικής επίδοσης και συμπεριφοράς των παιδιών στο σπίτι και το σχολείο, σε εκπαιδευτικούς, σε γονείς και άλλους ενηλίκους με σκοπό την ενίσχυση των δεξιοτήτων τους για την ανάπτυξη ποιοτικών σχέσεων και τη δημιουργία θετικού κλίματος που προάγει την ανάπτυξη και τη μάθηση, καθώς και σε φορείς και οργανισμούς με σκοπό την προαγωγή της ψυχικής υγείας και της υγείας των παιδιών και την ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας.     1

Ρόλος και απασχόληση Σχολικού Ψυχολόγου

Τομείς παροχής συμβουλευτικών-ψυχολογικών υπηρεσιών

Ψυχολογική και ψυχοεκπαιδευτική αξιολόγηση. Πραγματοποιείται σε όλους τους τομείς ανάπτυξης και προσαρμογής των παιδιών: νοητικό, γνωστικό, ψυχοκινητικό, γλωσσικό, μαθησιακό, κινητικό και συναισθηματικό, προσωπικότητας, κοινωνικών δεξιοτήτων, σχολική επίδοση, επαγγελματικά ενδιαφέροντα, αξίες, κλίσεις-ενδιαφέροντα. Αξιολόγηση πραγματοποιείται και στους ενηλίκους που εμπλέκονται στη μάθηση και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών καθώς και στα συστήματα στα οποία εντάσσονται και λειτουργούν τα παιδιάΗ αξιολόγηση αποσκοπεί: (α) στον προσδιορισμό των δυσκολιών και των θετικών σημείων-δυνατοτήτων των παιδιών στους προαναφερθέντες τομείς, (β) στο σχεδιασμό και στην αξιολόγηση των παρεμβάσεων, (γ) στον εντοπισμό των μαθητών που χρειάζονται ειδική εκπαίδευση ανάλογα με τα συγκεκριμένα κριτήρια κάθε εκπαιδευτικού συστήματος, (δ) στον προσδιορισμό πιθανών αιτιολογικών παραγόντων των ψυχικών διαταραχών. και (ε) στην πρόληψη της εμφάνισης δυσκολιών και διαταραχών. Οι μέθοδοι και οι τεχνικές που εφαρμόζονται σε ατομικό, ομαδικό ή επίπεδο συστήματος είναι ποικίλες και περιλαμβάνουν την παρατήρηση, τη συνέντευξη, τη χορήγηση τεστ κ.ά.     2

Οι παρεμβάσεις πραγματοποιούνται σε ποικίλα επίπεδα με στόχο τη βελτίωση της προσαρμογής σε όλους τους τομείς, την πρόληψη και την προαγωγή της ψυχικής υγείας και την καλύτερη αξιοποίηση των ατομικών, οικογενειακών και σχολικών δυνατοτήτων. Παρεμβάσεις σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο. Αφορούν την ατομική και ομαδική συμβουλευτική για όλους τους τομείς ανάπτυξης και προσαρμογής, ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις, διδασκαλία, συμβουλευτική εκπαιδευτικών, συμβουλευτική γονέων Προγράμματα και συμβουλευτική διαχείρισης κρίσεως. Αποβλέπουν στην ψυχολογική υποστήριξη ατόμων, ομάδων, συστημάτων που αντιμετωπίζουν κρίσεις. Οι κρίσεις αυτές μπορεί να εμφανιστούν είτε στην οικογένεια, είτε στο ευρύτερο περιβάλλον.   3

  2. Παρεμβάσεις

Προγράμματα πρωτογενούς, δευτερογενούς, τριτογενούς πρόληψης σε επίπεδο ομάδας και συστήματος, αποβλέπουν στη στήριξη μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων.Τα προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης, αποσκοπούν στην προαγωγή της ψυχικής υγείας και στην πρόληψη διαταραχών και προβλημάτων (π.χ. βία στο σχολείο), αφορούν δε όλο τον μαθητικό πληθυσμό Τα προγράμματα δευτερογενούς πρόληψης, αποσκοπούν στη συμβουλευτική υποστήριξη μαθητών που είτε παρουσιάζουν δυσκολίες σχολικής και ψυχοκοινωνικής προσαρμογής, είτε αντιμετωπίζουν "κρίσεις" στην οικογένεια ή στο περιβάλλον και βρίσκονται σε μεταβατικά στάδια προσαρμογής.Τα προγράμματα τριτογενούς πρόληψης απευθύνονται σε μαθητές με σοβαρότερα προβλήματα και διαταραχές, και αποσκοπούν στη διασφάλιση παροχής κατάλληλων συμβουλευτικών-υποστηρικτικών υπηρεσιών από φορείς της κοινότητας ή άλλες υπηρεσίες.     4

 Αναφέρεται στην παροχή έμμεσων συμβουλευτικών υπηρεσιών σε εκπαιδευτικούς, άλλο εκπαιδευτικό προσωπικό, γονείς και συλλόγους γονέων, άλλους επαγγελματίες, φορείς σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. πρόκειται για μια μέθοδο συνεργασίας μεταξύ των ειδικών και μη, στο πλαίσιο μιας συνεργατικής, μη ιεραρχικής σχέσης. Η διαλεκτική συμβουλευτική αποσκοπεί: (α) στη στήριξη και την αντιμετώπιση των προβλημάτων ενός ή περισσότερων πελατών (π.χ. μαθητή) του συμβουλευομένου (π.χ. εκπαιδευτικού), (β) στη συνεργασία με τους συμβουλευόμενους για το σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων παρέμβασης που αφορούν όλους τους τομείς ανάπτυξης και προσαρμογής των παιδιών, (γ) στην παροχή βοήθειας προς τους συμβουλευόμενους για την καλύτερη κατανόηση της ανάπτυξης και των προβλημάτων των παιδιών, (δ) στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των συμβουλευομένων ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά σε παρόμοια προβλήματα στο μέλλον, και (ε) στην ενίσχυση της συνεργασίας εκπαιδευτικών, γονέων και φορέων της κοινότητας.     5

