Questão 1
Questão
401.“С” нь онц ноцтой гэмт хэргийн гэрчээр удаа дараа цагдаагийн байгууллагад мэдүүлэг өгөх болсон тул ажил олгогчоос түүний ажил үүргийг түдгэлзүүлэх шийдвэр гаргажээ. Дээрх тохиолдолд:
Responda
-
a. Ажил олгогч түдгэлзүүлэх эрхгүй тул буруу.
-
b. Эрх бүхий байгууллага шаардсан тохиолдолд л түдгэлзүүлэх тул буруу.
-
c. Дээрх тохиолдол нь хуульд заасан түдгэлзүүлэх үндэслэлд хамаарахгүй учраас буруу.
Questão 2
Questão
402.Улирлын чанартай зам засварын ажил эрхэлдэг компанид “Б” нь засварчнаар ажилд оржээ. Ажил олгогчоос түүнтэй улирлын ажлын хугацаагаар хөдөлмөрийн гэрээ байгуулсан болно. “Б” –н ажиллаагүй үеийн нийгмийн даатгалын шимтгэлийн зохицуулалт ямар байх вэ?
Responda
-
a. Ажиллаагүй учраас нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөгдөхгүй.
-
b. Ажиллаж байх үеийн цалинтай адилтгаж ажил олгогч, ажилтан тэнцүү хувааж төлнө.
-
c. Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр тооцож ажил олгогч төлнө.
Questão 3
Questão
403.Ажилтан үндсэн ажлынхаа зэрэгцээгээр албан тушаал хавсран гүйцэтгэсэн тохиолдолд түүнд олгох нэмэгдэл хөлсийг:
Responda
-
a. Хөдөлмөрийн гэрээгээр зохицуулна.
-
b. Хөдөлмөрийн дотоод журмаар зохицуулна.
-
c. Хөдөлмөрийн тухай хууль болон хамтын гэрээгээр зохицуулна.
Questão 4
Questão
404.“Б” үйлдвэрийн захиргаанаас ажилтнуудаа 5 хоногийн хугацаанд илүү болон шөнийн цагаар ажиллуулаар шийдвэрлэжээ. Улмаар сарын эцэст цалин бодож олгоход илүү цагаар ажилласны нэмэгдэл хөлсийг 1,5 дахин нэмэгдүүлж олгосон ба харин шөнийн ээлжинд ажилласны нэмэгдэл хөлсийг олгоогүй байна . Энэ тохиолдолд ажилтнуудад олгосон шөнийн ээлжийн нэмэгдэл хөлсний зохицуулалт ямар байх вэ?
Responda
-
a. Илүү цагийн зохицуулалттай адил байна.
-
b. Хуулиар зохицуулаагүй нэмэгдэл хөлс олгохгүй.
-
c. Хамтын болон хөдөлмөрийн гэрээгээр зохицуулна.
Questão 5
Questão
405.“А” үйлдвэрт сул зогсолт гарсны улмаас 1-р цехийн зарим ажилтнуудыг сул зогсолтонд хамруулж үлдсэн ажилтнуудыг адил үйл ажиллагаа явуулдаг 2-р цехэд ажиллуулахаар шийдвэрлэжээ. Энэ үед тус цехэд ажилладаг “Б” болон “С” нар нь 2-р цехэд ажиллахаас татгалзсан ба тиймээс тэдэнд сул зогсолтын үеийн олговрыг олгоогүй байна. “Б , “С” нар нь бидний буруугаас сул зогсолт болоогүй учраас сул зогсолтын олговроо авах эрхтэй хэмээн гомдол гаргажээ. Дээрх тохиолдолд:
Responda
-
a. Хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр өөр ажил гүйцэтгэхээс татгалзсан ажилтанд олговор олгохгүй.
-
b. Ажилтнуудаас хамаараагүй учраас хуульд заасан хувь хэмжээгээр олговор олгоно.
-
c. Хөдөлмөрийн гэрээгээр зохицуулсан тохиолдолд олговор олгоно.
Questão 6
Questão
406.Дараахь тохиолдлуудын алинд нь хуульд зааснаар илүү цагаар ажиллуулж болох үндэслэлд хамаарахгүй вэ?
Responda
-
a. Урьдчилан мэдэх боломжгүй бөгөөд яаралтай хийхгүй бол аж ахуйн нэгж байгууллага, түүний салбар нэгжийн хэвийн үйл ажиллагаанд учирч болзошгүй саадыг арилгах хойшлуулшгүй ажил гүйцтэгүүлэх
-
b. Байгалийн гамшгийн хор уршгийг арилгах
-
c. Богино хугацаанд их хэмжээний захиалгат ажил гүйцэтгэх
Questão 7
Questão
407.Хөдөлмөрийн гэрээнд заавал тусгах гол нөхцлүүдэд аль нь хамаарах вэ?
Questão 8
Questão
408.“А” нь 55 настай эмэгтэй. Ажил олгогчоос түүнийг өндөр насны тэтгэвэрт гарах насанд хүрсэн хэмээн хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах тушаалыг гаргажээ. Энэ тохиолдолд:
Responda
-
a. Тэтгэвэрт гарах насанд хүрсэн тул болно.
-
b. Өөрөө хүсээгүй бол болохгүй
-
c. Мэдэгдэл өгсөн тохиолдолд болно.
Questão 9
Questão
409.Хамтын маргаан дахь ажил хаялтыг :
Responda
-
a. Хамтын мараан үүсгэсэн тохиолдолд хийж болно.
-
b. Хамтын маргааныг эвлэрлийн аргаар шийдвэрлэсний дараа хийнэ.
-
c. Зуучлагчийн оролцоотойгоор шийдвэрлэсний дараа хийнэ.
Questão 10
Questão
410.Ажилтан ажлаас үндэслэлгүй халагдсан тухай гомдлоо ямар хугацаанд хаана хандах вэ?
