Tentamen Gezondheidszorg 0-23 jaar

Gezondheid
1. Organisatie gezondheidszorg
  1. Definitie M. Hubert
    1. Het vermogen zich aan te passen en eigen regie te voeren in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven
      1. Positieve gezondheidsmodel
        lichaamsfuncties
        mentale gezondheid
        zingeving
        kwaliteit van leven
        meedoen in de maatschappij
        dagelijks funcitioneren
  2. 5 sectoren
    1. Maatschappelijke zorg
      1. Publieke gezondheidszorg
        Care
        GGZ
        Cure
    2. Tijd en plaats
      1. Lijnen zorg
        Niveaus
        Aard en tijd zorg
        mono/mulitidiciplinair
        generalistisch, specialistisch
        basis, topklinische zorg
        laagcompleg, hoog compleg
        planbaar, onplanbaar
        lage, hoge intensiteit
        medische verpleegkundige, (psycho-) sociale oriëntatie
        acuut, chronisch
        Wetten
        BIG - Beroepen in de individuele gezondheidszorg
        kwaliteit in de zorg bewaken
        titelbescherming
        patiënten tegen ondeskundigheid beschermen
        WGBO - Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst
        rechten/plichten geneeskundige/zorgverlener
        rechten/plichten van de patiënt
        Micro (lokaal), meso (regionaal), macro (overheid)
        (inter) nationaal, regionaal, lokaal
        beleid, financiering, orgnisatie, dienstverlening, klinisch
        0e lijns - zelfzorg
        1e lijns - huisarts
        2e lijns - ziekenhuis
        3e lijns - UMC
      2. Ambulant
        Kortdurend en langdurend
        Met verblijf/ zonder verblijf
        Algemeen, ziekenhuis, UMC
Beroepsbeoefenaar
1. 7 Canmeds rollen
  1. Communicator
  2. Samenwerkingspartner
  3. Reflectieve professional
  4. Gezondheidsbevorderaar
  5. Organisator
  6. Professional en kwaliteitsbevorderaar
  7. Zorgverlener
Verplegen
1. Doel
  1. Preventie
    1. voorlichting
      1. intentionele gezondheidsvoorlichting
        veranderen van ongunstig gedrag, wat de gezondheid schaadt. Creëren van een bewuste verandering van kennis attitude en gedrag. 1 op 1 of specifieke doelgroep.
      2. faciliterende gezondheidsvoorlichting
        vrijblijvende informatieverstrekking. Objectieve informatie. Voordelen en nadelen worden gegeven. Beeldmateriaal, folder, enz. Gedragsverandering is niet direct het doel, het gaat meer om informeren.
  2. Pijn vermindering
  3. groei en ontwikkeling
  4. herstel
  5. Gezondheid
  6. leven, zo goed mogelijk voor p.
  7. palliateive zorg
  8. zelfmanagment voor p.
    1. ICF, biopsychosociaal model.
      1. Aandoening (dementie)
        Functies en anatomische eigenschappen (stoornis denken, verandering eigenschap hersenen)
        Activiteit (geen boodschappen kunnen doen en koken
        Externe factoren (woont in een verzorgingstehuis)
        Persoonlijke factoren (vrouw, 83 jaar)
        Participatie (niet samen met anderen een huishouding voeren
2. Verpleegkundig proces
  1. Fase 1 - Anamnese
    1. Stap 1 - Gegevens verzamelen
      1. Stap 2 - Gegevens verifiëren
        Navragen bij de patiënt, controleren metingen
        Stap 3 - Gegevens ordenen
        A. Classificaties en overzichten
        1. NANDA-I - Verpleegkundige diagnosen
        2. NIC - Verpleegkundige interventies
        3. NOC - Verpleegkundige uitkomstinterventies
        5. OMAHA - Thuiszorg, 4 domeinen, 42 aandachtsgebieden
        WHC - ICF
        B. Modellen (Theoretisch raamwerk)
        1. Functionele gezondheidspatronen van Gordon (gedragspatronen)
        2. Zelfzorgmodel van Orem
        3. Adaptatiemodel van Roy
        - psychosomatische adaptatie
        - fysiologische adaptatie
        - zelfbeeld adaptatie
        rolbeheersing adaptatie
        onderlinge afhankelijkheid adaptatie
        5. NANDA-I Taxonomie
        Anamnese en diagnose classificatie
        gegevens en diagnose in 13 domeinen
        Stap 4. Gegevens vastleggen
        1. Zorgvuldig
        2. Bondig
        3. Eenduidig
        4. Objectief
        5. Concreet
        6. Duidleijk
        7. Herleidbaar (wie geschreven)