  3. Διαλεκτική Συμβουλευτική

4. Σχεδιασμός, εφαρμογή, συντονισμός και αξιολόγηση προγραμμάτων αναφορικά με τον μαθησιακό τομέα, τον τομέα ψυχοκινητικής προσαρμογής, τη διαχείριση κρίσεων, τις οργανωτικές και διοικητικές αλλαγές σε επίπεδο συστήματος και τη συνεργασία σχολείου-οικογένειας-κοινότητας. 5. Εκπαίδευση, επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση ατόμων και ομάδων σε θέματα μάθησης, σχολικής και ψυχοκοινωνικής προσαρμογής των παιδιών, άλλα ειδικά θέματα, θέματα διαχείρισης κρίσεων 6. Έρευνα. Αποσκοπεί στην αξιολόγηση των παρεμβάσεων, στην αξιολόγηση των αναγκών σε συγκεκριμένα συστήματα, στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβατικών προγραμμάτων, στο σχεδιασμό και στη διεξαγωγή επιδημιολογικών μελετών, στην παραγωγή νέας γνώσης σε θέματα μάθησης και συμπεριφοράς των μαθητών, στο σχεδιασμό και στην αξιολόγηση προγραμμάτων στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων. 7. Εποπτεία. Παρακολούθηση της παροχής σχολικών ψυχολογικών υπηρεσιών από επαγγελματίες και εκπαιδευόμενους, καθώς και σε διοικητικά καθήκοντα. 8. Εκπροσώπηση-υποστήριξη στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού και κοινωνικού συστήματος. Αναφέρεται στη συνηγορία για την κατάλληλη παροχή φροντίδας και υπηρεσιών με γνώμονα τις ανάγκες, τα δικαιώματα και το συμφέρον των παιδιών   6

Πολυπολιτισμικός-Διαπολιτισμικός

Με τον όρο "πολυπολιτισμικός" περιγράφεται ένα σύνολο αποτελούμενο από περισσότερα των δύο πολιτισμικά στοιχεία. Με τον όρο "διαπολιτισμικός" γίνεται αναφορά σε κάποια μορφή σύγκρισης, ανταλλαγής ή αλληλεπίδρασης μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμικών ομάδων που υπάρχουν σε μια χώρα ή μεταξύ περισσότερων χωρών (π.χ. διαπολιτισμική επικοινωνία).           7    

Χαρακτηριστικά πολυπολιτισμικής Σ.Ψ.

Συμβάλλει στην εκπαίδευση παιδιών σε πολυπολιτισμικά πλαίσια μέσα από συνεχή έρευνα και παρεμβάσεις στο σχολείο Η εκπαίδευση/εξειδίκευση και εποπτεία ενός σ.ψ. στην πολυπολιτισμική ψυχολογία είναι απαραίτητες για την εργασία σε πολυπολιτισμικά πλαίσια Η πολυπολιτισμική επάρκεια αφορά σε όλους τους τομείς που δραστηριοποιείται ο σ.ψ. Καθοριστικής σημασίας θεωρείται η ενθάρρυνση διαπολιτισμικών δραστηριοτήτων στην εκπαίδευση Σε ένα πολυπολιτισμικό σχολείο όλο το προσωπικό συνιστάται να έχει πολυπολιτισμική επικαιρότητα Τα ψυχομετρικά τεστ και εργαλεία είναι απαραίτητα να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένα ως προς τα ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία των μαθητών Δεν υπάρχουν βιολογικές διαφορές μεταξύ των παιδιών από διαφορετικούς πολιτισμούς που να επηρεάζουν τη διαδικασία μάθησης και προσωπικής ανάπτυξης Στην πολυπολιτισμική ψυχολογία εξετάζεται η διαλεκτική σχέση των χαρακτηριστικών του ατόμου με το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον στο οποίο ζει, ώστε να γίνει αντιληπτή η ανάπτυξη και η συμπεριφορά του Πολυπολιτισμική επάρκεια: Σειρά από ιδιότητες και δεξιότητες του ειδικού που εργάζεται σε ένα πολυπολιτισμικό πλαίσιο, όπου η διαφορετικότητα είναι καθοριστική για την κατανόηση των αναγκών των ατόμων και για την εφαρμογή κατάλληλων παρεμβάσεων.   8

Διαλεκτική Συμβουλευτική Σ.Ψ.

Διαδικασία αλληλεπίδρασης μεταξύ δύο ή παραπάνω επαγγελματιών ή ομάδων, του συμβούλου και του/των συμβουλευομένου/ων που ζητά τη βοήθεια του συμβούλου για τη διαχείριση ενός πελάτη. Στόχος : (α) επίλυση προβλήματος (β) ανάπτυξη δεξιοτήτων για να ανταποκριθεί επαρκώς σε παρόμοια μελλοντικά προβλήματα (γ) πρόληψη, δηλαδή προσφορά ψυχολογικής γνώσης και άσκηση δεξιοτήτων συμβουλευτικής Θέματα: (α) ψυχικής υγείας (β) εκπαίδευσης Εύρος προβλήματος: έκταση προβλήματος σε πληθυσμό Βάθος προβλήματος: πολυπλοκότητα και φύση προβλήματος Εξωτερικοί σύμβουλοι: καλούνται από οργανισμούς για επίλυση προβλημάτων Εσωτερικοί σύμβουλοι: εργάζονται ήδη στον οργανισμό   9

Πρόληψη

Πρωτογενής: αφορά μαθητές που δεν αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα και έχει στόχο την προαγωγή της ψυχικής υγείας όλων των μαθητών καθώς και για την καλή λειτουργία συστημάτων Δευτερογενής: συμβουλευτική για τον προσδιορισμό και την αντιμετώπιση δυσκολιών  προτού εξελιχθούν σε σοβαρά μελλοντικά προβλήματα Τριτογενής: μείωση επιπτώσεων σοβαρών ψυχικών, νοητικών ή άλλων προβλημάτων       10

Διαδικασία διαλεκτικής (Στάδια)

Δημιουργία δυνατής, ισότιμης, συνεργατικής, μη ιεραρχικής σχέσης Ορισμός προβλήματος με ξεκάθαρους, συγκεκριμένους και μετρήσιμους όρους Ορισμός στόχων και σχεδιασμός παρέμβασης Εφαρμογή παρέμβασης Αξιολόγηση παρέμβασης και τροποποίηση: (α) διαμορφωτική αξιολόγηση [κατά τη διάρκεια του προγράμματος] (β) συνολική αξιολόγηση [μετά τη διαδικασία της συμβουλευτικής]       11

Είσοδος στον οργανισμό

Διαδικασία ανάπτυξης σχέσης συνεργασίας σε τυπικό και άτυπο επίπεδο μέσα σε ένα σύστημα ή οργανισμό: (α) διαπραγμάτευση αναγκών, επιθυμιών και προσδοκιών(β) αναγνώριση κουλτούρας(γ) επεξήγηση  από τον σύμβουλο του μοντέλου διαλεκτικής συμβουλευτικής που θα χρησιμοποιηθεί και εκπαίδευση των συμβουλευομένων στη δομή και στη διαδικασία(δ) χρησιμοποίηση μεθόδων με σκοπό την άμεση αντιμετώπιση και πρόληψη (ε) προσδιορισμός στόχων (στ) καθορισμός των ρόλων του συμβούλου και των συμβουλευομένων, καθώς και της φύσης της σχέσης (ζ) αμοιβαία συμφωνία για το συμβόλαιο (η) ελευθερία επαναδιαπραγμάτευσης του συμβολαίου σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο   12

