EBW: Onderwerp 13, Gr7 (KABV)

Oorsake van sosio-ekonomiese wanbalanse:
1. sosio-ekonomiese wanbalanse = wanbalanse in mense se toegang tot hulpbronne soos behuising + gesondheidsorg
  1. arm gebiede = lewenstandaard is laag
    1. ryker gebiede = lewanstandaard is hoog
    2. wanbalans
2. oorsaak van wanbalanse = apartheid
  1. apartheid het op grond van ras teen mense gediskrimineer
    1. apartheidswette = het verhoed dat swart mense, bruin mense + Indiërs goeie onderwys ontvang het
      1. dit beteken die mense het nie vaardighede ontwikkel sodat hulle werk kon kry nie
        hulle kon dus nie toegang kry tot goeie gesondheidsorg / onderwys nie
        hulle lewenstandaard het laag gebly + kon niks doen om dit te verhoog nie
3. apartheid het van 1948 - 1994 geduur
  1. So wat veroorsaak nou wanbalanse?
    1. dit neem baie jare om mense se lewenstandaard uit te balanseer
4. onderwys = die sleutel tot toegang tot ekonomiese hulpbronne
  1. nog 'n oorsaak van wanbalanse = regering se swak dienslewering
    1. baie mense voel dat plaaslike regering nie vinnig genoeg munisipaliteite dienste lewer nie
      1. die feit dat apartheid verby is = nie genoeg om te verseker dat alle mense toegang kry tot sosio-ekonomiese hulpbronne nie
Ongelykheid in SA:
1. in ons Grondwet sê Handves van Regte dat alle mense gelyk is
  1. in 2011 het amper helfte van mense onder broodlyn gelewe
    1. in 2000 het SA die Vereningde Nasies se Millenniumverklaring onderteken
      1. lande wat die Verklaring onderteken probeer om millenniumontwikkelingsdoelwitte van Verenigde Nasies te bereik
        Millennium - ontwikkelings - doelwitte van Verenigde Nasies vir 2015
        verbeter gesondheid van moedere
        bekamp MIV / Vigs
        maak ons lewens meer omgewingsvolhoubaar
        werk as globale vennote saam vir ontwikkeling
        Beëindig armoede + honger
        kry opvoeding vir almal
        veg vir geslagsgelykheid
        verbeter kindergesondheid
2. daar was ekonomiese groei sedert SA 'n demokrasie geword het, maar dit bevoordeel nie almal nie
  1. Inkomsteverskille tussen mense van verskillende rasse in 2000
    1. Radssegroep:
      1. Swart mense:
        Bruin mense:
        Indiërs:
        Blankes:
    2. Inkomste:
      1. R7 283
        R14 126
        R23 938
        R62 260
    3. dit het in 2012 verbeter
      1. die ongelykheid tussen mense
        binne rasgroep = groot ongelykheid
        dis omdat swart mense toegang kry tot beter onderwys + om deel te word van 'n swart middelklas
        ongelykheid tussen mense = word kleiner, maar ongelykheid binne rasgroep = word groter
        SA het 1 van grootste ongelykheidskoerse
        armoede + ongelykheidskoerse verlaag nie vinnig genoeg nie
Onderwys + vaardighede om ongelykheid + ongeregtigheid te bekamp:
1. gebrek aan onderwys + vaardighede = belangrikste oorsake van wanbalans
  1. dis ook belangrikste om ongelykheid + ongeregtigheid te bekamp
    1. sonder onderwys + vaardighede = nie moontlik om 'n goeie werk te kry nie
      1. Handves van Regte gee almal, insluitend volwassenes, reg tot basiese onderwys
        ongeveer 20% van staatsuitgawe = vir onderwys
        in 2011 het 70,2% leerders Gr12 geslaag, slegs 24,3% het punte behaal wat hoog genoeg was sodat hulle verder kon gaan studeer
        daar is groot vaardigheidstekort in SA
        rede = apartheid
        om mense ongeskoold te hou was apartheidsregering se manier om te verhoed dat mense aan ekonomie deelneem
        41% van besighede sê dat tekort aan vaardighede belangrikste rede is dat hulle nie kan uitbrei nie
        dis sleg vir land se ekonomie
2. Vaardigheidstekorte in SA:
  1. mediese dienste
  2. inligtings- + kommunikasie-tegnologiedienste (IKT)
  3. ingenieurswese
  4. bestuur
  5. onderwys
3. regering het wette soos Wet op Vaardigheidsontwikkeling afgekondig om vaardighede te verbeter
  1. ingevolge die Wet op Vaardigheidsontwikkeling moet besighede saam regering werk om werkers se vaardighede te verbeter
    1. hulle doen dit deur elke maand 1% van werknemers se salarisse te betaal aan regering
      1. regering gebruik dan die geld om programme vir vaardigheidsontwikkeling aan te bied
        programme sluit leerlingskappe in
Stedelike + landelike uitdagings:
1. in 2010 het 62% van bevolking in stedelike gebiede gewoon
  1. getal word meer omdat mense na stedelike gebiede op soek na werk
    1. landelike gebiede = meer armoede
      1. bevolking is ook baie kleiner in landelike gebiede as in stedelike gebiede
        dis dan maklik vir politici om van landelike gebiede te vergeet
