Nekazaritza iraupenezkoa zen. Kostaldean,
merkataritza ere garatuta zegoen.
Gizartea gizarte-klasetan antolatuta zegoen: lur
jabeak eta merkatariak, eta, nekazari txikiak.
XIX. mendean, Euskadin aldaketa sozial, kultura,
ekonomiko eta politiko handiak gertatu ziren.
Industrializazioaren hasiera
Euskadin, Industria Iraultza kostaldean kontzentratu zen;
zehazki, Bilboko itsasadarraren inguruan eta Gipuzkoan.
Bizkaian, oinarrizko sektoreak lehen
sektorea eta siderurgia izan ziren.
Industria-garapenaren hasiera
1876tik aurrera, siderurgiaren ekoizpena handitu egin zen. Bestetik,
beste jarduera batzuk hedatu egin ziren (ontzigintza eta sektore
hidroelektrikoa). Azkenik, komunikazio-bideak garatu egin ziren
(trenbideak). Horrez gain, finantza-zentro eta banku handiak ere.
Liberalismoa
Burgesak eta merkatariak liberarismo moderatuaren
aldekoak ziren, baina talde karlistek, aldiz, Foruen
inguruko antolakuntza tradizionalaren alde egin zuten.
Lehen Karlistaldia (1833-1839) amaitzean,
eutsi egin zitzaien Foruei.
Bigarren Karlistaldian (1872-1876) karlistek galdu zuten,
eta horren ondorioz, Foruak deuseztatu egin ziren.
Biztanleria
Liberalismoak eta Industria Iraultzak euskal gizartean ere izan
zuten eragina. Inguru industrializatuetan, ordura arte sekula
ikusi gabeko erritmo batean hasi zen hazten biztanleria.
Gizarte berriko talde pobreenak langileak
izan ziren; haiek hirietan bizi ziren, pilatuta.