Αξιολόγηση - διερεύνηση

Προσδιορισμός πιθανών αιτιών σε ευρύτερους τομείς : (α) χαρακτηριστικά του συμβουλευομένου (β) περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά (γ) χαρακτηριστικά του πελάτη Στόχοι: -Κατανόηση κουλτούρας και κλίματος του συστήματος -Διερεύνηση της διάθεσης συνεργασίας με τον σύμβουλο στο πλαίσιο του συστήματος -Διεύρυνση της αρχικής υπόθεσης του συμβουλευομένου σχετικά με το πρόβλημα και τις πιθανές λύσεις -Συνεργασία με τον συμβουλευόμενο για την εξέταση διαφορετικών υποθέσεων σχετικά με τη φύση και την ουσία του προβλήματος -Επιλογή επιπέδου παρέμβασης     13

Ορισμός προβλήματος και στόχων

Στόχοι: (α) Διαχωρισμός επιπέδων, δηλαδή βοήθεια στον συμβουλευόμενο προκειμένου να καταλάβει ότι η διατύπωση ανησυχιών διαφέρει από τον ορισμό προβλημάτων (β) Κατανόηση από τον συμβουλευόμενο της πολυπλοκότητας της ανάλυσης του προβλήματος με τη συνεκτίμηση ποικίλων παραμέτρων (γ) Συνεργασία και εκπαίδευση του συμβουλευομένου σε μεθόδους συλλογής δεδομένων  (δ) Εμπλοκή στου συμβουλευομένου στην ανάλυση και την ερμηνεία των δεδομένων (ε) Σύνδεση δεδομένων με στόχους παρέμβασης (στ) Χρησιμοποίηση της διαδικασίας ορισμού του προβλήματος ως πρωταρχικής ευκαιρίας για ανάπτυξη συνεργασίας     14

Επιλογή Στρατηγικής Παρέμβασης

Ο Σχεδιασμός καθορίζεται από τη φύση του προβλήματος, την ειδικότητα των εμπλεκομένων, τους παράγοντες που επηρεάζουν την επίλυση του προβλήματος και τον βαθμό υποστήριξης της παρέμβασης από τον συμβουλευόμενο και το σύστημα Στόχοι: (α) Σύνδεση αξιολόγησης με την παρέμβαση (β) Καθορισμός ποικίλων στρατηγικών παρέμβασης (γ) Αύξηση της θετικής επίδρασης της παρέμβασης και μείωση του κόστους (δ) Αμοιβαία συμφωνία για τη διαδικασία παρέμβασης (ε) Σχεδιασμός διαδικασίας αξιολόγησης της παρέμβασης (ζ) Αντιμετώπιση της αντίστασης του συμβουλευομένου (η) Διατήρηση της συνεργασίας καθ'όλη τη διάρκεια εφαρμογής της παρέμβασης (θ) Διαρκής υποστήριξη του συμβουλευομένου από τον σύμβουλο   15

Αξιολόγηση Αποτελέσματος

Είναι αναγκαίο: (α) να τεθούν κριτήρια αξιολόγησης της διαδικασίας και του αποτελέσματος της συμβουλευτικής (β) να γίνει εστίαση της προσοχής όχι μόνο στο αποτέλεσμα αλλά και στη διαδικασία, αναγνώριση θετικής επίδρασης διαλεκτικής (γ) να αναγνωρισθεί η αξία του μοντέλου της διαλεκτικής συμβουλευτικής (δ) να υιοθετηθούν απλές και αξιόπιστες μέθοδοι αξιολόγησης που να αυξάνουν την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων       16

Τερματισμός - Ολοκλήρωση

Επιτυχής διαδικασία τότε: (α) ανασκόπηση (β) απόψεις περί ικανοποίησης από τη διαδικασία και τα αποτελέσματα (γ) ενίσχυση θετικής εμπλοκής του συμβουλευομένου (δ) έκφραση διάθεσης για μελλοντική συνεργασία           17

Μη ικανοποιητικά αποτελέσματα τότε: (α) μετάδοση αισθήματος ελπίδας (β) επανεξέταξη σταδίων (γ) έκφραση απόψεων (δ) επανεξέταση διαδικασίας (ε) νέο συμβόλαιο και αναδιοργάνωση διαδικασίας

Μοντέλα διαλεκτικής συμβουλευτικής

Διαλεκτική συμβουλευτική ψυχικής υγείας Συμπεριφοριστική διαλεκτική συμβουλευτική Οργανωτική διαλεκτική συμβουλευτική Οικολογική διαλεκτική συμβουλευτική Συνεργατική διαλεκτική συμβουλευτική Εκπαιδευτική διαλεκτική συμβουλευτική Διαλεκτική συμβουλευτική για επίλυση προβλημάτων       18

Διαλεκτική Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας

Μοντέλο Caplan: Έμφαση τόσο στην επίδραση των ατομικών αναγκών και των άλυτων συγκρούσεων στην επαγγελματική λειτουργία και επάρκεια, όσο και στη σπουδαιότητα των κοινωνικών οργανισμών στην πρόληψη και την αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας των παιδιών Είδη: Διαλεκτική Συμβουλευτική επικεντρωμένη στον πελάτη Διαλεκτική Συμβουλευτική επικεντρωμένη στον συμβουλευόμενο Διαλεκτική Συμβουλευτική διαχείρισης επικεντρωμένη σε πρόγραμμα Διαλεκτική Συμβουλευτική  διαχείρισης επικεντρωμένη στον συμβουλευόμενο

Ο Caplan έδωσε βάση στο δεύτερο είδος. Λόγοι: Έλλειψη γνώσεων  Έλλειψη συγκεκριμένων επαγγελματικών δεξιοτήτων Έλλειψη επαρκούς αυτοπεποίθησης Έλλειψη επαγγελματικής αντικειμενικότητας εξαιτίας προσωπικής συναισθηματικής εμπλοκής             19

Συμπεριφοριστική - Οργανωτική

Συλλογή δεδομένων βάσει της συμπεριφοράς στο περιβάλλον #οικοσυμπεριφοριστική Βασίζεται στις θεωρίες συντελεστικής και κοινωνικογνωστικής μάθησης. Στόχος: επίλυση προβλημάτων μέσω της αλλαγής αλληλεπίδρασης/συμπεριφοράς           20

Ο πελάτης συνήθως είναι άτομο ή οργανισμός-σύστημα. Στόχος: βελτίωση λειτουργικότητας και αλλαγές επίσημων και ανεπίσημων αρχών, δομών και διαδικασιών

Εκπαιδευτική Διαλεκτική Συμβουλευτική

Εφαρμογή στη μαθησιακή διαδικασία με συμβουλευόμενους κυρίως τους εκπαιδευτικούς σε σχέση με μαθητές που αντιμετωπίζουν δυσκολίες μάθησης. Αφενός είναι μια μέθοδος παροχής έμμεσων υπηρεσιών για τη στήριξη των παιδιών, αφετέρου πρόκειται για μία διαδικασία επιμόρφωσης σε μεθόδους διδακτικής και τεχνικών χειρισμού της σχολικής τάξης, με τις βασικές διαστάσεις και τα χαρακτηριστικά της διαλεκτικής συμβουλευτικής. Η διαδικασία περιλαμβάνει παρατήρηση στην τάξη και λεπτομερή αξιολόγηση του μαθητή βασισμένη στο αναλυτικό πρόγραμμα.         21