        politieke mag word dus gesentraliseer in stedelike bevolkings van stede
        werkers trek na stedelike gebiede en stuur dan geld terug huis toe vir familielede
        dit beteken landelike ekonomieë groei nie vinnig nie
2. wanneer mense trek van die platteland af na stad toe gaan inheemse kennis verlore
  1. dit is belangrik dat inheemse kennis nie net in landelike gebiede gebruik word nie
3. landbou-ekonomieë word minder belangrik as stede se industriële ekonomieë
  1. dis moeilik vir regering om dienste aan landelike gebiede te gee want die mense is baie ver uit mekaar versprei
    1. landelike werkers verdien ook minder as stedelike werkers
4. 70% van arm mense = in landelike gebiede
  1. baie van hulle kan nie werk kry nie = te min infrastruktuur
    1. bou dikwels eie infrastruktuur
      1. min skole / is te ver so kinders kan nie skool toe gaan nie
        stede het ook uitdagings. bv.:
        werkloosheid
        oorbevolking
        swak dienslewering
        misdaad
        MIV / vigs
        omgewingskade
        stedelike gebiede = oorbevolk omdat baie mense soontoe trek
        daar moet dan baie meer skole gebou word vir kinders wat soontoe getrek het
5. apartheidstelsel het stede volgens ras afgesonder (segregeer)
  1. dit beteken swart mense mag nie in 'wit' gebiede gewoon het nie
    1. hulle moes in townships ver weg bly
      1. regering het nie in infrastruktuur daar belê nie
        bevolkings in townships is groot, misdaad + gebrek aan sanitasie = probleem
        +-50% van swart mense in Kaapstad + Durban bly in plakkershutte in informele nedersettings
        siektes versprei vinnig as gevolg van gebrek aan sanitasie
        nywerhede in stedelike gebiede benadeel omgewing
        bv. myne wat suur mynwater dreineer
Skep van volhoubare werksgeleenthede:
1. werkloosheid = groot probleem in SA
  1. werkloosheidsyfer = 23,9% aan einde van 2011
    1. werkskepping = belangrike deel van vermindering van ongelykheid + armoede
      1. werk wat geskep word moet volhoubaar wees
        Volhoubare werksgeleenthede is werksgeleenthede wat:
        lank sal hou sodat werknemers meer daarby sal baat
        in bedrywe is wat deur ekonomiese + omgewingsvolhoubaarheid aangedryf word
2. die mense wat werkloos is het gewoonlik nie vaardighede nie
  1. land moet dus soorte werk skep wat werklose mense kan doen
    1. hiedie werksgeleenthede moet ook volhoubaar wees
      1. om werksgeleenthede te skep het regering in 2004 met die Uitgebreide Openbare Werke-Program (UOWP) begin
        die program teiken ongeskoolde + werklose mense aan
        dit gee werk wat nie vaardigheid veg nie + opleiding om hulle vaardighede te ontwikkel terwyl hulle werk
        UOWP = volhoubaar
        voorbeelde van UOWP-werksgeleenthede =
        omgewingswerke soos poste by Werk vir Water (dis die Departement van Omgewingsake se program om ontslae te raak van indringerplante wat water opgebruik)
        padbouwerk
        gemeenskapsgebaseerde gesondheidsorg
        werk in vroeë kinderontwikkeling
Woordelys:
1. lewenstandaard: mense se toegang tot produkte + dienste wat lewe geriefliker maak
  1. sanitasie: toiletfasiliteite
    1. Grondwet: die hoogste wet van SA, wat regte + pligte uiteensit
      1. Handves van Regte: ingesluit by Grondwet; dit is lys van belangrikste regte van burgers van land
        broodlyn: lyn waarteen mense VS$1 / dag verdien. dit word beskou as minimum bedrag geld wat mens kan verdien om in basiese behoeftes te voorsien
        vaardigheidstekort: tekort aan sekere vaardighede in land wat beteken dat mense nie geskoold genoeg is om meer gespesialiseerde poste wat beskikbaar is, te vul nie
        leerlingskapppe: wanneer mens vir besigheid werk + terselfdetyd indiensopleiding ontvang
        stedelik: stad / beboude gebied
        landelik: op platteland / plase
        gesentraliseerd: in 1 spesifieke gebied / op 1 spesifieke groep gekonsentreer
        infrastruktuur: basiese stelsels + dienste wat nodig is om land behoorlik aan gang te hou soos water, vervoer + geboue
        afgesonder (segregeer): om mense van verskillende rasse, gelowe + kulture te skei + om hulle op verskillende manier te behandel
        volhoubare werksgeleenthede: werksgeleenthede wat 'n lang tyd hou + wat in ekonomies + omgewingsvolhoubare bedrywe is
        indringerplante: plante wat nie oorspronklik van hierdie land is nie + wat ons natuurlike plantegroei bedreig

Nächster

EBW: Onderwerp 13, Gr7 (KABV)

Beschreibung

Zusammenfassung der Ressource

ähnlicher Inhalt

	Erstellt von mvloch vor mehr als 10 Jahre