      2. Initiële anamnese (gegevensbestand)
        Verpleegkundige achtergrond - Gesprek- subjectieve gegevens
        - achtergrond
        - persoonsgegevens
        ziektegeschiedenis
        huidig functioneren
        verwachtingen
        emotionele toestand
        Lichamelijk onderzoek - onderzoeken/ observaties (objectieve gegevens)
        beoordelen lichaamsgesteldheid
        vitale functies en andere metingen
      3. Vervolganamnese (voortgang patiënt)
        Gesprekken (subjectieve gegevens)
        onderzoeken/observeren (objectieve gegevens)
    2. 1. Thuiszorganamnese
      1. 2. Gezinsanamnese
        3. Gemeenschapsnamnese
  2. Fase 1 - Anamnese --> Diagnose
  3. Fase 2. Diagnose --> planning van de resultaten
    1. Verlpleegkundige diagnose
      1. formuleren via de PES
        Probleem
        Etiologie: oorzaak
        Signs en symptoms
  4. Fase 3. Planning van de resultaten --> planning van de interventies
  5. Fase 4. Planning van de resultaten en planning van de interventies --> Uitvoering
  6. Fase 5. Uitvoering --> Evaluatie
  7. Kritisch denken binnen het verpleegkundig proces
    1. taalgebruik
    2. waarnemen
    3. feit/interpretatie
    4. vergelijken/classificeren
    5. oordelen/evalueren
    6. redeneren
      1. inductief redeneren (Bottem-up)
        Theorie
        Generaliseren
        feiten/observatie
        voorspelling
        van casus naar theorie
      2. Deductief redeneren (top-down)
        Theorie
        Voorspelling
        feiten/observaties
        terug naar theorie
        van theorie naar casus
    7. Evidence Based Practice (EBP)
      1. STAP 0 - Kritisch kijken naar eigen handelen
        STAP 1 - Formuleer klinische relevante vraag
        STAP 2 - Zoek beschikbare bewijs ( literatuur)
        STAP 3 - Beoordeel kwaliteit en relevantie
        STAP 4 - pas toe in patiëntenzorg
        STAP 5 - reflecteer en evalueer
Psychologie
1. Ontwikkelingspsychologie
  1. Specialisme in de psychologie dat de groei, verandering en consistentie gedurende een hele leven bestudeert
    1. nature/nuture?
  2. Wat kan een baby?
    1. Prenatale periode
      1. ontwikkelingsperiode voorafgaande aan de geboorte
        Zygote: bevruchte eicel
        Embryo: het ongeboren kind gedurende de eerste 8 weken na conceptie
        Foetus: ongeboren kind in de periode tussen embryonale stadium en de geboorte
        Prenatale gevaren
        Placenta: orgaan dat het embryo en de foetus scheidt van de moeder. Placenta vormt barriére tussen de bloedbanen, maar laat voedingsstoffen en afvalstoffen door
        Teratogeen: substantie uit de omgeving (virus, drugs) die schade kan brengen aan het ongeboren kind
        FAS (Foetaal Alcohol Syndroom)
    2. Neonatale periode
      1. 1e maand na geboorte
        Sensomotorische vaardigheden
        alle 5 zintuigen werken
        gedragsmatige reflexten voor manipulatie van de omgeving
        overlevingsmechanismen
        Sociale vaardigheden
        spiegelneuronen: zenuwcel die wordt geactivieerd als er een handeling wordt uitgevoerd, maar ook als je iemand anders een handeling ziet uitvoeren --> nadoen van anderen
        Imitatie: nadoen van anderen
        Synchroniciteit: nauwkeurige coördinatie van kijkrichting, stemgebruik aanrakingen en glimlachen van een baby en moeder of een andere verzorger
        Aangeboren reflex
        Houdingsreflex: met steun zitten
        Grijpreflex: vastklampen aan verzorger
        Zuigreflex: voor voeding
        Loopreflex: voorbereiding lopen
        Aangeboren neiging ontwijken onaangename stimuli (harde geluiden, pijn, sterke geur en fel licht
    3. Infancy
      1. Verder bouwen op de neonatale blauwdruk
        Zuigelingentijd: de periode tussen het einde van de neonatale periode en het moment dat het kind kan praten (rond 18 mnd/2 jr)
        Neurale ontwikkeling
        Tussen neuronen die samen vuren worden verbindingen gevormd, hoe vaker gebruikt hoe duurzamer
        Gevoelige periode: een periode waarin het organisme bijzonder gevoelig is voor specifieke stimuli.