Κρίσεις

Κατηγορίες: Σοβαρή ασθένεια ή τραυματισμός του παιδιού ή άλλων προσώπων στο περιβάλλον του Θάνατος Απειλή της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας Γεγονότα πολεμικής φύσεως Φυσικές καταστροφές Βιομηχανικά ατυχήματα ή ατυχήματα οφειλόμενα σε ανθρώπινο λάθος         22

Κρίσεις κατά Baldwin

Κρίσεις λόγω έλλειψης πληροφόρησης ή ενθάρρυνσης Αναμενόμενες μεταβατικές περίοδοι ζωής Αναπτυξιακές κρίσεις Τραυματικό στρες Ψυχοπαθολογικές κρίσεις Επείγουσες ψυχιατρικές καταστάσεις         23

Συνήθεις αντιδράσεις παιδιών σε κρίσεις

Επαναβίωση του γεγονότος μέσω σκέψεων Φόβος ότι θα συμβεί ξανά Απόσυρση από το εξωτερικό περιβάλλον και έντονη ανάγκη για προσκόλληση στα μέλη της οικογένειας Απώλεια ελέγχου Απώλεια σταθερότητας (εμπιστοσύνης, διαταραχή ισορροπίας) Εγωκεντρικές αντιδράσεις-Απώλεια ασφάλειας   ΔΕΣ ΠΙΝΑΚΑ.       24

Ευαλωτότητα και ψυχική ανθεκτικότητα

Ευαλωτότητα: μειωμένη ικανότητα ατόμου να αντεπεξέλθει σε μια κατάσταση κρίσης και στην αυξημένη πιθανότητα να επηρεαστεί σημαντικά από αυτή Ψυχική ανθεκτικότητα: ικανότητα ατόμου για θετική προσαρμογή και επιβίωση μετά από σημαντικές αντιξοότητες, σοβαρές δυσκολίες και αρνητικές εμπειρίες Η έλλειψη προστατευτικών παραγόντων και η ύπαρξη παραγόντων επικινδυνότητας καθιστούν το άτομο πιο ευάλωτο. Συνεπώς η πρόληψη και η παρέμβαση στην κρίση θα πρέπει να στοχεύουν στη μείωση των παραγόντων επικινδυνότητας και στην ενίσχυση των προστατευτικών παραγόντων που ενυπάρχουν στα άτομα και στο περιβάλλον τους. Το μεγαλύτερο ποσοστό αναμένεται ότι ανακτά την ψυχοκοινωνική λειτουργικότητά του χωρίς την ανάγκη παρέμβασης ειδικών, όταν υπάρχει ψυχολογική υποστήριξη από το οικογενειακό και το κοινωνικό περιβάλλον     25

Ευάλωτα παιδιά

Συχνότεροι παράγοντες ευαλωτότητας: Οικειότητα με θύμα (θύματα) Προηγούμενο τραύμα ή απώλεια Προϋπάρχουσα Ψυχοπαθολογία Έλλειψη εσωτερικών δυνάμεων και εξωτερικών πηγών Ανησυχία για την ασφάλεια ενός μέλους της οικογένειας ή κάποιου σημαντικού άλλου           26

Προστατευτικοί παράγοντες για την κρίση

Ατομικοί παράγοντες: Κοινωνικές δεξιότητες Θετική αυτοαντίληψη Ευελιξία και ικανότητα επίλυσης προβλημάτων Αίσθηση του χιούμορ Προσωπική επάρκεια, αυτοαποτελεσματικότητα           27

Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Οικογένεια Γονική φροντίδα και στήριξη Ασφαλείς σχέσεις με γονείς Γονική επίβλεψη και ρύθμιση κανόνων πειθαρχίας Σχέσεις εμπιστοσύνης, αποδοχής, στήριξης από άλλους στο πλαίσιο της οικογένειας Ύπαρξη προτύπων στο πλαίσιο της οικογένειας για την αντιμετώπιση δυσκολιών Εμπλοκή γονέων στην εκπαίδευση του παιδιού Ικανοποίηση κοινωνικών, οικονομικών, γνωστικών και συναισθηματικών αναγκών των παιδιών

Τάξη - Σχολείο: Ακαδημαϊκός αυτοπροσδιορισμός Αυτοέλεγχος συμπεριφοράς Θετικές σχέσεις με εκπαιδευτικό και συμμαθητές Αποτελεσματική, στενή συνεργασία σχολείου-οικογένειας Ακαδημαϊκή αποτελεσματικότητα Ανάπτυξη θετικών κοινωνικών σχέσεων Εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων Καθορισμός σαφών και ξεκάθαρων ορίων Παροχή στήριξης και φροντίδας Παροχή ευκαιριών για ενεργό συμμετοχή

Κοινότητα: Ευκαιρίες για ενεργό συμμετοχή στις δραστηριότητες της κοινότητας Παροχή κοινωνικής στήριξης από τους φορείς της κοινότητας Σύναψη σχέσεων με άτομα της κοινότητας Κοινωνικοοικονομική υποδομή Ύπαρξη προτύπων στο πλαίσιο της κοινότητας             28

Φάσεις - Στάδια Κρίσεων

Επαφή με το γεγονός (συναισθηματική υπερφόρτωση) Φάση επεξεργασίας του γεγονότος (συναισθηματικές αντιδράσεις) Φάση αντιμετώπισης ή προσαρμογής (ανάκαμψη από έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, ευκαιρία για απολογισμό) Επιστροφή στο προ της κρίσεως επίπεδο λειτουργίας (αργή διαδικασία αποκατάστασης ατόμου και επιστροφής στο προηγούμενο επίπεδο λειτουργίας)             29

Στόχοι Συμβουλευτικής Διαχείρισης Κρίσεων

Κατανόηση κατάστασης μέσω της οπτικής του παιδιού, ανάλογης με το επίπεδο γνωστικής και συναισθηματικής ανάπτυξης Αντιμετώπιση πραγματικότητας αξιοποιώντας τις δυνάμεις του ώστε να συνεχίσει να τις διοχετεύει σε άλλους τομείς της ζωής του Διατήρηση σχέσεων με τα μέλη της οικογένειας, τους φίλους και άλλα άτομα, και αναζήτηση της στήριξής τους και συνεργασία και αξιοποίηση παρεχόμενης βοήθειας Διατήρηση συναισθηματικής ισορροπίας, ελέγχοντας τα όποια αρνητικά και έντονα συναισθήματα. Έκφραση συναισθημάτων με κατάλληλο τρόπο και εφαρμογή μιας σειράς στρατηγικών για την αντιμετώπισης ή την αποφυγή δυσάρεστων επιπτώσεων του γεγονότος Διατήρηση μιας ικανοποιητικής εικόνας για τον εαυτό του και απόκτηση αισθήματος επάρκειας και ελέγχου. Αναζήτηση νέων ρόλων ή επιστροφή στους παλιούς, στους οποίους ανταποκρινόταν με επιτυχία στο παρελθόν       30