Responda
-
a. Тушаалаа хүлээн авсны дараа шүүхэд
-
b. Тушаалаа хүлээн авсны дараа Хөдөлмөрийн улсын байцаагчид
-
c. Тушаалаа хүлээн авсны дараа нэг сарын дотор шүүхэд
Questão 11
Questão
411.“А” нь хуульд зааснаар хүүхэд асрах чөлөөг 2012 оны 12-р сарын 1-ний өрөөс эхлэн 2 жилийн хугацаатай авчээ. Хүүхэд асрах чөлөөтэй байх хугацаанд нь “А”-ийн нийгмийн даатгалын шимтгэлийг:
Questão 12
Questão
412.Сул зогсолтын олговрын хэмжээ нь:
Responda
-
a. Ажилтны дундаж цалингаар тооцон олгоно.
-
b. Дундаж цалингийн 60 хувиас багагүй байна.
-
c. Үндсэн цалингийн 60 хувиас багагүй байна.
Questão 13
Questão
413.Ажил үүргээ гүйцэтгээгүй үед ажил албан тушаалыг хэвээр хадгалах хуульд заасан үндэслэлд :
Responda
-
a. Өөр ажилд шилжсэн үед.
-
b. Хамтын хэлэлцээр байгуулахад оролцож байгаа.
-
c. Цэргийн жинхэнэ албанд татагдсан.
Questão 14
Questão
414.Ажилтанд хүлээлгэх эд хөрөнгийн хязгаарлагдмал хариуцлагын хэмжээ нь :
Responda
-
a. Ажилтны хөдөлмөрийн гэрээнд тусгасан цалингаас хэтэрч болохгүй.
-
b. Ажилтны нэг сарын үндсэн цалингаас хэтэрч болохгүй.
-
c. Ажилтны нэг сарын дундаж цалингаас хэтэрч болохгүй.
Questão 15
Questão
415.Ямар тохиолдолд ажилтанд эд хөрөнгийн бүрэн хариуцлага хүлээлгэж болохгүй вэ?
Responda
-
a. Хөдөлмөрийн гэрээ байгуулж ажиллуулаагүй бол.
-
b. Эд хөрөнгийн бүрэн хариуцлага хүлээлгэхээр хөдөлмөрийн гэрээнд нь тусгаагүй бол.
-
c. Эд хөрөнгийн хариуцлагын гэрээгүй бол
Questão 16
Questão
416.Хэд хэдэн ажилтны буруугаас байгуулагад хохирол учирсан бол:
Responda
-
a. Зөвхөн учруулсан хохирлын хэмжээг харгалзан ажилтан тус бүрээр тодорхойлно.
-
b. Эд хөрөнгийн хариуцлагын хэмжээг харгалзан ажилтан тус бүрээр тодорхойлно.
-
c. Ажилтны гэм буруугийн хэмжээ, эд хөрөнгийн хариуцлагын төрлийг харгалзан ажилтан тус бүрээр тодорхойлно
Questão 17
Questão
417.Хамтын гэрээ байгуулах үед оролцож байгаа ажилтанд олгох цалин хөлс нь:
Responda
-
a. 2 талын тохиролцоогоор олгогдоно.
-
b. Ажилтанд үндсэн цалин хөлстэй тэнцэх олговор олгоно.
-
c. Ажилтанд дундаж цалин хөлстэй тэнцэх олговор олгоно.
Questão 18
Questão
418.Ажилтны буруугаас ажил хүлээлцэх хугацаа хэтэрвэл:
Responda
-
a. Ажилтанд аливаа нэмэгдэлгүй олговор олгоно.
-
b. Ажилтанд уг хугацааны олговор олгохгүй.
-
c. Үндсэн цалингаар нь тооцон олговор олгоно.
Questão 19
Questão
419.Ажилтны ээлжийн амралтыг биеэр эдлүүлээгүй тохиолдолд ажил олгогчоос түүнд:
Responda
-
a. Ээлжийн амралтын олговор олгож болно.
-
b. Цалинг нь нэмэгдүүлэн олгож болно.
-
c. Мөнгөн урамшуулал олгож болно.
Questão 20
Questão
420.Ямар тохиолдолд ажил олгогч нь ажилтнаас хөдөлмөрийн гэрээнд нь тусгаагүй ажил гүйцэтгүүлж болох вэ?
Responda
-
a. Илүү цагаар ажиллуулах зайлшгүй шаардлага гарсан.
-
b. Хөдөлмөрийн гэрээнд тусгасан тохиолдолд.
-
c. Хөдөлмөрийн тухай хуульд заасан тохиолдолд.
Questão 21
Questão
421.Хөдөлмөрийн гэрээг бичгээр байгуулаагүй тохиолдолд :
Responda
-
a. Хөдөлмөрийн эрх зүйн харилцаа үүссэн гэж үзэхгүй.
-
b. Ажил олгогч ажилтнаас ажил үүрэг гүйцэтгэхийг шаардаж болохгүй.
-
c. Талуудын хооронд үүссэн маргааныг шийдвэрлэх боломжгүй .
Questão 22
Questão
422.“А” нь өөрийн мэргэжлээр 2013 оны 05-р сарын 01-д нэгэн компанид ажилд оржээ. Анх ажилд орохдоо хөдөлмөрийн гэрээгээ хүний нөөцийн ажилтан “С”-тэй байгуулсан байна. Дээрх тохиолдолд уг хөдөлмөрийн гэрээ нь:
Responda
-
a. Ажил олгогчтой байгуулаагүй тул хүчин төгөлдөр бус.
-
b. “С”-д эрх олгогдсон тохиолдолд хүчинтэй.
-
c. “С”-н ажил үүрэгт хамааралтай тохиолдолд хүчинтэй.
Questão 23
Questão
423.Ажилтан “А” ,”С” нар нь ажлын цагтаа багтаан өөрийн байгууллагад өөр ажил албан тушаал хослон гүйцэтгэх болжээ. Энэ тохиолдолд:
Responda
-
a. Өөрийн байгууллагад хослон ажиллах боломжгүй тул буруу.