        Ontwikkeling van de hersenen. Synaptic pruning: proces waarbij ongebruikte verbindingen in de hersenen verloren gaan en neuronen beschikbaar komen voor toekomstige ontwikkeling
        Rijping: maturatie. Proces waarin het genetische programma in de loop van de tijd tot uiting komt. Biologische ontplooiing
        Genetic leash: de term van Edward Wilson voor de beperkingen die erfelijke factoren opleggen aan de ontwikkeling
        Contactsteun
        Stimulatie en steun die wordt verkregen door fysieke aanraking van een verzorger
        Endorfinen
        Hechting
        Langdurig sociaal-emotionele relatie tussen het kind en een ouder of andere vaste verzorger
        Inprenting: primitieve vorm van leren waarbij sommige jonge dieren zich hechten aan het eerste wat ze zien
        Hechtingsstijlen
        Veilige hechting:
        Hechtingsstijl van kinderen die - in tegenstelling tot kinderen die onveilig gehecht zijn- ontspannen en op hun gemak zijn bij hun verzorgers en die verdraagzaam zijn tegenover vreemden en nieuwe ervaringen
        Verlatingsangst: een veelvoorkomend patroon van angst dat wordt waargenomen bij jonge kinderen die van hun verzorgers worden gescheiden. (tussen 6-30 maanden is dit gezond!)
        Onveilige hechting
        Angstig-ambivalente hechting: een kind wil contact met de verzorger, extreme blijk van verdriet toont wanneer het wordt gescheiden van de verzorger en moeilijk troostbaar is na hereniging
        Angstig -vermijdende hechting: een kind toont geen interesse in contact met de verzorger en geen blijk van verdriet wanneer het van de verzorger wordt gescheiden, noch wanneer het wordt herenigd.
        Psychosociale ontwikkeling
        Volgens Erikson wodt de psychosociale ontwikkeling gekenmerkt door 8 opeenvolgende statia waarin een individu verschillende ontwikkelingsperoblemen ervaart en waarin hij zijn doelen en sociale relaties heroverweegt
        Vertrouwen: het belangrijkste ontwikkelingsdoel tijdens de eerste 18 maanden van het leven. Volgens Eriksons theorie moet het kind kiezen tussen het wel/niet vertrouwen van anderen
        Eriksons Psychosociale stadia
  3. Kind - vaardigheden
    1. Taal
      1. Taalverwervingssysteem: Biologische georganiseerde hersenstructuur die enkele elementaire grammaticale regels bevat waardoor het leren van taal gemakkelijker zou verlopen
        aangeboren programma afwerking ('software' in de hersenen')
      2. Brabbelstadium
        periode in het eerste levensjaar waarin een zuigeling een groot aantal verschillende geluiden produceert
        1 jaar, 1-woordfase
        2 jaar, 2-woordfase
        Grammatica
        Door grammatica wordt woordenschat in taal omgezet. De regels van een taal die bepalen hoe met woorden morfemen en syntaxis een begrijpelijke zit moet worden gevormd.
        Telegramspraak: korte, eenvoudige zinnen, typerend voor jonge kinderen die meervoudsvormen, werkwoordstijden en lidwoorden weglaten. net als in een telegram
        Morfeem: Elke kleinste nog betekenisvolle eenheid binnen een woord. Sommige morfemen zijn hele woorden, andere zijn grammaticale onderdelen die de betekenis van een woord veranderen (handelde, Marjan's...)
        Andere taalvaardigheden
        sociale communicatieregels
        non-verbale communicatie
        Abstracte termen voor innerlijke ervaringen: verdrietig, doen alsof, raden, hopen
    2. Cognitieve ontwikkeling
      1. Theorie van de gefaseerde ontwikkeling: Piaget
        duidt fases aan in de cognitieve ontwikkeling en belangrijke veranderingen in denkprocessen benadrukt
        3 ideeën van Piaget
        Schema's
        mentale structuur of programma dat de ontwikkeling van het kind aanstuurt
        Bij een zuigeling: voeding/eten
        Assimilatie
        mentaal proces dat de nieuwe informatie in bestaande schema's aanpast
        de zuigeling zal beginnen te zuigen aan een fles waarop hij of zij aan de borst zoog
        Accommodatie
        mentaal proces dat bestaande schema's aanpast om nieuwe informatie beter te kunnen opnemen
        kind zal ontdekken dat de nieuwe situatie toch anders benaderd dient te worden. Overgang van fles naar kopje is nog een sterkere accommodatie
        Piagets stadia van cognitieve ontwikkeling, 4 stadia
        0-2 jaar Sensomotorische stadium
        1e stadium - het kind is sterk afhankelijk van zijn aangeboren motorische responsen op stimulie. Het kind ontdekt de wereld via de zintuigen en motorische handelingen
        Sensomotorische intelligentie
        mentaal vermogen dat zichtbaar wordt in de eerste schema's die een kind gebruikt. deze schema's bestaan voornamelijk uit motorische responsen op stimulie.