Γενικές αρχές συμβουλευτικής διαχείρισης κρίσεων

Αρχίζουμε αμέσως τη συμβουλευτική  Δείχνουμε ενδιαφέρον και ικανότητα αντιμετώπισης της κατάστασης Ακούμε προσεκτικά και διευρύνουμε διεξοδικά τα γεγονότα Αντανακλούμε τα συναισθήματα του παιδιού - Ενθάρρυνση έκφρασης συναισθημάτων Βοηθούμε το παιδί να συνειδητοποιήσει ότι το άσχημο γεγονός έχει ήδη συμβεί - Να ξεπεράσει την άρνηση Δεν ενθαρρύνουμε και δεν στηρίζουμε την απόδοση ευθυνών Δεν παρέχουμε ψευδή καθησυχασμό Αναγνωρίζουμε την πρωταρχική σημασία της ανάληψης δράσης και την προωθούμε μετά τη λήξη της κάθε συνεδρίας ώστε να υιοθετήσει και πάλι ενεργητική και όχι παθητική στάση         31

Γενικές αρχές παρέμβασης σε κρίσεις

Στόχοι: Μείωση της συναισθηματικής έντασης Ενίσχυση της προσπάθειας ώστε να ξεπεράσει τη δύσκολη κατάσταση όσο πιο ανώδυνα             32

Ενέργειες για επίτευξη στόχων: Διευκόλυνση για ανασύσταση κοινωνικού υποστηρικτικού δικτύου Έμφαση στην επίλυση του προβλήματος Εστίαση στην αυτοαντίληψη - Θετικά στοιχεία κατάστασης και προώθηση ενεργειών Ενθάρρυνση ατόμου για στήριξη σε προσωπικές δυνάμεις - απεξάρτηση από τον σύμβουλο

Διαδικασία παρέμβασης στην τάξη (6-8 συναντήσεις)

Αναφορά γεγονότων και διάψευση φημών (επανάληψη αναφοράς στα γεγονότα) Αναφορά ιστοριών (ατομική εμπειρία - καλλιτεχνική έκφραση αν όχι λεκτική = κοινή εμπειρία) Αναφορά σε συμπτώματα (καθησύχαση περί των αντιδράσεων - φυσιολογικές) Ενίσχυση (ενθάρρυνση για συμμετοχή σε δραστηριότητες - επανάκτηση ελέγχου - σταδιακή απαλλαγή από συμπτώματα) Κλείσιμο (επικέντρωση στο μέλλον - αντίληψη φυσιολογικής αντίδρασης σε μη φυσιολογικές συνθήκες - αντίληψη ότι θα τα καταφέρουν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία την κρίση και να προχωρήσουν)             33

Μαθησιακές Δυσκολίες

Ορισμός: Πρόκειται περί μιας ανομοιογενούς ομάδας δυσκολιών, τα γενικά χαρακτηριστικά των οποίων είναι οι σημαντικές δυσκολίες στην πρόσκτηση και τη χρήση ικανοτήτων ακρόασης, ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικής σκέψης, και οι οποίες συχνά συνοδεύονται από συναισθηματικές δυσκολίες ή προβλήματα συμπεριφοράς. Οι δυσκολίες αυτές είναι εγγενείς στο άτομο και αποδίδονται σε δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος, είναι δε δυνατόν να επιμείνουν καθ΄όλη τη διάρκεια της ζωής του. Επιπλέον μπορεί να συνυπάρχουν προβλήματα αυτοελέγχου, κοινωνικής αντίληψης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης, τα οποία ωστόσο δε συνιστούν από μόνα τους μαθησιακές δυσκολίες.   Η σύγχρονη εμπειρία σχετικά με την αιτιολογία των μαθησιακών δυσκολιών επικεντρώνεται σε προβλήματα στη γλωσσική επεξεργασία και σε ανεπαρκή φωνολογική επίγνωση. Η φωνολογική επίγνωση αναφέρεται στη δεξιότητα κατανόησης ότι οι λέξεις αποτελούνται από φωνήματα, τα οποία συνιστούν τη βάση για τη δημιουργία των λέξεων. Προβλήματα εντοπίζονται κυρίως στη φωνολογική κωδικοποίηση, στην ανάλυση των φθόγγων μιας λέξης και στη διάκριση γραμματικών και συντακτικών διαφορών ανάμεσα στις λέξεις και τις προτάσεις.      34

Κατηγοριοποίηση μαθησιακών δυσκολιών

Αιτιολογική κατηγοριοποίηση : Βάσει της αιτιολογίας τους, είτε εντοπισμένη, είτε υποθετική Λειτουργική κατηγοριοποίηση : Βάσει το επίπεδο επίδοσης του παιδιού σε ένα συγκεκριμένο έργο : παιδιά με χαμηλότερη νοητική ανάπτυξη από τον μέσον όρο - βραδύς ρυθμός μάθησης - και περιπτώσεις νοητικής υστέρησης παιδιά με φυσιολογικό επίπεδο νοητικής ανάπτυξης με κάποια ειδική μαθησιακή δυσκολία       35

Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες: -δυσκολία σε μία δεξιότητα, επεξεργασίας γραπτού λόγου (δυσλεξία, δυσορθογραφία, δυσγραφία, δυσαριθμησία) Γενικές μαθησιακές δυσκολίες: -βραδύς ρυθμός πρόσκτησης και χρήσης διαφόρων δεξιοτήτων, οι οποίες συνδέονται με την αποκωδικοποίηση και κατανόηση του γραπτού λόγου -ενδογενείς παράγοντες Δευτερογενείς μαθησιακές δυσκολίες: -προβλήματα στη μάθηση, λόγω αντίξοων περιβαλλοντικών συνθηκών και έλλειψη επαρκών ερεθισμάτων ή ύπαρξη ψυχοπαθολογίας

Τομείς ειδικών μαθησιακών δυσκολιών

Οπτική αντίληψη (δυσκολία στον προσανατολισμό, την αντίληψη χώρου, οπτική διάκριση, οπτική μνήμη) Ακουστική αντίληψη (προβλήματα στην ακουστική μνήμη, την ανάκληση ακολουθίας ήχων ή προφορικών οδηγιών, ακουστική διάκριση και αντίληψη ήχων) Γλωσσικές δεξιότητες  Μνήμη Μεταγνωστικές δεξιότητες (κατανόηση απαιτήσεων ενός γνωστικού αντικειμένου, εφαρμογή κατάλληλων δεξιοτήτων μελέτης, αξιολόγηση τρόπου προσέγγισης νέας γνώσης) Ψυχοκοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη και συμπεριφορά (χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολίες σε κοινωνικές δεξιότητες, έλλειψη αυτονομίας, αυξημένο άγχος, μειωμένα κίνητρα)         36