-
b. Хослон ажиллах зохицуулалт нь өөр байгууллагад ажиллахад хамаарах тул буруу.
-
d. Хуульд заасан үндэслэлд хамаарч байгаа тул болно.
Questão 24
Questão
424.“Б” компанид сул зогсолт гарсны улмаас ажилтнуудыг тус компаний ойр байрлах адил төрлийн үйл ажиллагаа явуулах “А” компанид богино хугацаагаар ажиллуулах шийдвэр гаргажээ. Дээрх тохиолдолд:
Responda
-
a. Богино хугацаагаар шилжүүлэн ажиллуулж болно.
-
b. Ажилтнуудтай тохиролцсоны үндсэн дээр шилжүүлэн ажиллуулж болно.
-
c. Хуулиар зохицуулсан учир шилжүүлэн ажиллуулж болно.
Questão 25
Questão
425.Иргэн “А” нь өндөр насны тэтгэврээ тогтоолгосон бөгөөд “Б” компанид хөдөлмөрийн гэрээ байгуулан ажилд оржээ. Энэ тохиолдолд:
Responda
-
a. Өндөр насны тэтгэврээ тогтоолгосон учраас цалин хөлс нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс бага байж болно.
-
b. Хөдөлмөрийн гэрээгээр тохирсон бол цалин хөлс нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс бага байж болно.
-
c. Түүний цалин хөлсийг хязгаарлах үндэслэл болохгүй.
Questão 26
Questão
426.Хамтын гэрээ гэдэг нь :
Responda
-
a. Талууд гарын үсэг зурснаар.
-
b. Хамтын гэрээгээр зохицуулах талаар талууд нэгдсэн тохиролцоонд хүрснээр.
-
Эрх бүхий байгууллагад бүртгүүлснээр.
Questão 27
Questão
427.Хамтын гэрээ хэдийнээс хүчин төгөлдөр болох вэ?
Responda
-
a. Талууд гарын үсэг зурснаар.
-
b. Хамтын гэрээгээр зохицуулах талаар талууд нэгдсэн тохиролцоонд хүрснээр.
-
c. Эрх бүхий байгууллагад бүртгүүлснээр.
Questão 28
Questão
428.Хөдөлмөрийн гэрээнд заавал тусгах гол нөхцлүүдийг тусгаагүй тохиолдолд:
Responda
-
a. Хөдөлмөрийн гэрээ хүчин төгөлдөр бус байна.
-
b. Хөдөлмөрийн гэрээний зарим заалт хүчин төгөлдөр бус байна
-
c. Хөдөлмөрийн гэрээг байгуулсанд тооцохгүй.
Questão 29
Questão
429.14 настай иргэн “Б” нь хөдөлмөрийн гэрээ байгуулан оёдлын үйлдвэрлэл эрхэлдэг компанид богиносгосон цагаар ажиллахаар тохиролцон оёдолчноор ажилд оржээ. Энэ тохиолдолд:
Responda
-
a. Хөнгөн ажил тул бие даан хөдөлмөрийн гэрээ байгуулж болно.
-
b. Зөвхөн эцэг эхийн зөвшөөрлөөр л хөдөлмөрийн гэрээ байгуулж болно.
-
c. Эцэг эх, асран хамгаалагч болон хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын зөвшөөрөлтэйгээр хөдөлмөрийн гэрээ байгуулж болно.
Questão 30
Questão
430.Ажил олгогч нь хөдөлмөрийн эрх зүйн харилцаанд гадаадын иргэнийг авч ажиллуулахдаа:
Responda
-
a. Хөлсөөр ажиллах гэрээ байгуулан ажиллуулж болно.
-
b. Ажил гүйцэтгэх гэрээ байгуулан ажиллуулж болно.
-
c. Хөдөлмөрийн гэрээ байгуулан ажилуулж болно.
Questão 31
Questão
431.“А” компани нь хуульд заасан журмаар Үйлдвэрчний эвлэлийн хороотойгоо хамтын гэрээ байгуулан, бүртгүүлж дагаж мөрджээ. Тус компани нь санхүүгийн хувьд хүндрэлд орсны улмаас хамтын гэрээг дагаж мөрдөх боломжгүй хэмээн ажилтнууддаа мэдэгджээ. Энэ тохиолдолд:
Responda
-
a. Хамтын гэрээг дагаж мөрдөхгүй байх талаар ажилтнууддаа бичгээр мэдэгдэл өгсөн бол дагаж мөрдөхгүй байж болно.
-
b. Хуульд заасан нөхцөл журмын дагуу аж ахуйн нэгж байгууллага татан буугдах хүртэл хамтын гэрээг дагаж мөрдөнө.
-
c. Хамтын гэрээний талууд тохиролцсон бол хамтын гэрээг дагаж мөрдөхгүй байж болно.
Questão 32
Questão
432.Дараахь үндэслэлүүдийн алинд нь хөдөлмөрийн арбитрыг томилон ажиллуулах вэ?
Responda
-
a. Хамтын маргааныг шийдвэрлэх үед.
-
b. Ажил хаялтыг шийдвэрлэх үед.
-
c. Хамтын маргааныг зуучлагчийн оролцоотой хэлэлцээд зөвшилцөлд хүрээгүй тохиолдолд.
Questão 33
Questão
433.Түр зогсоосон ажил хаялтыг сэргээхэд :
зөв хариулт байхгүй
Responda
-
a. Зуучлагчаар дахин хэлэлцүүлнэ.
-
b. Арбитраар дахин хэлэлцүүлнэ.
-
c. Зөвхөн арбитраар дахин хэлэлцүүлнэ.
-
d. Зуучлагч, арбитраар дахин хэлэлцүүлнэ.
