Zusammenfassung der Ressource
ERREAKZIO KIMIKOAK
- DEFINIZIOA
- Erreaktiboak→Erreakzio
kimikoan, hasierako
substantzia batzuk dira.
Adibidez: C eta O
- Produktuak→ Prozesuaren
bukaeran, erreaktiboak
produktu bihurtzen dira,
hasierakoen desberdinak.
Adibidez: CO
- AZALPENA
- atomo erreaktiboen arteko loturak
apurtu egiten dira, eta atomoak
beste era batera lotzen dira→
produktu berriak sortuz
- TALKEN TEORIAREN
BALDINTZAK
- → Orientazio egokia
→ Taleken energia
egokia
- ondo irtetzen bada
produktuak ateratzen dira
- ABIADURAK ERAGITEN DUTEN FAKTOREAK
- Erreakzio baten abiadurak hau
neurtzen du: zer
azkartasunekin bihurtzen diren
erreaktiboak produktu.
- zenbait modutara bizkor
daiteke erreakzioen abiadura
- Tenperatura: Tenperatura handitzean,
erreaktiboen partikulak bizkorrago mugitzen
dira → haien artean errazago talka egin →
errazago apurtu daitezke loturak→ handitu
erreakzioaren abiadura.
- Erreaktiboen kontzentrazioa:
Erreaktiboen kontzentrazioa handitzean
partikula gehiago daudenez, handitu egiten
da partikulek talka egiteko probabilitatea,
eta, horrekin batera, erreakzioaren
abiadura.
- Erreaktiboen zatiketa-maila: Erreaktiboen
zatiketa-maila handitzean, partikulen
arteko ukipen-azalera handiagoa izango
da, eta, ondorioz, arinago gertatuko da
erreakzioa.
- Katalizatzaileak: Katalizatzaile izeneko
substantziak erreakzioak gertatzeko bideak
edo mekanismoak aldatzen dituzte, ondorioz,
abiadura ere bai.
- ENRGIA
- EXOTERMIKOA
- Erreakzio kimiko
gertatzean, energia
bero modura igortu
- Errekuntza-erreakzioa → susbtantzia
bati oxigenoak lagunduta gertatzen den
erreakzioak. Oso arinak. Beroa askatu.
- ENDOTERMIKOA
- Erreakzio kimikoa
gertatzean, sistemak
energia xurgatzen badu.
- EKUAZIOAK
- Ekuazio kimikoa, erreakzio
kimikoaren adierazpen grafikoa
da.
- Substantzien egoera fisiko
adierazten da. Formularen ostean
(s), (l), (g) eta (aq) sinboloak idazten
dira.
- DOIKETAK
- Ekuazio kimiko bat doitzea
ekuazioaren bi ataletan klase
bakoitzeko atomo-kopuruak
berdintzea da.
- EKUAZIO KIMIKOEN ESANAHI
KOANTITATIBOA
- 2KClO3(s) → 2KCl(s)+3O2(g)
- Interpretazio
atomiko-molekularra
- Deskonposatzen diren KClO3-ren bi
molekula bakoitzeko, KCl-aren bi
molekula eta O2-aren hiru molekula
eratzen dira.
- Interpetrazio molarra
- Deskonposatzen diren
KClO3-ren bi mol bakoitzeko,
KCl-aren bi mol eta O2-aren hiru
mol eratzen dira.
- MOTAK
- Sintesi-erreakzioak: substantzia bat
eratzen da erreaktibo bi edo gehiagotik
abiatuz
- Deskonposizio-erreakzioak: substantzia bat
deskonposatu, beste substantzia
sinpleagoak eratuz
- Desplazamendu-erreakzioak: elementu batek
desalojatu, beste bat konposatu batetik eta
ordezkatu egiten du
- Desplazamendu bikoitzeko erreakzioak: bi substantzien
atomo edo ioi osatzaileak trukatu egiten dituzte beren
posizioak substantzia horietan
- ERREAKZIO INTERESGARRIAK
- Azidoen eta baseen
arteko erreazioak
- Azidoak
- Zer dira? sustantzia kaltegarriak eta
korrosiboak dira. Zaporea: garratza. Metal
batzuekin erreakzionatu eta hidrogenoa
askatu, baseekin erreakzionatzean,
neutralizatu.
- Baseak
- Zer dira? Garbitzeko
produktuetan dauden
substantziak. Zaporea:
Mingotsa. Azidoak
neutralizatu
- Azidoak eta baseak
larruazala erre. Substantzien
kolorea aldatu.
- pH eskala → disoluzioen
azidotasun edo basikotasun maila
adierazteko. 0-7 → azidoa 7-14 →
basikoa
- Oxidazio-erreakzioak
- burdinak airean dagoen oxigenoarekin
erreakzionatzen du, eta burdin(III)
oxidoa osatzen da: 4Fe 3O2 2Fe2O3