        Kenmerken
        Objectpermanentie
        het besef dat een object onafhankelijk van eigen handelingen of aandacht bestaat. Voorwerp blijft bestaan, ook al zie je het niet meer.
        mentale representatie: vermogen om innerlijke beelden te voren van objecten en gebeurtenissen ontwikkeld
        Doelgericht gedrag
        kinderen ontwikkelen het vermogen om een enkel doel voor ogen te nemen en dat na te streven. lepel laten vallen van tafel voor dat leuke geluid en dat blijven herhalen
        Theory of mind
        Is pas later ontdekt: besef dat anderen opvattingen, verlangens en emoties kunnen hebben die verschillen van die van jezelf. Babies kunnen onderscheid maken in een behulpzaam figuur en schadelijk figuur. kiezen behulpzame figuur als speelgoed.
        2-6 jaar Preoperationele stadium
        Het 2e stadium - wordt gekenmerkt door een goed ontwikkelde mentale representatie van het gebruik van taal
        Kenmerken
        Egocentrisme
        op zichzelf gericht zijn, zichc niet kunnen voorstellen dat een ander standpunt mogelijk is dat het eigen. (bellen aan de telefoon en knikken, niet wetende dat de ander dat niet ziet)
        animistisch denken
        preoperationele manier van denken waarbij het kind aanneemt dat objecten een leven hebben en mentale processen kennen. Thee drinken met poppen
        Centratie
        preoperationeel denkpatroon waarbij het kind zijn aandacht op niet meer dan één factor tegelijk kan richten. Persee uit een hoog, smal glas willen drinken, omdat het ten onrechte aanneemt dat daar meer in kan. Het concentreert zich alleen op de hoogte van het glas
        Irreversibiliteit (onomkeerbaarheid)
        het onvermogen bij het preoperationele kind om een serie van gebeurtenissen of mentale stappen door te denken en vervolgens het verloop mentaal terug te draaien.
        6-11 jaar Concreet-operationele stadium
        3e sadium - het kind begrijpt het principe van conservatie, maar is nog niet in staat tot abstract denken
        kenmerken
        Conservatie
        besef dat fysieke eigenschappen van een object of substantie niet veranderen als het uiterlijk van het object veranderd maar niets wordt toegevoegd of weggehaald
        Logische operatie
        oplossen van problemen door beelden in gedachten te manipuleren. magisch denken wordt minder.
        Vanaf 11 jaar - Formeel-operationeel
        4e stadium - het kind leert abstract te denken
        kenmerken
        abstract denken
        tieners en volwassenen in deze fase ontwikkelen het vermogen tot abstract redeneren en hypothetisch denken
        metafoor van de golf
        tegenwoordig zijn we er meer van overtuigt dat de cognitieve ontwikkeling meer gaat als een 'golf' ipv abrupt gefaseerd
      2. proces waarbij de manier van denken in de loop der tijd verandert
    3. Sociaal en emotionele ontwikkeling
      1. socialisatie
        levenslange ontwikkeling van gedragspatronen, waarden, normen, vaardigheden, houdingen en motieven die vervolgens de eigen gemeenschap gewenst zijn
        4 opvoedingsstijlen en hun effecten
        autoritatieve opvoeding
        verzorgers zijn warm, oplettend en gevoelig voor de behoeften en interesses van het kind
        ouders stellen redelijke eisen aan het volwassenheidsniveau en leggen regels uit en versterken deze
        ouders staan kind toe beslissingen te nemen wanneer het daaraan toe is, luisteren naar standpunt van het kind
        hebben zelfvertrouwen, zelfstandig en enthousiast
        verwend maar niet verpest
        autoritaire opvoeding
        ouders of andere verzorgers zijn koud en afwijzend, halen het kind vaak naar beneden
        ouders zijn veeleisend, kunnen dwang gebruikten door te schreeuwen, commanderen en bekritiseren en vertrouwen op straffen
        ouders nemen de meeste beslissingen voor het kind, luisteren zelden naar het standpunt van het kind
        nervositeit en onzekerheid, soms zelfs asociaal gedrag
        permissieve opvoedingsstijl
        ouders zijn warm, maar lopen het risico het kind te verwennen
        ouders stellen weinig tot geen eisen aan het kind, vaak vanuit misplaatste zorg voor de eigenwaarde van het kind