Questão 34
Questão
434.“А” компанийн ажилтнууд 7 хоногийн хугацаатай ажил хаялт хийжээ. Улмаар компаний захиргаанаас тус компанид хийсэн ажил хаялтыг хууль бусад тооцуулахаар шүүхэд хүсэлт гаргасан ба ажил хаялтыг удирдан зохион байгуулсан үндэслэлээр ажилтан “Б” болон “С” нарт сануулах шийтгэл ногдуулжээ. Энэ тохиолдолд:
Responda
-
a. Хуулиар хориглоогүй тул сахилгын шийтгэл ногдуулж болно.
-
b. Хуулиар хориглосон тул сахилгын шийтгэл ногдуулж болно.
-
c. Шүүхээс хууль бус гэж тооцогдоогүй учраас сахилгын шийтгэл ногдуулж болохгүй.
Questão 35
Questão
435.Контрактаар ажиллаж байгаа ажилтан нь хөдөлмөрлөх үүргээ биелүүлэх үедээ өөрийн буруугаас ажил олгогчид хохирол учруулсан бол:
Responda
-
a. Зөвхөн контрактад заасан хэмжээгээр хариуцан арилгана.
-
b. Учруулсан бүх хохирлыг арилгана.
-
c. Хуульд заасан бол эд хөрөнгийн бүрэн хариуцлагын хэмжээгээр хариуцан арилгана
Questão 36
Questão
436.Ажилтан Хөдөлмөрийн маргаан таслах комиссын шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл хаана ямар хугацаанд номдлоо гаргах вэ?
Responda
-
a. Гарснаас хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд
-
Хүлээн авснаас хойш 1 сарын дотор Хөдөлмөрийн улсын байцаагчид
-
c. Хүлээн авснаас хойш 10 хоногийн дотор шүүхэд
Questão 37
Questão
437.Ажил олгогч нь “А”-г ажил үүргээ гүйцэтгэж байхдаа байгууллагад хохирол учруулсан хэмээн үзэж түүний цалингаас суутгал хийх замаар хохирлоо нөхөн төлүүлэхээр шийдвэр гаргажээ. Энэ тохиолдолд “А” суутгалыг эс зөвшөөрвөл :
Responda
-
a. Шүүхэд гомдлоо гаргана.
-
b. Хөдөлмөрийн маргаан таслах комисст гомдлоо гаргана.
-
c. Ажил олгогчдоо гаргана.
Questão 38
Questão
438.Төрийн жинхэнэ албан хаагчид ногдуулах сахилгын шийтгэлийн төрөлд хамаарахгүй үндэслэлд:
Questão 39
Questão
439.Сахилгын шийтгэлийн улмаас төрийн албанаас халагдсан төрийн жинхэнэ албан хаагч :
Responda
-
a. Сахилгын шийтгэл ногдуулсан хугацаа өнгөрмөгц шууд төрийн албанд орж болно.
-
b. Төрийн албанд анх орох иргэний нэгэн адил орно.
-
c. Шалгалт өгсний үндсэн дээр орж болно.
Questão 40
Questão
440.“С”-ийг Цагдаагийн байгууллагаас нэгэн гэмт хэрэгтэй холбогдуулан удаа дараа гэрчээр асуух болсон байна. Улмаар ажил олгогчоос түүнийг гэрчийн мэдүүлгээ өгөх хугацааных нь ажлыг нь түдгэлзүүлж, цалин хөлсийг нь олгоогүй байна. Энэ тохиолдолд ажил олгогчийн шийдвэр нь:
Responda
-
а. Ажил үүргээ гүйцэтгээгүй тул ажил олгогчийн зөв.
-
b. Хөдөлмөрийн гэрээгээр тохирсон бул зөв.
-
c. Хөдөлмөрийн тухай хуульд заасан түдгэлзүүлэх үндэслэлд хамаарахгүй тул буруу.
-
d. Эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр түдгэлзүүлэх тул буруу.
Questão 41
Questão
441.Хөдөлмөрийн контрактыг цуцлах үндэслэлд хамаарахгүй нь:
Responda
-
a. Ажил олгогч өмчлөх эрхээ бусдад шилжүүлсэн.
-
b. Контрактын хугацаа дууссан.
-
c. Контрактыг дүгнэх үед хангалттай ажиллаж чадаагүй.
Questão 42
Questão
442.Ажил олгогчоос “С”-тэй туршилтын хугацаагаар байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээний хугацаа дууссан гэсэн үндэслэлээр түүний гэрээг дуусгавар болгожээ. Энэ үед “С” нь 3 сартай жирэмсэн байсан бол ажил олгогчийн шийдвэр:
Questão 43
Questão
443.Улирлын чанартай ажил үйлдвэрлэл эрхэлдэг “Б” компаний захиргаанаас тухайн ажлын үргэлжлэх хугацаагаар буюу улирлын чанартай ажлын үргэлжлэх хугацаагаар ажилтнуудтайгаа хөдөлмөрийн гэрээ байгуулжээ. Улмаар гэрээнд заасан хугацаа дуусгавар болсон гэсэн үндэслэлээр ажилтнуудынхаа хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар болгосон бол:
Responda
-
Ажилтнуудад ажлаас халагдсаны тэтгэмж заавал олгоно.
-
b. Хөдөлмөрийн гэрээний хугацаа дуусгавар болсон тул олгохгүй.
-
c. 2 тал тохиролцсон тохиолдолд олгохоор хуульд заасан тул олгоно .
Questão 44
Questão
444.Ажлаас буруу халагдсан ажилтныг урьдах ажил албан тушаалд нь эгүүлэн тогтоосон тохиолдолд түүний оронд ажиллаж байсан ажилтны хөдөлмөрийн гэрээг:
Responda
-
Шүүхийн шийдвэрийг үндэслэн цуцална.
-
b. Хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар болгоно.
-
c. Оронд нь ажиллаж байсан ажилтантай тохиролцсоноор цуцалж, дуусгавар болгоно.