Δυσλεξία

Επίκτητη: Δυσκολίες που εμφανίζονται ως απόρροια μίας ασθένειας ή τραυματισμού ειδικών περιοχών του κεντρικού νευρικού συστήματος, οι οποίες ωστόσο δεν υπήρχαν προηγουμένως               37

Ειδική αναπτυξιακή δυσλεξία: Δυσκολίες που οι αιτίες εμφάνισής τους δεν είναι εμφανείς και δεν υπήρχε προηγούμενη επάρκεια

Διαδικασία αξιολόγησης μαθησιακών δυσκολιών

Εντοπισμός από γονείς ή εκπαιδευτικούς Ανίχνευση με σταθμισμένες δοκιμασίες, αλλά και άτυπες δοκιμασίες (ειδικά σταθμισμένα τεστ- διαφωνία ότι εντοπίζουν γενικές μαθησιακές δυσκολίες μόνο και όχι ειδικές) Αξιολόγηση - Συλλογή ατομικών στοιχείων από άμεσο οικογενειακό  περιβάλλον και σχολικό, καθώς και ατομικό ιστορικό Προσδιορισμός οι δυσκολίες οφείλονται σε : (α) εγγενείς γνωστικές δυσκολίες, (β) εκπαιδευτικά προβλήματα, (γ) έλλειψη κατάλληλων ευκαιριών στην οικογένεια Κριτήριο συμμόρφωσης δείκτη νοημοσύνης με σχολική επίδοση Μαθησιακός έλεγχος           38

Μοντέλα αξιολόγησης

Παραδοσιακό : Σταθμισμένα Τεστ - κατάταξη σε κατηγορία ανάλογα την επίδοση Δυναμική αξιολόγηση: Όχι Τεστ - αξιολόγηση ικανότητας μάθησης από εκπαιδευτικό σε πλαίσιο τάξης - υποκειμενική αξιολόγηση Αξιολόγηση με βάση το αναλυτικό πρόγραμμα - Χρήση υλικού από τη διδακτέα ύλη, θέση στόχων, αξιολόγηση μαθητή, συστηματικές και επαναλαμβανόμενες μετρήσεις για τον προσδιορισμό αν ο στόχος επετεύχθη Μέσα για αξιολόγηση δυσκολιών: (α) Σταθμισμένα Τεστ - επίπεδο και ρυθμό ανάπτυξης παιδιού (β) Αναπτυξιακά προφίλ, λίστες δεξιοτήτων, δοκιμασίες με εξωτερικά κριτήρια - τι μπορεί να κάνει και τι όχι (γ) Διδακτικά πειράματα - μάθηση - ικανότητα συγκράτησης περιεχομένου και εφαρμογής γνώσης       39        

Παρέμβαση

Πρώιμη παρέμβαση - Προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης : Εκπαίδευση και εποπτεία των εκπαιδευτικών, ακόμα και στο σπίτι, διδασκαλία ανάγνωσης σε ατομική βάση, καθοδήγηση παιδιών μεταξύ τους. Παρέμβαση μετά τη διάγνωση - Παρεμβατικά προγράμματα δευτερογενούς πρόληψης - Παροχής βοήθειας ή Ένταξης μαθητών με δυσκολίες στη μάθηση : ενισχυτική διδασκαλία, άμεση διδασκαλία και μάθηση, συνεχής έλεγχος προόδου και ευκαιρίες για πρακτική εξάσκηση για απόκτηση δεξιοτήτων, ιεραρχημένους και δομημένους στόχους όσον αφορά τις μαθησιακές εργασίες που είναι ανάλογες με τις ικανότητες των παιδιών Εξατομικευμένη παρέμβαση - Προγράμματα τριτογενούς πρόληψης           40

Μοντέλο παρέμβασης Good, Simmons, Smith

Κυρίως για ανάγνωση: φωνολογική ενημερότητα κατανόηση σύνδεσης γράμματος - ήχου φωνολογική ανακωδικοποίηση ακρίβεια και ευχέρεια με τα κείμενα               41

Μέθοδος "Ανταπόκριση στην Παρέμβαση"

Σε σχολική τάξη: Παρέχεται διδασκαλία σε όλους από τον εκπαιδευτικό. Η πρόοδος ελέγχεται με αξιόπιστα μέσα αξιολόγησης που θα πρέπει να δίνουν σαφή και ολοκληρωμένη εικόνα της ακαδημαϊκής προόδου και του μαθησιακού προφίλ Ο εκπαιδευτικός επαναπροσδιορίζει τη διδακτική προσέγγιση που χρησιμοποιεί και εφαρμόζει νέες μεθόδους παρέμβασης, στην περίπτωση που διαπιστώσει ότι η πρόοδος των μαθητών δεν είναι η αναμενόμενη. Όσοι μαθητές δεν ανταποκρίνονται, λαμβάνουν βοήθεια είτε σε ατομικό είτε σε ομαδικό επίπεδο από τον εκπαιδευτικό ή από κάποιον βοηθό και διαφοροποιούνται τόσο το διδακτικό υλικό, όσο οι μέθοδοι διδασκαλίας και οι εκπαιδευτικοί στόχοι Επαναλαμβάνεται ο έλεγχος προόδου Αν εξακολουθεί και υπάρχει πρόβλημα αξιολογούνται από διεπιστημονική ομάδα για τη διερεύνηση τυχόν μαθησιακών δυσκολιών       42

Διευκόλυνση ανάπτυξης και μάθησης

Στο πλαίσιο σχολικής τάξης : (α) προγράμματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, (β) δίκτυα υποστήριξης για παροχή κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού, (γ) προγράμματα ενίσχυσης διδασκαλίας, (δ) προγράμματα για την κατάρτιση βοηθών, εθελοντών για να βοηθήσουν στην τάξη ή για συνεργασία με τον εκπαιδευτικό Βοήθεια στους μαθητές και στις οικογένειές τους: (α) προγράμματα ενίσχυσης ικανότητας μαθητών μέσα στη σχολική τάξη, (β) πρόγραμμα ενημέρωσης για τις διαθέσιμες πηγές βοήθειας και τρόπους πρόσβασης σε αυτές, (γ) συστήματα που διευκολύνουν την αναζήτηση βοήθειας και στρατηγικές αξιολόγησης των αναγκών, (δ) μέθοδοι για αντιμετώπιση παραπομπών, (ε) προγράμματα παροχής πρώτων βοηθειών, (στ) μέθοδοι για αποτελεσματική αντιμετώπιση περιπτώσεων και διαχείριση υπηρεσιών στήριξης, (ζ) συνεργασία με την κοινότητα για την ενσωμάτωση επιπρόσθετων υπηρεσιών παροχής βοήθειας Αντιμετώπιση κρίσεων και πρόληψη : προγράμματα διαχείρισης, πρόληψης, αντιμετώπισης κρίσεων Στήριξη σε μεταβατικά στάδια Εμπλοκή σε της οικογένειας σε θέματα σχολείου : προαγωγή συνεργασίας Συνεργασία με την κοινότητα για ενεργό εμπλοκή και στήριξη     43