        ouders staan kinderen toe zelf beslissingen te nemen voor het daaraan toe is
        minder volwassen, impulsiever, afhankelijker en veeleisender
        onverschillige opvoedingsstijl
        ouders zijn emotioneel verwijderd, teruggetrokken en onoplettend
        ouders stellen weinig tot geen eisen aan het kind; interesse of verwachtingen voor het kind ontbreken
        ouders zijn onverschillig tegenover beslissingen en standpunten van het kind
  4. Ontwikkeling Adolescent
    1. Adolescentie: in industriële landen: ontwikkelingsperiode die begint met de puberteit (seksuele rijping) en eindigt bij aanvang van volwassenheid
      1. Overgangsritueel
        ritueel dat de overgang tussen ontwikkelingsstadia markeert, vooral die tussen kindertijd en volwassenheid
      2. lichamelijke rijping
        menarche
        eerste menstruatie
        lichaamsbeeld:
        perceptie van en gevoelens over eigen verschijning
        seksualiteit
        seksuele oriëntatie
        de richting van iemands seksuele belangstelling
        cognitieve ontwikkeling
        rationele frontaalkwab is nog niet voldoende ontwikkeld. daardoor veel informatieverwerking via de amydala. reacties zijn emotioneler
        synaptic pruning
        synaptisch snoeiproces
        wanneer dit uit de hand loopt ontstaan stoornissen, zoals schizofrenie
        laatste fase van piaget
        formeel-operationeel stadium
2. sociale psychologie
  1. tak van de psychologie die zich verdiept in de invloed van sociale variabelen en cognities op individueel gedrag en sociale interacties
    1. sociale context
      1. de combinatie van mensen, activiteiten en interacties tussen mensen, omstandigheden waarin gedrag plaatsvindt en verwachtingen/sociale normen die bepalen hoe het gedrag er in zo'n situatie moet uitzien
  2. Hoe beïnvloed de sociale situatie ons gedrag
    1. Situationisme
      1. het idee dat ons gedrag evenveel/meer bepaald wordt door omgevingsfactoren dan door persoonlijkheidskenmerken in tegenstelling tot dispositionalisme (leggen nadruk op innerlijke eigenschappen)
      2. sociale rol
        gedefinieerd gedragspatroon dat mensen in een bepaalde situatie of groep dienen te vertonen
        sociale norm
        de attitudes en gedragingen die een groep passend vindt voor zijn eigen leden
        conformisme
        kameleoneffect: de neiging anderen na te bootsen, zodat je niet opvalt in uiteenlopende omgevingen
        Asch-effect
        vorm van conformisme bij een groepsmeerderheid het oordeel van een individu beïnvloed
        omstandigheden die conformisme bevorderen
        unanimiteit van de meerderheid
        omvang van de groep
        openbaarheid
        ambiguïteit: dubbelzinnigheid, onduidelijkheid
        samenstelling van de meerderheid
        gevoel van eigenwaarde
        macht van een bondgenoot
        onafhankelijken
        autokinetisch effect
        perceptuele illusie waarbij men beweging waarneet van een stilstaande lichtstip in een volkomen donkere kamer. dit effect is gebruikt door Muzafer Sherif om de vorming van autokinetische groepsnormen te bestuderen
        sociale neurowetenschappen
        nieuw onderzoeksgebied dat gebruikmaakt van methoden uit hersenonderzoek om verschillende typen in sociaal gedrag te onderzoeken
        groepsdenken: de term voor de gebrekkige oordelen en slechte beslissingen die door groepsleden worden genomen en die in te sterke mate door veronderstelde groepsconsensus of door het standpunt van de leider worden beïnvloed
        Cohesie: term die refereert aan solidariteit, loyaliteit en een groepsgevoel
        Heroïse rebellie
        held: iemand die een ander in nood helpt of die een onrechtvaardig/corrupt systeem bevecht, zonder zich erom te bekommeren of hij zal worden beloond of dat het afwijkende gedrag mogelijk negatieve consequenties voor hem zal hebben
        klokkenluider
        Milgram onderzocht in experimenten de gehoorzaamheid
        gewone mensen kunnen tot kwaad worden verleid door:
        1. mensen doordringen van een ideologie die bepaalde acties rechtvaardigt
        2. mensen eerst een schadelijke handeling laten verrichten en geleidelijk aanzetten tot steeds schadelijker gedrag