Questão 45
Questão
445.Ажил олгогчоос захиалга ихэссэн гэсэн үндэслэлээр ажилтнуудаа 5 хоногийн хугацаагаар хөдөлмөрийн гэрээнд тусгаагүй ажил үүргийг гүйцэтгүүлэхээр шийдвэрлэжээ. Энэ тохиолдолд ажил олгогчийн шийдвэр :
Responda
-
a. Богино хугацаагаар шилжүүлж байгаа тул зөв.
-
b. Цалин хөлсийг нь олгох тохиолдолд зөв.
-
c. Хуульд заасан үндэслэлд хамаарахгүй тул буруу .
-
d. Хөдөлмөрийн гэрээнд нь тусгаагүй ажил тул буруу.
Questão 46
Questão
446.Анхан шатны шүүх хурлын шийдвэр гарсаны дараа нэхэмжлэгч “А”, “Д”гэгчийг уг хэрэгт бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээдээр оролцуулахаар урьд нь гаргаж байгаагүй хүсэлтийг давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан байна. Давж заалдах шатны шүүх нэхэмжлэгч”А”-гийн хүсэлтийг хүлээн авах уу?
Responda
-
a. хүсэлтийг хүлээн авахгүй
-
b. анхан шатны шүүхийн ерөнхий шүүгч зөвшөөрвөл хүсэлтийг хүлээн авна
-
c. давж заалдах шатны ерөнхий шүүгч зөвшөөрвөл хүсэлтийг хүлээн авна
-
d. хүсэлтийг хүлээн авахгүй
Questão 47
Questão
447.Нэхэмжлэгч “Б” дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хурлын мэтгэлцээний явцад тайлбар гаргахдаа нэхэмжлэлээсээ бүрэн хэмжээгээр татгалзсан тохиолдолд шүүх хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн гэж үзэх үү?
Responda
-
a. шүүх хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн гэж үзнэ
-
a. шүүх хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн гэж үзэхгүй
-
b. дүүргийн шүүхийн ерөнхий шүүгч татгалзлалыг зөвшөөрсөн бол хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн гэж үзнэ
-
c. шүүх хурал даргалагч татгалзлалыг зөвшөөрсөн бол хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн гэж үзнэ
Questão 48
Questão
448.Хариуцагч анхан ба давж заалдах, хяналтын шатны шүүх хурлуудад бүгдэд нь оролцож тайлбар гаргах эрхтэй юу?
Responda
-
a. хариуцагч анхан ба давж заалдах, хяналтын шатны шүүх хурлуудад бүгдэд нь оролцож тайлбар гаргах эрхгүй
-
b. зөвхөн анхан шатны шүүх хуралд оролцож тайлбар гаргах эрхтэй
-
c. зөвхөн давж заалдах шатны шүүх хуралд оролцож тайлбар гаргах эрхтэй
-
d. хариуцагч анхан ба давж заалдах, хяналтын шатны шүүх хурлуудад бүгдэд нь оролцож тайлбар гаргах эрхтэй
Questão 49
Questão
449.Шүүх хуралдаан хийхгүйгээр иргэний хэргийг шийдвэрлэх ажиллагаа нь анх:
Responda
-
a. 1952 оны Иргэний процессийн хуулинд тусгагдсан
-
b. 1967 оны Иргэний процессийн хуулинд тусгагдсан
-
c. 1994 оны ИХШХШ тухай хуулинд тусгагдсан
-
d. 2002 оны ИХШХШ тухай хуулинд тусгагдсан
Questão 50
Questão
450.Хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдэж байгаа тохиолдолд хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцэх үү?
Questão 51
Questão
451.Зохигч иргэний хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцүүлэх тухай шүүгчийн захирамжинд гомдол гаргах эрхтэй юу?
Questão 52
Questão
452.Зохигч иргэний хэрэг үүсгэх тухай шүүгчийн захирамжинд гомдол гаргах эрхтэй юу?
Questão 53
Questão
453.Хариуцагч нэхэмжлэлд тайлбар гаргахын зэрэгцээ давхар сөрөг нэхэмжлэл гаргаж болох уу?
Questão 54
Questão
454.Шүүгч иргэний хэргийг дангаар /1 шүүгч / шийдвэрлэх асуудлыг:
Responda
-
a. шүүгч өөрийн үзэмжээр шийдвэрлэнэ
-
b. тухайн шатны шүүхийн ерөнхий шүүгч захирамж гарган шийдвэрлэнэ
-
c. ИХШХШтухай хуульд нэрлэн заасны дагуу шийднэ
-
d. тухайн шүүхийн шүүгчдийн зөвлөлгөөнөөр хэлэлцэж шийднэ
Questão 55
Questão
455.Хэргийг 3 шүүгчийн бүрэлдэхүүнтэйгээр шийдвэрлэж байхад 3 шүүгч 3 өөр санал гаргасан тохиолдолд шүүх хэргийг :
Responda
-
a. шүүх хурал даргалагчийн саналаар шийдвэр гаргаж, эсрэг саналтай 2 шүүгчийн саналыг бичгээр авч шийдвэрт хавсргана
-
b. шүүх олонхийн саналаар шийдвэр гаргана
-
c. ахмад шүүгчийн саналаар шийдвэр гаргана
-
d. олон жил шүүгчээр ажилласан шүүгчийн саналаар шийдвэр гаргана.
Questão 56
Questão
456.Хариуцагч сөрөг нэхэмжлэл гаргасан тохиолдолд тухайн хэргийг шийдвэрлэх гэж байгаа шүүгч сөрөг нэхэмжлэл гаргасантай холбогдуулж дахин иргэний хэрэг үүсгэх тухай захирамж гаргах уу?
Responda
-
a. шүүгч дахин иргэний хэрэг үүсгэх тухай захирамж гаргана
-
b. дахин иргэний хэрэг үүсгэх тухай шүүгчийн захирамж гаргах асуудлыг шүүгч үзэмжээрээ шийдвэрлэнэ.