Προγράμματα προαγωγής ψυχικής υγείας - ΚΣΑ

Στόχοι: διατήρηση στόχων μάθησης και εφαρμογή γνώσεων στη ζωή βελτίωση ακαδημαϊκών δεξιοτήτων και σχολικής επιτυχίας               44

Δεξιότητες ΚΣΑ: Αυτογνωσία Κοινωνική Αντίληψη Λήψη Υπεύθυνων Αποφάσεων Αυτοδιαχείριση Διαχείριση Σχέσεων

Προγράμματα ΚΣΑ

Paths :  (α) ετοιμότητα και αυτοέλεγχος (β) συναισθήματα και σχέσεις (γ) επίλυση διαπροσωπικών γνωστικών προβλημάτων + ανάπτυξη θετικής αυτοεκτίμησης + βελτίωση σχέσεων με συνομηλίκους  I Can Solve : (α) αναγνώριση ύπαρξης διαπροσωπικών προβλημάτων, (β) συλλογή κατάλληλων λύσεων, (γ) πρόβλεψη συνεπειών λύσεων SDM/SDS : (α) ετοιμότητα για λήψη απόφασης (β) διδακτική φάση (γ) εφαρμογή . δεξιότητες αυτοελέγχου, κοινωνικής αντίληψης, συμμετοχικότητας, κριτικής σκέψης RCCP : κοινωνική και συναισθηματική μάθηση : ενεργητική ακρόαση, προσφορά βοήθειας, διαχείριση συναισθημάτων, διαπραγμάτευση, αποδοχή διαφορετικότητας, αντιμετώπιση προκατάληψης          45

Σχολικός εκφοβισμός

Ορισμός: Πρόκειται για ένα πρότυπο επιθετικής συμπεριφοράς μεταξύ δύο ή περισσότερων παιδιών με κύρια χαρακτηριστικά: (α) την πρόθεση για πρόκληση βλάβης, (β) την επανάληψη ή απειλή της για μεγάλο χρονικό διάστημα, (γ) την ύπαρξη "διαφοράς δύναμης" μεταξύ των μαθητών που εκφοβίζουν κι εκείνων που υφίστανται εκφοβισμό. Ενδεικτικά Προγράμματα παρέμβασης: Ολιστική παρέμβαση ενίσχυσης θετικών συμπεριφορών/SWPBS Second Step : A Violence Prevention Curriculum : κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες Bully Busters Bully Prevention in Positive Behavior Support Save         46

Comer Model

Το μοντέλο αυτό προβάλλει την ενίσχυση μιας κοινότητας μάθησης μέσω της διασύνδεσης των σχολείων, των οικογενειών και της ευρύτερης κοινότητας, με σκοπό τη συνεργασία και εμπλοκή των σημαντικών άλλων στη ζωή των παιδιών, στο πλαίσιο μιας συστημικής αναδόμησης και μεταρρύθμισης του σχολικού περιβάλλοντος. Σχέδιο δράσεις σε τέσσερις τομείς: - κοινωνικό κλίμα -σχολική επίδοση -επιμόρφωση προσωπικο -συνεργασία με κοινότητα Επίσης προωθείται η ψυχική υγεία με παρεμβάσεις με συμβουλευτική, διαλεκτική συμβουλευτική, διαχείριση κρίσεων, παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών, επιμορφωτικά σεμινάρια για το προσωπικό με θέμα την ανάπτυξη του παιδιού και την ψυχική υγεία. Πρόγραμμα συμμετοχής γονέων: δραστηριότητες, συνεργασία, συμμετοχή στο σχεδιασμό : Εμπιστοσύνη, Καλός σχεδιασμός, Ενδυνάμωση 47

Zigler's School of th 21st Century

Το δημόσιο σχολείο ως χώρος παροχής ποικίλων υπηρεσιών. Απευθύνεται κυρίως στις οικογένειες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να παρέχουν ημερήσια φροντίδα στα παιδιά τους για τον λόγο ότι οι γονείς απουσιάζουν στις εργασίες τους. Περιλαμβάνει: Ολοήμερο πρόγραμμα για παιδιά προσχολικής ηλικίας έως το νηπιαγωγείο Παροχή φροντίδας σε παιδιά από το νηπιαγωγείο ως την ΣΤ Δημοτικού πριν και μετά το σχολείο, καθώς και κατά τη διάρκεια των διακοπών Δίκτυο παροχής ημερήσιας φροντίδας στην οικογένεια Σύστημα ενημέρωσης και πληροφόρησης για υπάρχουσες υπηρεσίες και για αντίστοιχο σύστημα παραπομπών Πρόγραμμα στήριξης της οικογένειας και εκπαίδευσης των γονέων στο σπίτι       48

School of Future

Άξονες: Υπηρεσίες υγείας και ψυχικής υγείας Ενεργός συμμετοχή γονέων και εκπαιδευτικών στις δραστηριότητες του προγράμματος Συμμετοχή ιδιωτικών και δημόσιων οργανισμών ή φορέων με την ιδιότητα συνεργατών Την εξασφάλιση δέσμευσης και αφοσίωσης στο πρόγραμμα από τους διευθυντές και το λοιπό προσωπικό Την πρόθυμη συμμετοχή στη διαδικασία αξιολόγησης Άξονες: Υπηρεσίες υγείας και ψυχικής υγείας Ενεργός συμμετοχή γονέων και εκπαιδευτικών στις δραστηριότητες του προγράμματος Συμμετοχή ιδιωτικών και δημόσιων οργανισμών ή φορέων με την ιδιότητα συνεργατών Την εξασφάλιση δέσμευσης και αφοσίωσης στο πρόγραμμα από τους διευθυντές και το λοιπό προσωπικό Την πρόθυμη συμμετοχή στη διαδικασία αξιολόγησης

Στόχοι: Βελτίωση ζωής μέσω ανάπτυξης συνεργασίας ανάμεσα σε δημόσια σχολεία, τοπικές υπηρεσίες, ομάδες-συλλόγους δασκάλων και γονέων Βελτίωση σχολικής επίδοσης και προσαρμογής μαθητών με την συμμετοχή γονέων και κοινότητας στην εκπαίδευση Προσδιορισμός δυνατοτήτων παιδιών, οικογενειών, σχολείων και κοινότητας, ως βάση παρέμβασης Εφαρμογή προγραμμάτων για ενίσχυση αυτοεκτίμησης και ατομικής ανάπτυξης Συντονισμός υπηρεσιών για παιδιά και οικογένειες Πρόληψη ή αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων       49