        3. een leider zich in het begin meelevend laten gedragen, maar steeds dictatorialer laten optreden
        4. de handelende figuren en hun handelingen van een nieuw etiket voorzien om de ideologie te legitimeren
        5. mensen sociale voorbeelden van volgzaamheid geven
        6. toestaan dat een afwijkende mening verbaal wordt geuit, maar alleen als mensen bevelen blijven opvolgen
        7. Dehumanisme van het slachtoffer stimuleren
        8. Verantwoordelijkheid spreiden
        9. het moeilijk maken zich aan de situatie te onttrekken
        omstandereffect
        Hoe groter het aantal omstanders dat getuige is van een noodgeval, hoe kleiner de kans dat één van het het slachtoffer helpt
  3. wat beïnvloed ons oordeel over anderen
    1. ons oordeel over anderen berust niet alleen o gedrag, maar ook op onze interpretatie van hun handelingen binnen een sociale context
    2. interpersoonlijke aantrekkingskracht
      1. Beloningstheorie van aantrekkingskracht
        onderdeel van de theorie over sociaal leren, de mensen die we het aardigst vinden, zin de mensen die ons een maximale beloning geven tegen minimale kosten
        Nabijheid
        de notie dat mensen vooral vriendschap zullen sluiten met anderen in hun nabije omgeving, met wie ze het meeste contact hebben
        principe van gelijkheid
        de notie dat mensen zich aangetrokken voelen tot degenen die het meeste op henzelf lijken
        openheid
        het delen van persoonlijke informatie en gevoelens met de ander als deel van het proces waarbij vertrouwen wordt ontwikkeld
        fysieke aantrekkelijkheid
        cliënten , kinderen wel/niet aantrekkelijk
      2. uitzonderingen op beloningstheorie van aantrekkingskracht
        matching hypothese: de hypthese die stelt dat de meeste mensen vrienden en partners vinden die even aantrekkelijk worden bevonden als zijzelf
        theorie over de verwachte waarde: theorie uit de sociale psychologie die stelt dat mensen een beslissing nemen over het wel/niet nastreven van een vriendschap door de potentiële waarde van de vriendschap tegenover de verwachtingen over de kans van slagen.
        cognitieve dissonantie
        een toestand waarin mensen tegenstrijdige cognities ervaren, met name als hun bewuste gedrag in strijd is met hun overtuigingen
        het doormaken van een ontgroening, bij de vereniging blijven ondanks het kut gedrag. rationeel rechtvaardigen van wat er gebeurd
        aangetrokken voelen tot diegenen voor wie ze bereid zijn te leiden
        driedimensionale theorie over liefde
        theorie die verschillende soorten liefde beschrijft aan de hand van 3 componenten:
        passie (erotische aantrekking)
        intimiteit: (gevoelens en vertrouwelijkheden)
        toewijding: (het vaste voornemen om de relatie op de 1e plaats te zetten)
        Cognitieve attributies maken
        We zijn geneigd om acties en de pech/succes van andere toe te schrijven aan iemands persoonlijkheid en niet aan de situationele factoren. (daklozen zijn lui)
        Fundamentele attributiefout: de neiging om bij het interpreteren van gedrag van anderen enerzijds overmatige nadruk te leggen op persoonlijke karaktertrekken terwijl anderzijds de situationele invloeden worden geminimaliseerd
        Self-serving bias: attributie waarbij men succes toeschrijft aan factoren en verantwoordelijkheid voor falen afwijst
        Wanneer je toets goed gaat: ik ben gewoon goed in meerkeuzevragen. Terwijl als iets niet goed gaat ligt het aan de omstandigheden
        Vooroordeel en discriminatie
        vooroordeel: negatieve houding tegenover een individu vanwege haar lidmaatschap van een bepaalde groep
        discriminatie: negatieve actie ten opzichte van een individu vanwege zijn of haar lidmaatschap van een bepaalde groep
        oorzaken:
        sociale ongelijkheid en sociale afstand
        economische competitieve situaties
        zondebok aanwijzen (onschuldig persoon of groep de schuld geven van je eigen problemen. (joden in WOII)
        conformisme aan sociale normen (alle secretaresses zijn vrouw, mannen zijn leidinggevenden, enz.)