-
c. гаргахгүй
-
d. тухайн шүүхийн ерөнхий шүүгч зөвшөөрвөл шүүгч дахин иргэний хэрэг үүсгэх тухай захирамж гаргана
Questão 57
Questão
457.Анхан шатны шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүй тохиолдолд шүүгч нэхэмжлэлийг нэхэмжлэгчид буцаахаар болсон бол Улсын тэмдэгтийн хураамжийг нэхэмжлэгчид буцаан олгох уу?
Responda
-
a. Улсын тэмдэгтийн хураамжийг улсын төсвийн данснаас гаргуулж нэхэмжлэгчид буцаан олгоно
-
b. Улсын тэмдэгтийн хураамжийг нэхэмжлэгч дараа нэхэмжлэл гаргах хүртэл түр хугацаагаар улсын орлогод хэвээр үлдээнэ
-
c. нэхэмжлэгчийн урьд нь төлсөн Улсын тэмдэгтийн хураамжийн 50%-ийг улсын орлого болгоно
-
d. нэхэмжлэгчийн төлсөн Улсын тэмдэгтийн хураамжийг улсын орлого болгоно.
Questão 58
Questão
458.Шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас сум дундын шүүхийн шийдвэрийг хянаж гаргасан шүүхийн тогтоолыг зохигч зөвшөөрөөгүй бол давж заалдах журмаар хэргийг хянуулах эрхтэй юу?
Questão 59
Questão
459.Иргэний хэргийг шүүхэд хянан шийдвэрлэхтэй холбогдуулан төлөх улсын тэмдэгтийн хураамжийн хувь хэмжээг:
Responda
-
a. ИХШХШ тухай хуулинд заасан
-
b. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулинд заасан
-
c. Иргэний хуулинд заасан
-
d. Татварын ерөнхий хуулинд заасан
Questão 60
Questão
460.Нэхэмжлэгч шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа Улсын тэмдэгтийн хураамжийг урьдчлан төлөх үү?
Responda
-
a. нэхэмжлэгч шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа урьдчилан төлөхгүй
-
b. нэхэмжлэгч шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа урьдчилан төлнө
-
c. шүүхэд нэхэмжлэл гаргамагц шүүгч хариуцагчийг төл гэж шаардана
-
d. шүүхэд нэхэмжлэл гаргамагц шүүгч нэхэмжлэгчийг төл гэж шаардана
Questão 61
Questão
461.Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагыг ихэсгэсэн тохиолдолд Улсын тэмдэгтийн хураамжийг ихэсгэж төлөх үү?
Responda
-
a. нэхэмжлэлийн үнийг ихэсгэсэн хэмжээгээр төлөхгүй
-
b. нэхэмжлэлийн үнийг ихэсгэсэн хэмжээгээр төлүүлэх эсэх нь шүүгчийн үзэмжээр шийдэгдэнэ.
-
c. нэхэмжлэлийн үнийг ихэсгэсэн хэмжээгээр төлүүлэх саналыг хариуцагч гаргасан бол шүүгч нэхэмжлэгчээр төлүүлнэ
-
d. нэхэмжлэлийн үнийг ихэсгэсэн хэмжээгээр шүүгч төлүүлнэ
Questão 62
Questão
462.Хариуцагч сөрөг нэхэмжлэл гаргахдаа Улсын тэмдэгтийн хураамжийг:
Questão 63
Questão
463.Нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүндэд учирсан гэм хорын хохирлыг гаргуулах нэхэмжлэлийн үнийн дүнг:
Responda
-
a. эд хөрөнгийн чанартай бус нэхэмжлэл гэж үзэж үнийн дүнг тодорхойлно
-
b. шүүгч өөрийн үзэмжээр тодорхойлно
-
c. нэхэмжлэлд заасан үнийн дүнгээр тодорхойлно
-
d. дээр дурдсан гурвын аль нь ч биш
Questão 64
Questão
464.ИХШХШ тухай хуулинд заасан үндэслэлээр нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзсан тохиолдолд шүүгч нэхэмжлэгчид:
Responda
-
a. энэ тухай бичгээр /албан тоотоор/ хариу мэдэгдэнэ
-
b. энэ тухай амаар мэдэгдэнэ
-
c. энэ тухай захирамж гаргаж хүргүүлнэ
-
d. энэ тухай хэрхэн мэдэгдэхээ шүүгч өөрийн үзэмжээр шийднэ
Questão 65
Questão
465.Иргэний шүүх хуралдаанд оролцуулах иргэдийн төлөөлөгчдийн тоог:
Responda
-
a. Иргэний хуулинд заасан
-
b. ИХШХШ тухай хуулинд заасан
-
c. Шүүхийн тухай хуулинд заасан
-
d. хуулинд заагаагүй учир шүүх хуралдаан даргалагч өөрийн үзэмжээр тогтооно
Questão 66
Questão
466.Өөрийн оролцсон шүүх хуралдаанаас гарсан дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шийдвэр хууль бус, үндэслэлгүй болсон гэж үзвэл прокурор :
Responda
-
a. давж заалдах шатанд дүгнэлт бичнэ
-
b. давж заалдах шатанд эсэргүүцэл бичнэ
-
c. давж заалдах шатанд танилцуулга бичнэ
-
d. давж заалдах шатанд гомдол бичнэ
Questão 67
Questão
467.Шүүх хуралдааны үед судлах шаардлагатай гадаад хэлээр бичигдсэн бичмэл нотлох баримтыг монгол хэл дээр:
Responda
-
a. зохигчид өөрсдийн сонгосон орчуулагчаар орчуулуулна
-
b. зохигч орчуулгын товчоогоор орчуулуулна.