Σχολεία ως κοινότητες που νοιάζονται και φροντίζουν

Μοντέλο Βασικού Σχολείου: Έμφαση στη δημιουργία ομάδων στο σχολείο προκειμένου οι μαθητές να νιώσουν ότι ανήκουν σε μία σχολική κοινότητα. Ομαδικές εργασίες, δραστηριότητες ως το τέλος του δημοτικού σχολείου             50

Μοντέλο Sizer Essential Schools: Έμφαση στον ρόλο του εκπαιδευτικού ως μέντορα και στο περιεχόμενο των σχολικών εργασιών, προκειμένου οι μαθητές να νιώσουν ότι αξίζει να συμμετέχουν στη σχολική ζωή και να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις. Δημιουργούνται μικρές ομάδες και συνεργάζονται με μικρότερο αναλογικά αριθμό εκπαιδευτικών για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Δίνεται η δυνατότητα να ασχοληθούν οι εκπαιδευτικοί και σε προσωπικό επίπεδο με τους μαθητές για τυχόν δυσκολίες

Πρόγραμμα Μαζί για τα Παιδιά: Στόχος είναι η ανάπτυξη ενός σχεδίου συντονισμού της κοινότητας, με σκοπό την εξασφάλιση ενός ασφαλούς και υγιούς περιβάλλοντος για όλα τα παιδιά. Στόχος λοιπόν είναι η δημιουργία μιας κοινότητας ικανής να ανταποκριθεί στις εκπαιδευτικές ανάγκες όλων των παιδιών συλλήβδην. Ο σχολικός ψυχολόγος είναι ο πρόεδρος της επιτροπής που αναλαμβάνει όλες τις υπηρεσίες, ο συντάκτης των ενημερωτικών δελτίων και αποτελεί μέλος της ομάδας αξιολόγησης και προγραμματισμού.           51

Πρόγραμμα για την ανάπτυξη του παιδιού: Σκοπός του είναι η αναβάθμιση του σχολείου σε μία μορφή κοινότητας που νοιάζεται και φροντίζει για τους μαθητές της. Άξονες: ανάπτυξη στενών διαπροσωπικών σχέσεων όλων με όλους εμπλουτισμός α.π. με δραστηριότητες αυτενέργειας και συμμετοχής στη μαθησιακή διαδικασία άσκηση παιδιών σε προκοινωνικές αξίες άσκηση στην τήρηση της τάξης και στην πειθαρχία μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες συνεργασία σχολείου-οικογένειας εφαρμογή προγραμμάτων συνεργασίας, αλληλοβοήθειας, φροντίδας και αρμονικής συνύπαρξης με συμμαθητές

Primary Mental Health Project

Στόχος: Μείωση δυσκολιών σχολικής προσαρμογής και παροχή εξατομικευμένης βοήθειας/θεραπείας για προβλήματα διαπροσωπικής ή ενδοπροσωπικής συμπεριφοράς ή και δυσκολίες μάθησης Βασικά Στοιχεία: Απευθύνεται σε παιδιά μικρής ηλικίας, όπου υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης και πρόληψης μελλοντικών προβλημάτων Χρησιμοποιεί μια συστηματική διαδικασία διάγνωσης για τον εντοπισμό των παιδιών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες σχολικής προσαρμογής Παρέχει εγκαίρως υπηρεσίες βοήθειας και φροντίδας στα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο σχολείο Επιμερίζει τους επαγγελματικούς ρόλους του προσωπικού σε συγκεκριμένες δραστηριότητες         52

Η εφαρμογή του προγράμματος ακολουθεί τα εξής στάδια: Ψυχοδιαγνωστική αξιολόγηση για την περιγραφή του προφίλ των παιδιών όσον αφορά στους δείκτες ψυχοκοινωνικής επάρκειας και στις δυσκολίες σχολικής προσαρμογής Παραπομπές των εκπαιδευτικών και εντοπισμός των μαθητών που χρειάζεται να συμμετάσχουν σε προγράμματα παρέμβασης Αξιολόγηση δεδομένων της διαγνωστικής διαδικασίας από την υπεύθυνη ομάδα του προγράμματος  Παροχή βοήθειας-φροντίδας στα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες προσαρμογής Ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των μελών της ομάδας συντονισμού και επαναπροσδιορισμός των στόχων Τακτικές συναντήσεις των συμμετεχόντων κατά τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος με στόχο την αξιολόγηση  Επισκέψεις των υπεύθυνων-συμβούλων για τη στήριξη των συμμετεχόντων και την αντιμετώπιση των ιδιαίτερα δύσκολων ατομικών περιπτώσεων Διαρκής κατάρτιση και συναντήσεις συμβουλευτικής με τους βοηθούς των παιδιών και το προσωπικό του σχολείου         53

Πρόγραμμα Achieve

Στόχος: προαγωγή μιας διαδικασίας σχολικής αναμόρφωσης που βελτιώνει τη διδασκαλία και τη μάθηση. Απευθύνεται σε μαθητές "υψηλού κινδύνου", στις οικογένειες και τους εκπαιδευτικούς τους. Τομείς δραστηριότητας: Σχεδιασμός στρατηγικής και οργανωτικής ανάλυσης του συστήματος Διαδικασία παραπομπής και συστηματική ανάλυση περιπτώσεων Κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε αποτελεσματικές μεθόδους διδασκαλίας και συμπεριφοράς Κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε λειτουργικές μεθόδους αξιολόγησης των μαθησιακών δυσκολιών με βάση το αναλυτικό πρόγραμμα, καθώς και σύνδεση με το σχεδιασμό και την εφαρμογή της παρέμβασης Συμβουλευτική των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή αποτελεσματικών συμπεριφοριστικών παρεμβάσεων σε προβλήματα μάθησης και συμπεριφοράς των μαθητών Εκπαίδευση, καθοδήγηση και υποστήριξη των γονέων σε συγκεκριμένα θέματα που αφορούν τη μάθηση και τη συμπεριφορά των μαθητών Εκπαίδευση, καθοδήγηση και υποστήριξη γονέων σε θέματα μάθησης και συμπεριφοράς των μαθητών Έρευνα για την αξιολόγηση του προγράμματος     54

Στόχοι προγράμματος: Ενδυνάμωση δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών για την επίλυση προβλημάτων στις μαθησιακές και κοινωνικές δυσκολίες μαθητών που ανήκουν στις ομάδες "υψηλού κινδύνου" Βελτίωση των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών στη διαχείριση της τάξης και της συμπεριφοράς των μαθητών που ανήκουν στις ομάδες "υψηλού κινδύνου" Βελτίωση των παρεχόμενων σχολικών ψυχολογικών υπηρεσιών στους μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση Ενίσχυση της σχολικής και της κοινωνικής προόδου των μαθητών μέσα από την ενεργό συμμετοχή των γονέων στην εκπαίδευση Αξιολόγηση των διαφορετικών τομέων του προγράμματος Δημιουργία κατάλληλου σχολικού κλίματος και ευθύνη κάθε μέλος του προσωπικού για ένα μαθητή           55