        Stereotypering in de media
        Dehumanisering: bepaalde mensen of groepen worden als minder menselijk beschouwd.
  4. systemen beïnvloeden gedrag
    1. macht van het systeem: Top-down invloed die situaties creëert en in stand houdt, die vervolgens van invloed zijn op het gedrag van individuen
    2. systemen geven vorm aan situaties, wat het gedrag beïnvloed.
      1. film over de gevangenis: stanford prison experiment
      2. situaties worden gecreëerd door systemen
        systemen bieden institutionele ondersteuning, autoriteit en middelen waardoor situaties kunnen ontstaan
        de meeste systemen zijn niet transparant
        kritisch denken blijft noodzakelijk
3. Psychosociale ontwikkeling 0-23 jaar
  1. Welke invloeden resulteren in unieke gedragspatronen en consistentie van de persoonlijkheid?
    1. Waarom? --> Theorie voor het verklaren van ongewoon gedrag en excentrieke mensen
      1. 4 Theorieën persoonlijkheidsontwikkeling
        1. Dispositionele theorieën (karakter en temprament staan centraal)
        Griekse arts Hippocrates : 4 humores (lichaamssappen)
        Verklaren tempramenten (disposities)
        Theorie van de blijvende kenmerken (consistente persoonlijkheid)
        De 5 factorentheorie (de 5 grote karaktertrekken)/the Big 5
        Dimensies
        Open-nieuwsgierig v.s. gesloten en ongeïnteresseerd
        Betrouwbaar-georganiseerd v.s. onbetrouwbaar-chaotisch
        Dominant-extravert v.s. ondergeschikt-introvert
        Warm-vertrouwend v.s. koel-achterdochtig
        Gelijkmatig-zelfverzekerd v.s. nerveus-temperamentvol
        OCEAAN
        persoonlijkheidstesten, betrouwbaar (vrij van invloed en toeval, herhaalbaar) en grote validiteit (meten wat ze moeten meten)
        MMPI2 (Minnesota Multiphasci Personality Inventory)
        NEO-PI
        Temperament, karaktertrek en type
        Karakter: meerdimensionale structuur, berust op karakter, maar ontwikkeld door ervaringen, psychologische processen
        Temperament: emotionele eigenschappen en snelheid/intensiteit emotionele reactie
        HARDWARE
        SOFTWARE
        3 Procestheorieën
        1. Psychodynamische theorieën
        Humanistische theorieën
        Sociaal-cognitieve theorieën
        Rekening houden met sociaal leren, bij het verklaren van gedrag vanuit de persoonlijkheid
        Theorie van Bandura: observationeel leren:
        Theorie van Rotter: theorie over motivatie
        Locus of control
        Interne of externe motivatie?
        Cognitief leren waarbij nieuwe reacties worden verworven nadat het gedrag van anderen en de gevolgen van dit gedrag zijn waargenomen.
        Rolmodel
        Persoonlijkheid is een repertoire van aangeleerd gedrag
        Wederzijds (reciproque) determinisme:
        het precos waarbij de cognities, het gedrag en de omgeving van een individue elkaar beïnvloeden.
        Critici: teveel nadruk op cognitie ipv emotie.
        Tegenargument: verklaart een beperkt aantal, maar belangrijke aspecten van de persoonlijkheid
        Komen voort uit de experimentele psychologie
        Streven naar verklaring voor interne processen en sociale interactie
        Legt accent op menselijke groei en potentieel/geestelijke gezondheid
        Benadrukken functioneren van individu in het heden (ipv inlvoeden uit het verleden)
        Maslov: piramide van 5 basisbehoeften, deze moeten voldoende zijn.
        Zelfactualiserende persoonlijkheid: gezond individu van wie de basisbehoeften vervuld zijn en daardoor de vrijheid heeft om zijn interesse in 'hogere idealen' te ontwikkelen (wetenschap, rechtvaardigheid)
        Rogers: volledig functionerend persoon: persoon heeft een positief zelfbeeld dat consistent (congruent) is met de realiteit. (negatieve invloeden, zoals verlies baan, kunnen tot incongruentie leiden.
        Fenomenaal veld: onze psychologische realiteit bestaat uit percepties en gevoelens: voor de één is een wiskunde cijfer 6 geweldig, voor de ander is dat laag
        Positieve psychologie: nieuwe humanisme? Stroming in de psychologie die zich concentreert op de wenselijke aspecten van het functioneren van de mens in plaats van op de psychopathologie.