-
c. албан ёсны зөвшөөрөл бүхий орчуулагчаар орчуулуулна
-
d. зохигчид шүүхээс томилсон орчуулагчаар орчуулуулна
Questão 68
Questão
468.Нотлох баримтыг шүүхэд гаргаж өгөх үүрэг бүхий субьектэд эдгээрийн аль нь хамаарахгүй вэ?
Responda
-
a. зохигч
-
b. зохигчийн өмгөөлөгч
-
c. гуравдагч этгээд
-
d. иргэдийн төлөөлөгч
Questão 69
Questão
469.Зохигчид эвлэрсэн гэдэгт:
Responda
-
a. нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээсээ бүрэн хэмжээгээр татгалзсаныг ойлгоно
-
b. нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгээс татгалзаж, заримыг нь дэмжиж байгаа ба үүнийг хариуцагч зөвшөөрсөн явдлыг ойлгоно
-
c. хариуцагч нэхэмжлэлийг бүрэн зөвшөөрсөнийг хэлнэ
-
d. хариуцагч нэхэмжлэлийн шаардлагыг биелүүлсэнийг ойлгоно.
Questão 70
Questão
470.Эдгээр шаардлагын аль нь шүүгчийн туслахаар ажиллах субъектэд хамаарах вэ?
Responda
-
a. 25 нас хүрсэн
-
b. мэргэжлээрээ гурваас доошгүй жил ажилласан байна.
-
c. эрх зүйч мэргэжилтэй байна
-
d. хуульчийн сонгон шалгаруулалтанд орж хуульчийн гэрчилгээ авсан байна
Questão 71
Questão
471.Прокурор иргэний хэрэгт анхан шатны хуралдаанд оролцоогүй мөртлөө давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэй юу?
Responda
-
a. прокурор гомдол гаргах эрхтэй
-
b. тухайн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч зөвшөөрөл өгсөн бол гомдол гаргах эрхтэй
-
c. давж заалдах шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч зөвшөөрвөл гомдол гаргах эрхтэй
-
d. прокурор гомдол гаргах эрхгүй
Questão 72
Questão
472.61 настай иргэнийг шүүхэд иргэдийн төлөөлөгчөөр сонгон авч болох уу?
Questão 73
Questão
473.Эдгээрээс аль нь нь онцгой ажиллагааны журмаар хэлэлцэх хэрэгт хамаарахгүй вэ ?
Responda
-
a. эрх зүйн ач холбогдол бүхий үйл явдлыг тогтоолгох тухай хүсэлт
-
b. хүнийг сураггүй алга болсонд тооцуулах тухай хүсэлт
-
c. бусдад зээлдүүлсэн мөнгөө буцааж авөх тухай хүсэлт
-
d. осол гэмтэл гарсан эсэх
Questão 74
Questão
474.Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуульд заасны дагуу гаргасан гомдолтой хэргийг ердийн харъялалын шүүхүүд шийдвэрлэх үү?
Questão 75
Questão
475.Эрх зүйн ач холбогдол бүхий үйл явдлыг тогтоолгох тухай хүсэлтийг
Responda
-
a. иргэн амьдарч байгаа газрынхаа шүүхэд гаргана.
-
b. хариуцагчийн оршин суугаа /оршин байгаа/ газрын шүүхэд гаргана
-
c. иргэн, хуулийн этгээд өөрийн оршин суугаа /оршин байгаа/ газрынхаа шүүхэд гаргана.
-
d. дээд шатны шүүхээс харъяаллыг нь тогтоосон газрын шүүхэд гаргана.
Questão 76
Questão
476.Эрх нь зөрчигдсөн иргэн гомдлоо:
Responda
-
a. өөрийн оршин суугаа газрын шүүхэд гаргана
-
b. эрхийг нь зөрчсөн шийдвэр гаргасан байгууллагын дээд шатны байгууллагын оршин байгаа газрын шүүхэд гаргана.
-
c. гомдол гаргагч өөрийн оршин суугаа газрын, эсхүл хариуцагчийн оршин байгаа газрын шүүхэд гаргах эсэхээ өөрөө сонгоно
-
d. шийдвэр гаргасан буюу үйл ажиллагаа явуулсан аж ахуйн нэгж, байгууллага, тэдгээрийн албан тушаалтны оршин байгаа газрын шүүхэд гаргана.
Questão 77
Questão
477.Иргэний хэргийн шүүх хуралдаанд оролцсон иргэдийн төлөөлөгч давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй юу?
Questão 78
Questão
478.Анхан шатны шүүхийн шийдвэрт хариуцагч давж заалдах гомдол гаргахыг зөвшөөрөөгүй бол түүний өмгөөлөгч давж заалдах гомдол гаргаж болох уу?
Questão 79
Questão
479.Давж заалдах шатны шүүх хэргийг :
Responda
-
a. эрх зүйн үндэслэлээр хязгаарлан хянана.
-
b. хэргийг бүхэлд нь хянана.
-
c. үйл баримтын талаас нь хязгаарлан хянана.
-
d. дээр дурдсан гурвын аль нь ч биш
Questão 80
Questão
480.Анхан шатны шүүх хуралдаанд оролцоогүй хэргийн зохигч давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй юү?
Questão 81
Questão
481.Зохигч давж заалдах шатны шүүхийн магадлалыг зөвшөөрөөгүй бол хяналтын шатны шүүхэд гомдол гаргаж болох уу?
Responda
-
a. нотлох баримт байвал гомдол гаргаж болно
-
b. гомдол гаргаж болохгүй
-
c. зөвхөн ИХШХШ тухай хуульд заасан тодорхой үндэслэл байвал гомдол гаргаж болно
-
d. давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч зөвшөөрвөл гомдол гаргаж болно
Questão 82
Questão
482.Хариуцагч төлөх төлбөрийнхээ хэмжээг багасгуулахаар давж заалдах гомдол гаргасан тохиолдолд давж заалдах шатны шүүх уг төлбөрийн хэмжээг ихэсгэх эрхтэй юү?
