Zusammenfassung der Ressource
EUSKALKIAK
- Oihenart
- Berak egin zuen euskalkiak sailkatzeko lehenengo saioa XVII.urtean
- Oihenartek lau euskalki aipatu zituen:
- Akitaniera Ipar Euskal Herrian egiten zena.
- Baskoiena Nafarroan egiten zena.
- Barduliarrera Gipuzkoan eta Araban egiten zena.
- Autrigoiena Bizkaian egiten zena.
- Larramendi
- Berak egin zuen euskalkiak sailkatzeko 2. ahalegina.1729.urtean
- Larramendik ordez hiru euskalki bereiztu zituen:
- Bizkaitarra
- Nafar-Lapurtarra
- Guiputza
- Bonaparte
- Berak egin diaktologia ikerketak hau da,euskararen aldaerak aztertu zituen. XIX.mendean egin zuen hau eta bere helburua euskalkiak mapa batean erakustea zen.
- Berak 8 euskalki 3 multzo nagusitan bereiztu zituen:
- Mendebaldekoa euskara bizkaitarra
- Ekialdekoak zuberotarra eta iparraldeko eta mendebalekuak osatzen zuten.
- Erdigunekoa guiputza,iparraldeko nafarrak,hegoaldeko nafarrak eta lapurtarrak osatzen zuten.
- 8 euskalki eta 25 azpi euskalkiak.
- Euskaraz bizkaitarra hiru azpi euskalki mendebaldekoa,ekialdekoa eta Gipuzkoakoa.
- Euskara giputzean hiru azpi euskalki iparraldekoa,hegoaldekoa eta nafarra azken honen barruan Burunda eta Etxarriko hizkerak.
- Iparraldeko Nafarroan sei azpi euskalki Ultzama,Baztan,Bortziriak,Arakaldo,Araitz eta Gipuzkoako.
- Euskara Lapurtarrean bi azpi euskalki jatorra eta nahasia
- Hegoaldeko nafarrean hiru azpi euskalki Iruñetik ekialdekoa eta mendebaldekoa eta Izarbeibarkoa.
- Euskara zuberotarra bi azpi euskalki jatorra eta erronkarikoa
- Ekialdeko behe nafarrean hiru azpi euskalki garaitan amizkutarra,zaraitzukoa eta aturrialdekoa.
- Mendebaleko behe Nafarroan hiru azpi euskalki Baigorrikoa, Lapurdikoa eta Aezkoa
- Koldo Zuazo
- Berak gaurko egun dauden euskalkiak aztertu eta azaldu ditu.
- Berak gaur egungo bost euskalki bereiztu zituen,baina baita ere nahasiak aipatu zituen:
- 5 euskalkiak:
- Mendebaldekoa,Bizkaian,Arabako Aramaion eta Gipuzkoako Deba ibar gehienean.
- Erdialdekoa,Gipuzkoa gehienean eta Nafarro mendebaldeko eskualde batzuetan.
- Nafarra Nafarroa gehienean.
- Nafar-Lapurtarra,Lapurdin,Nafarroa Beherean,Luzaiden eta Zuberoako Ipar mendebaldean
- Zuberotarra Zuberoa gehienean.
- Nahasia:
- 8 hauetako daude: Deba haraneko iparraldekoa,Burundakoa,Gipuzkoako Ipar ekialdekoa,NafarrOkako mendebaldekoa,Baztan eta Urdazubi eskualdekoa,Aezko haraneko,Lapurdi itsasbaztarrekoa eta Amikuzeko.