        Meer theoretisch onderbouwd
        Richt zich op geluk, optimisme, sociale steun en gezondheid
        critici vonden het teveel op het 'zelf' gericht
        Dit was nieuw!
        Een groep theorieën waarvan Freud de grondlegger was
        Gericht op:
        Motivatie (met name vanuit onderbewuste)
        Invloed van vroege jeugd op geestelijke gezondheid
        Persoonlijkheidsstructuur
        ID - Primitieve,onderbewuste gedeelte van het brein
        Superego- gedeelte van de persoonlijkheid dat onze normen en waarden bevat, aangeleerd gedrag
        Ego - het bewuste, rationele deel, dat belast is met het handhaven van vrede tussen superego en het id
        Psychoseksuele fase
        Opeenvolgende instinctieve patronen, waarbij genot wordt geassocieerd met stimulatie van verschillende delen van het lichaam in verschillende perioden
        Freud: Oedipuscomplex: jongens worden onbewust aangetrokken tot moeder en identificeren met vader
        Carl Jung: Elektracompex: competitie van meisje met haar moeder voor liefde met vader.
        Ego afweermechanisme
        Vorbewust niveau (net onder het oppervlak van het bewuste)
        Onbewuste psychische strategie om ervaring van een conflicten tussen impulsen te onderdrukken of angst te verzachten.
        Onbewust
        Verdringing, onacceptabele gedachten en gevoelens verdrijven uit het bewustzijn en geheugen
        Ontkenning - vaak bij verslaving
        Rationalisme, sociaal acceptabel/ 'goedpraten' praten van gedrag
        Verschuiving - woede afreageren op een ander
        Regressie: gedrag uit eerdere ontwikkelingsfase/kinderlijk gedrag
        Sublimatie - excessief hard werken ipv bijv seksuele relatie
        Projectie - eigen begeerten en angsten niet zelf ervaren
        projectieve testen
        Rorschachtest: respondenten beschrijven wat ze zien in tien vlekken
        TAT - Thermatische Apperceptietest: respondenten moeten verhaaltjes verzinnen bij ambigue afbeeldingen
        Neofreudiaan: 'nieuwe freudiaan' afstand genomen van Freud, maar psychodynamisch aspect blijft. Motivatie is de bron van energie voor persoonlijkheid
        Carl Jung
        Uitbreiding onderbewuste
        Persoonlijk onderbewuste = ID
        Collectief onderbewuste = aanvulling op ID, instinctieve 'herinneringen', - bevat archetypen: bijv. de magiër
        Archetype: eeuwenoud herinneringsbeeld in het collectief onderbewuste. worden overal ter wereld gebruikt in kunst, verhalen en literatuur
        Tegengestelde neigingen in de persoonlijkheid volgens Jung --> persoonlijkheidstype
        Bewust v.s. onbewust
        Extravert v.s. introvert
        Rationeel v.s. irrationeel
        Denken v.s. voelen
        Intuïtie v.s. gewaarwording
        Goed v.s. slecht
        Mannelijk v.s. vrouwelijk
        Grondlegger psychoanalytisch en psychodynamische theorie
        Anderen begrijpen zonder theorie - de niet psychologen -
        Impliciete persoonlijkheidstheorieën
        volkswijsheden
        aanname over de persoonlijkheid die mensen hanteren om de ander makkelijker te begrijpen
        Mindset
        Een reeks van vooronderstellingen, attitudes en opinies, en een wijze van denken van een individu of een groep
        Levensverhaal
        het 'verhaal'dat iemand over zichzelf vertelt. levensverhalen geven iemand een gevoel van continuïteit en samenhang in de loop van de tijd
        Redemptive self:
        Een veelvoorkomend levensverhaal dat door MCAdams bij volwassen Amerikanen is aangetroffen. het redemptive self bestaat onder meer uit het gevoel te zijn geroepen om obstakels te overwinnen bij pogingen om anderen te helpen
    2. De persoonlijkheid van mensen is uniek, maar toch gemeenschappelijke patronen
      1. eigenschappen
      2. karakter
        genetisch
        biologisch
        cultuur
        ervaringen
        sociale factoren
      3. aanleg

Next up

Tentamen Gezondheidszorg 0-23 jaar

Description

Resource summary

Media attachments

Similar

	Created by C de Haan about 7 years ago