Questão 83
Questão
483.Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах журмаар хянагдаагүй хэргийн талаар зохигч хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй юу?
Questão 84
Questão
484. Давж заалдах журмаар гомдол гаргаагүй хэргийн зохигч хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй юу?
Questão 85
Questão
485.Иргэний хэргийг хяналтын шатны шүүх:
Responda
-
a. зохигчийн гаргасан хяналтын гомдолд дурдсан бүх үндэслэлээр хянана.
-
b. шүүхийн шийдвэрийг эрх зүйн үндэслэл талаас нь хянана.
-
c. шүүхийн шийдвэрийг нотлох баримтын үндэслэл талаас нь хянана.
-
d. шүүхийн шийдвэрийг үйл баримтын талаас нь хянана.
Questão 86
Questão
486.Нэхэмжлэгчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлыг хэргийн бусад оролцогчдод танилцуулж байгаа нь:
Responda
-
a. диспозитив зарчмыг хэрэгжүүлэх зорилготой
-
b. мэтгэлзэх зарчмыг хэрэгжүүлэх зорилготой
-
c. шүүгч хараат бус байх зарчмыг хэрэгжүүлэх зорилготой
-
d. шүүх эрх мэдлийг гагцхүү шүүх хэрэгжүүлэх зарчмыг хэрэгжүүлэх зорилготой
Questão 87
Questão
487.Зохигч хяналтын шатны шүүхэд доод шатны шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлэх тухай хүсэлтийг гаргах эрхтэй юу?
Questão 88
Questão
488.Иргэний хэргийн талаар гарсан Дээд шүүхийн иргэний хэргийн танхимийн хуралдааны тогтоолыг зохигч зөвшөөрөхгүй бол:
Responda
-
a. Монгол улсын Ерөнхийлөгчид гомдол гаргана.
-
b. Үндсэн хуулийн цэцэд гомдол гаргана.
-
c. гомдол гаргах тухай хуульд заагаагүй.
-
d. Олон улсын шүүхэд гомдол гаргана
Questão 89
Questão
489.Дээд шүүхийн иргэний хэргийн танхимийн хуралдааны тогтоол нь:
Responda
-
a. эцсийн шийдвэр биш байна.
-
b. эцсийн шийдвэр байна
-
c. Дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч танилцаад зөвшөөрвөл эцсийнх байна
-
d. хуралдаан даргалагч танилцаад зөвшөөрвөл эцсийн шийдвэр байна.
Questão 90
Questão
490.Анхан шатны шүүх хуралд бусдын эрхийг хамгаалж байгаа этгээд гаргасан нэхэмжлэлээсээ татгалзсан явдал /нэхэмжлэл хангагдаагүй байсан ч/ уг хэргийг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг дуусгавар болох үндэслэл болох уу?
Questão 91
Questão
491.Нэхэмжлэлийн шаардлагын талаарх тайлбарыг зохигчоос өөр этгээд гаргах эрхтэй юу?
Questão 92
Questão
492.Анхан шатны шүүх хуралд нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгчөөр оролцоогүй өмгөөлөгч нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр өмгөөлөгчийн нэрийн өмнөөс давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй юу?
Questão 93
Questão
493.Иргэний шүүн таслах ажиллагаанд оролцогчид нотлох баримтыг хуурамчаар бүрдүүлсэн бол ямар хуулинд заасан хариуцлага хүлээлгэх вэ?
Responda
-
a. Шүүхийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ
-
b. ИХШХШ тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ
-
c. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ
-
d. Эрүүгийн хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ
Questão 94
Questão
494.Иргэн шүүхээс шаардсан бичмэл нотлох баримтыг хүндэтгэх шалтгаангүйгээр шүүхээс заасан хугацаанд гаргаж өгөөгүй бол:
Responda
-
a. ИХШХШ тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ
-
b. Эрүүгийн хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ
-
c. Шүүхийн тухай хуульд заасан хариуцлагыг хүлээлгэнэ
-
d. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ
Questão 95
Questão
495.Нэхэмжлэгч “Б” хариуцагч “Д”-гээс зээлдүүлсэн мөнгөө буцаан авах тухай хэрэгт өмгөөлөгчөөр Батыг авч өмгөөллийн хөлсөн 300,000 төгрөг төлсөн бол энэ мөнгө нь нөхөн төлүүлэх шүүхийн зардалд хамаарах уу?
Questão 96
Questão
496.Шүүхэд гаргасан тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдөх нэхэмжлэлд:
Responda
-
a. төрийн бус байгууллагын нэхэмжлэл хамаарна
-
b. шашны байгууллагын нэхэмжлэл хамаарна
-
c. захиргааны байгууллагын нэхэмжлэл хамаарна
-
d. төсвийн байгууллагын нэхэмжлэл хамаарна
Questão 97
Questão
497.Шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас хэргийг хянаж иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхээс гаргасан тогтоолд зохигч Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй юу?
Questão 98
Questão
498.Хүчин төгөлдөр болоогүй дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас хянуулах тухай хүсэлтийг зохигч гаргаж болох уу?
Questão 99
Questão
499.Давж заалдах шатаар хэргийг хянасан иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн магадлалыг шинээр илэрсэн нөхцлийн улмаас хянуулах тухай хүсэлтийг ямар шүүхэд гаргах вэ?
Responda
-
a. Монгол улсын Дээд шүүхэд гаргана
-
b. Дээд шүүхийн Иргэний хэргийн танхимд гаргана
-
c. Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд өөрт нь гаргана
-
d. Дээд шүүхийн Иргэний хэргийн танхимийн тэргүүнд гаргана
Questão 100
Questão
500.Дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсоноор зохигчид:
Responda
-
a. шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх эрх үүснэ
-
b. давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрх үүснэ
-
c. Дээд шүүхийн ерөнхий шүүгчид гомдол гаргах эрх үүснэ
-
d. хяналтын журмаар гомдол гаргах эрх үүснэ